Ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Κυριακής η έκτακτη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη με αντικείμενο την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου.
Ο Πρωθυπουργός ενημερώθηκε από την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την διοίκηση του ΑΔΜΗΕ για ζητήματα που αφορούν την ηλεκτρική διασύνδεση, ανέφεραν κυβερνητικές πηγές.
Οπως αναφέρουν ίδιες πηγές σύντομα θα υπάρξουν σχετικές τοποθετήσεις της κυβέρνησης, ενώ ο Σταύρος Παπασταύρου δήλωσε στο Open πως οι ανακοινώσεις θα γίνουν αύριο Δευτέρα.
Αφορμή της σύσκεψης η νέα εστία έντασης στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας και Κύπρου, με το καλώδιο GSI, εξαιτίας σύγκρουσης μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ), καθώς σύμφωνα με δημοσίευμα της κυπριακής εφημερίδας "Φιλελεύθερος", ο ΑΔΜΗΕ αντιδρά στην καθυστέρηση της Κύπρου να πληρώσει τη συμφωνηθείσα πρώτη δόση των 25 εκατομμυρίων ευρώ για το καλώδιο, ζητώντας από τη ΡΑΕΚ πολλαπλάσια.
Οπως έγραψε ο "Φιλελεύθερος", ο ΑΔΜΗΕ ως ο φορέας υλοποίησης του έργου "υπέβαλε ένσταση στη ΡΑΕΚ εναντίον της απόφασης της ρυθμιστικής αρχής, ημερομηνίας 31 Ιουλίου 2024, να του εγκρίνει ανάκτηση εξόδων 82 εκατ. ευρώ, με δικαίωμα είσπραξης μόνο 25 εκατ. για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2025". "Πληροφορίες", συνεχίζει το δημοσίευμα, "φέρουν τον ΑΔΜΗΕ να διεκδικεί να του αναγνωριστεί δικαίωμα ανάκτησης ποσού 251 εκατ. ευρώ για δαπάνες που έκανε μέχρι τώρα, πριν ολοκληρωθεί το έργο".
"Με την ένσταση", γράφει η εφημερίδα, "ο ΑΔΜΗΕ ζητά την ακύρωση της απόφασης του Ιουλίου -για τη λήψη της οποίας είχε πιέσει έντονα για μακρά περίοδο- και την αντικατάστασή της από άλλη, μέσω της οποίας θα εγκριθεί η ανάκτηση όλων των εξόδων του για το καλώδιο, καθώς θα γίνονται και θα δικαιολογούνται μέσω της ΡΑΕΚ με τιμολόγια".
Το δημοσίευμα υποδεικνύει ότι, "επί της ουσίας, ο ΑΔΜΗΕ επιχειρεί να ανατρέψει το Πλαίσιο Συμφωνίας που είχε υπογραφεί από τις κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας τον Ιούλιο του 2024, το οποίο προβλέπει πως η Κύπρος δεν θα πληρώνει στο στάδιο της κατασκευής του έργου όλα τα έξοδα που γίνονται (κάτι που θα κάνει η Ελλάδα), αλλά μόνο 25 εκατ. τον χρόνο, για την περίοδο 2025-2029. Όλες οι υπόλοιπες δαπάνες θα πληρωθούν σταδιακά από τους καταναλωτές ηλεκτρισμού στην Κύπρο (με αναλογία 63-37%), μετά τη λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης".
"Το κυριότερο, όμως", καταλήγει, "είναι ότι ο φορέας υλοποίησης αμφισβητεί και επιχειρεί να ανατρέψει το ρυθμιστικό πλαίσιο που ενέκριναν ΡΑΕΚ και ΡΑΑΕΥ τον Ιούλιο του ’24, αφού πρώτα ενσωμάτωσαν σε αυτό το Πλαίσιο Συμφωνίας των κυβερνήσεων για τα 125 εκατ. μέχρι και το 2029 από πλευράς Κύπρου".
Σχετικά ο Πρόεδρος της Κύπρου εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στον πρόεδρο του ΑΔΜΗΕ, κάνοντας λόγο για "εκβιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας".
