- Αναστηθείτε οι νεκροί! Πάρτε τη θέση σας στη ζωή.”
("Αρματωμένοι”, Λούκης Ακρίτας, 1947)
Στις 7 Φεβρουαρίου, συμπληρώνονται ακριβώς 57 χρόνια από τον πρόωρο θάνατο του Λουκή Ακρίτα, πατέρα της Έλενας Ακρίτα, του πρώτου Ελληνοκύπριου υπουργού σε ελληνική κυβέρνηση. Ο Λουκής Ακρίτας χρημάτισε υφυπουργός στο Υπουργείο Παιδείας, επί πρωθυπουργίας του "Γέρου της Δημοκρατίας" Γεωργίου Παπανδρέου, το χρονικό διάστημα 1963-65.
Ο Λουκής Ακρίτας πέτυχε να ξεχωρίσει στην πολιτική και στα γράμματα στην Ελλάδα, όπου είχε καταφύγει "προς αναζήτησιν καλύτερης τύχης" την περίοδο του μεσοπολέμου.
Ποιος ήταν ο Λουκής Ακρίτας
Γεννήθηκε στη Μόρφου τον Αύγουστο του 1908. Ήταν το τέταρτο παιδί μιας εννεαμελούς οικογένειας. ενώ αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο και, εν συνεχεία, από το Διδασκαλείο Λευκωσίας. Δίδαξε σε σχολεία της γενέτειράς του αλλά και στην (κατεχόμενη πλέον) κοινότητα της Σύγκρασης (Επαρχία Αμμοχώστου) καθώς και στο ημιορεινό χωριό Κελλάκι, βορειοανατολικά της Λεμεσού. Δραπετεύοντας από τη σκληρή πραγματικότητα της κατεχόμενης από τους Άγγλους κυπριακής υπαίθρου, έφθασε στην Αθήνα το 1930.
Πολεμικός ανταποκριτής στο Ελληνοαλβανικό Μέτωπο και μέλος της Αντίστασης στην Κατοχή.
Από μικρή ηλικία ο Λουκής Ακρίτας είχε έφεση στο γράψιμο.
Στην πρωτεύουσα εργάστηκε ως δημοσιογράφος και ως ανταποκριτής κυπριακών εφημερίδων, ενώ εξέδωσε και τα πρώτα του βιβλία ["Νέος με καλάς συστάσεις” (1935) και "Ο κάμπος” (1936)]. Στον πόλεμο του 1940-1941, ως στρατιώτης στο μέτωπο της Κλεισούρας έγραφε πολεμικές ανταποκρίσεις για την εφημερίδα "Εστία", με ευαισθησία, ήπιους τόνους και βαθειά, ανυπόκριτη αγάπη στον άνθρωπο και στην πατρίδα.
Τα εν λόγω κείμενα αποτέλεσαν την "πρώτη ύλη” για το μυθιστόρημα "Αρματωμένοι” που εκδόθηκε το 1947. Ήταν ο μοναδικός "πολεμικός ανταποκριτής" που είχε την τόλμη να δημοσιεύσει δυο χρονογραφήματα για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, τον Μάιο του 1941, ένα μήνα ύστερα από τη γερμανική εισβολή, αφιερωμένα στους νεκρούς συμπολεμιστές του, "σ’ αυτά τα εκλεκτά παιδιά, που δεν θα γυρίσουν πίσω".
Στην Κατοχή συμμετείχε στην Αντίσταση, ενώ ήταν μέλος της "Τριμελούς Επιτροπής Απελευθερώσεως" που εκ μέρους της εξόριστης κυβέρνησης διαπραγματεύτηκε με τους κατακτητές την αποχώρησή τους και υποδέχθηκε τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 1944.
Το 1951 εκλέχθηκε πρώτος σε σταυρούς βουλευτής Αθηνών, με την ΕΠΕΚ
Μετά το τέλος του Εμφυλίου επέστρεψε στην πολιτική με την ΕΠΕΚ του Νικόλαου Πλαστήρα και στις εκλογές του Μαρτίου 1951 εκλέχθηκε πρώτος σε σταυρούς βουλευτής Αθηνών.
Την ίδια χρονιά ο Λουκής Ακρίτας, ως μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στην 6η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στο Παρίσι, έθεσε για πρώτη φορά το ζήτημα της Κύπρου στον διεθνή οργανισμό.
Τον επέλεξε ο Γεώργιος Παπανδρέου για Υφυπουργό Παιδείας
Εκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές του 1963 και 1964 με την "Ένωση Κέντρου" και διετέλεσε, από τον Φεβρουάριο του 1964 μέχρι τον θάνατό του, υφυπουργός Παιδείας, έχοντας αναλάβει το κύριο βάρος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
Ο Λουκής Ακρίτας ως Υφυπουργός Παιδείας, μαζί με τον Γεώργιο Παπανδρέου (Πρωθυπουργό & Υπουργό Παιδείας) και τον Ευάγγελο Παπανούτσο (Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Παιδείας) εργάστηκαν σκληρά για την υλοποίηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, η οποία δεν έμελλε να ολοκληρωθεί, εξαιτίας της Αποστασίας που έριξε την Κυβέρνηση Παπανδρέου και βύθισε τη χώρα σε βαθιά πολιτική κρίση.
Ο πρόωρος θάνατός του Λουκή Ακρίτα, το 1965, σε ηλικία μόλις 57 χρονών, σε κρίσιμους καιρούς για την Ελλάδα και την Κύπρο, προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση στον πολιτικό και πνευματικό κόσμο αλλά και στους απλούς ανθρώπους.
Τι είπαν για τον Λουκή Ακρίτα
Έγραφε ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, σε αθηναϊκή εφημερίδα ["Ο Στοχαστής και ο αγωνιστής Λουκής Ακρίτας. Ο πρόωρος νεκρός”, Ελευθερία, 10 Φεβρουαρίου 1965]: "Τον θυμούμαι νεώτατο, πρωτόπειρο δημοσιογράφο, ένα συμπαθητικό έφηβο από τη μακρινή δουλωμένη Ελλάδα, που ακόμη αγωνίζεται για τιμή και για λευτεριά, με μια θερμή ψυχή, μ’ ένα ακοίμητο νου, με πολλή κακοπάθεια, μ’ ένα πλήθος όνειρα και με μερικά χειρόγραφα, για μόνη αποσκευή του. (…) Είμαι βέβαιος, πως ο Ακρίτας δεν ελησμόνησε ποτέ τον "Νέον με τας καλάς συστάσεις", την προσωπική ιστορία του. Ο ταλαιπωρημένος νέος του τόπου του υπήρξε το πολικό του αστέρι, όταν με συνείδηση ακραίας ευθύνης αποφάσισε να διαθέση τον καλύτερο εαυτό του για την αναμόρφωση της νεοελληνικής παιδείας" [βλ. "Ψηφίδες Ιστορίας”, Πέτρος Παπαπολυβίου, Εκδόσεις ΡΙΖΕΣ, Λευκωσία, 2017].
Πηγές : Κείμενα Κυπριακής Λογοτεχνίας, τ. Β΄ για το Λύκειο, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων, Λευκωσία 2012, σ. 145-149], www.ipolizei.gr
* Οι φωτογραφίες είναι απο το βιβλίο "Ψηφίδες Ιστορίας”, Πέτρος Παπαπολυβίου, Εκδόσεις ΡΙΖΕΣ, Λευκωσία, 2017.