Χριστοδουλίδης: Η κυπριακή κυβέρνηση δεν εκβιάζεται
"Η κυπριακή Κυβέρνηση δεν εκβιάζεται από κανέναν επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ", υπογράμμισε την Κυριακή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, ερωτηθείς σε σχέση με σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας "Ο Φιλελεύθερος” ο οποίος, επικαλούμενος πληροφορίες, αναφέρει πως ο ΑΔΜΗΕ υπέβαλε με επιστολή προς τη ΡΑΕΚ ένσταση κατά της ρυθμιστικής απόφασης γα πληρωμή από την Κύπρο μόνο 25 εκατ. ευρώ τον χρόνο μέχρι το 2029 για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας, ενώ ετοιμάζεται και για μάχη ενώπιον δικαστηρίου.
"Αν ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ νομίζει ότι με τέτοιες επιστολές ή με πληρωμένες καταχωρίσεις εκβιάζεται η κυπριακή Κυβέρνηση, προφανώς δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει", είπε, σε δηλώσεις του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, υπογραμμίζοντας πως η Κυβέρνηση "είναι εδώ για να στηρίξει μόνο τα συμφέροντα του κυπριακού λαού”.
Κληθείς από δημοσιογράφο να σχολιάσει το δημοσίευμα, κατά την άφιξή του στην τελετή εγκαινίων του Χατζηγιάννειου Κέντρου Υγείας Ακακίου, ο Πρόεδρος είπε ότι ο ίδιος ενημερώθηκε για το θέμα από το πρωτοσέλιδο. "Να σημειώσω ότι για το συγκεκριμένο έργο υπάρχει πλήρης κατανόηση και συμφωνία πλαίσιο ανάμεσα στην ελληνική και την κυπριακή Κυβέρνηση. Να αναφέρω ότι πρόσφατα στη Νέα Υόρκη συμφωνήσαμε με τον Έλληνα Πρωθυπουργό για το πώς προχωρούμε πολύ συγκεκριμένα και μάλιστα εκδόθηκε και σχετική ανακοίνωση", σημείωσε.
"Αν ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ νομίζει ότι με τέτοιες επιστολές ή με πληρωμένες καταχωρίσεις εκβιάζεται η κυπριακή Κυβέρνηση, προφανώς δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει. Η κυπριακή Κυβέρνηση δεν εκβιάζεται από κανέναν επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ και είναι εδώ για να στηρίξει μόνο τα συμφέροντα του κυπριακού λαού. Αυτό είναι το ξεκάθαρο μήνυμα προς τον επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ", τόνισε.
Απαντώντας σε σχόλιο ότι μεγαλομέτοχος του ΑΔΜΗΕ είναι η ελληνική Κυβέρνηση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι δεν είναι η ελληνική Κυβέρνηση που αποφασίζει για τις επιστολές που στέλνει ο ΑΔΜΗΕ, και πως με την ελληνική Κυβέρνηση υπάρχει πλαίσιο για το πώς προχωρά το έργο, τις υποχρεώσεις του καθενός και υπάρχει και η πρόσφατη κοινή ανακοίνωση του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον ίδιο μετά τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη.
Διαψεύδει ο ΑΔΜΗΕ
Ο ΑΔΜΗΕ διαψεύδει κατηγορηματικά πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο δημοσίευμα της κυπριακής ιστοσελίδας philenews με τίτλο "Αποκαλυπτικό: Κήρυξε πόλεμο ο ΑΔΜΗΕ για το καλώδιο – Επιστολή βόμβα στη ΡΑΕΚ – Ετοιμάζεται για προσφυγή στη δικαιοσύνη", σχετικά με διεκδικήσεις του για το ύψος της προβλεπόμενης αποζημίωσης από την ΡΑΕΚ, όσον αφορά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου.
Ο ΑΔΜΗΕ αναγνωρίζει και διεκδικεί τη συμφωνημένη πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ και διαψεύδει την αυθαίρετη και αδιασταύρωτη πληροφορία του δημοσιεύματος περί άμεσης διεκδίκησης των 82 εκατ. ευρώ.
Ο ΑΔΜΗΕ με βάση το προβλεπόμενο συμβατικό δικαίωμά του άσκησε ένσταση εντός προθεσμίας στην απόφαση της ΡΑΕΚ της 31ης Ιουλίου 2025, η οποία αναγνώριζε ως συνολική δαπάνη εκ μέρους του φορέα υλοποίησης για το έργο Great Sea Interconnector, μόνο ποσό ύψους 82 εκατ. ευρώ, έναντι περίπου 302 εκατ. Ευρώ (251 εκατ. ευρώ μόνο για το καλώδιο), τα οποία αποτελούν βεβαιωμένες έως σήμερα επενδυτικές δαπάνες.
Ο ΑΔΜΗΕ αναγνωρίζει το προς ανάκτηση ποσό των 25 εκατ ευρώ για το 2025 ως έναντι του πραγματικού εσόδου του έργου, διεκδικεί ωστόσο την αναγνώριση από τη ΡΑΕΚ του συνόλου των πραγματικών δαπανών του έως σήμερα, ακόμη και εάν η ανάκτηση τους γίνει μετά την ηλέκτριση του έργου. Με την ένσταση προσκομίζονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Το δημοσίευμα του Φιλελεύθερου για το καλώδιο
Το δημοσίευμα του Φιλελεύθερου αναφέρει τα εξής:
"Από ανατροπή σε ανατροπή -και σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια για τις σχέσεις Κύπρου και Ελλάδας- οδηγείται το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, με τον ΑΔΜΗΕ να αντιδρά στην καθυστέρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας να πληρώσει τη συμφωνηθείσα πρώτη δόση των 25 εκατ., ζητώντας από τη ΡΑΕΚ… πολλαπλάσια!
Ο Φιλελεύθερος πληροφορείται ότι ο φορέας υλοποίησης του έργου υπέβαλε ένσταση στη ΡΑΕΚ εναντίον της απόφασης της ρυθμιστικής αρχής, ημερομηνίας 31 Ιουλίου 2024, να του εγκρίνει ανάκτηση εξόδων 82 εκατ. ευρώ, με δικαίωμα είσπραξης μόνο 25 εκατ. για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2025. Πληροφορίες φέρουν τον ΑΔΜΗΕ να διεκδικεί να του αναγνωριστεί δικαίωμα ανάκτησης ποσού 251 εκατ. ευρώ για δαπάνες που έκανε μέχρι τώρα, πριν ολοκληρωθεί το έργο.
Με την ένσταση ο ΑΔΜΗΕ ζητά την ακύρωση της απόφασης του Ιουλίου -για τη λήψη της οποίας είχε πιέσει έντονα για μακρά περίοδο- και την αντικατάστασή της από άλλη, μέσω της οποίας θα εγκριθεί η ανάκτηση όλων των εξόδων του για το καλώδιο, καθώς θα γίνονται και θα δικαιολογούνται μέσω της ΡΑΕΚ με τιμολόγια.
Επί της ουσίας, ο ΑΔΜΗΕ επιχειρεί να ανατρέψει το Πλαίσιο Συμφωνίας που είχε υπογραφεί από τις κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας τον Ιούλιο του 2024, το οποίο προβλέπει πως η Κύπρος δεν θα πληρώνει στο στάδιο της κατασκευής του έργου όλα τα έξοδα που γίνονται (κάτι που θα κάνει η Ελλάδα), αλλά μόνο 25 εκατ. τον χρόνο, για την περίοδο 2025-2029. Όλες οι υπόλοιπες δαπάνες θα πληρωθούν σταδιακά από τους καταναλωτές ηλεκτρισμού στην Κύπρο (με αναλογία 63-37%), μετά τη λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Το κυριότερο, όμως, είναι ότι ο φορέας υλοποίησης αμφισβητεί και επιχειρεί να ανατρέψει το ρυθμιστικό πλαίσιο που ενέκριναν ΡΑΕΚ και ΡΑΑΕΥ τον Ιούλιο του ’24, αφού πρώτα ενσωμάτωσαν σε αυτό το Πλαίσιο Συμφωνίας των κυβερνήσεων για τα 125 εκατ. μέχρι και το 2029 από πλευράς Κύπρου.
Ο ΑΔΜΗΕ θεωρεί -μετά παρέλευση 14 μηνών- λανθασμένη ή και παράνομη τη ρυθμιστική πρακτική που επέλεξε η ΡΑΕΚ (οι δύο κυβερνήσεις, για την ακρίβεια), δηλαδή να του πληρώνει μόνο ένα μικρό ποσοστό από τα συνολικά του έξοδα και τα υπόλοιπα να τα εισπράξει μετά τη λειτουργία της διασύνδεσης.
Ωστόσο, η πρακτική αυτή (να αποπληρώνονται τα υπό ρύθμιση έργα μετά τη λειτουργία τους) εφαρμόζεται από τη ΡΑΕΚ (και από ρυθμιστικές αρχές άλλων κρατών της ΕΕ) και σε όλα τα έργα που εκτελεί η ΑΗΚ. Η απόφαση να δίνονται στον ΑΔΜΗΕ 25 εκατ. τον χρόνο μέχρι και το 2029, πριν λειτουργήσει η διασύνδεση, αποτελεί παρέκκλιση της ΡΑΕΚ (μετά από το Πλαίσιο Συμφωνίας των δύο κυβερνήσεων) από τη συνήθη πρακτική της.
Από την στιγμή που η κυπριακή Κυβέρνηση αναγνωρίζει μεν την οφειλή των 25 εκατ. για τις δαπάνες του 2025 αλλά επιφυλάσσεται να την πληρώσει "αφού ικανοποιηθούν και οι δεσμεύσεις του ΑΔΜΗΕ" (κάτι που παραπέμπει στην πραγματοποίηση των θαλασσίων ερευνών μεταξύ Κρήτης και Κύπρου), θεωρείται βέβαιο πως ούτε η ΡΑΕΚ, ούτε πολύ περισσότερο η κυπριακή Κυβέρνηση θα αποδεχθούν το αίτημα του ΑΔΜΗΕ να ανατραπεί η απόφαση του Ιουλίου και να αρχίσει η πληρωμή του ελληνικού οργανισμού με πολύ μεγαλύτερα ποσά, όπως θα προχωρούν οι εργασίες κατασκευής του καλωδίου. Καταργώντας, δηλαδή, τη συμφωνία για πληρωμή μόνο 25 εκατ. τον χρόνο, εντός μίας πενταετίας.
Όμως, σύμφωνα με τη νομοθεσία, αν η ένσταση του ΑΔΜΗΕ απορριφθεί, τότε ο φορέας υλοποίησης αποκτά δικαίωμα να καταθέσει προσφυγή στο Διοικητικό Δικαστήριο της Κύπρου, ζητώντας από αυτό την ακύρωση της ρυθμιστικής απόφασης του Ιουλίου. Και θα είναι μάλλον η 3η φορά που ο ΑΔΜΗΕ προσφεύγει στη Δικαιοσύνη εναντίον αποφάσεων της ΡΑΕΚ, με ορατό πλέον τον κίνδυνο το πολυδιαφημσιμένο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης να εξελιχθεί σε μία τεραστίων διαστάσεων νομική σύγκρουση των δύο κρατών, αφού το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών του ΑΔΜΗΕ διατηρεί η Ελληνική Δημοκρατία.
Αυτό το ενδεχόμενο ίσως επιτρέψει στον ΑΔΜΗΕ να εμφανίσει τη ΡΑΕΚ και την Κυπριακή Δημοκρατία σαν τους αποκλειστικούς υπεύθυνους ενός ναυαγίου του έργου, επικαλούμενος τα "ρυθμιστικά κενά" ή τις "κακές ρυθμιστικές πρακτικές της ΡΑΕΚ" ή και των δύο ρυθμιστών, αποσιωπώντας το μεγαλύτερο πρόβλημα: Τις καταχρηστικές διεκδικήσεις της Τουρκίας στη θαλάσσια περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης και τις συνεχείς αναβολές της ελληνικής Κυβέρνησης να εκδώσει navtex για την πραγματοποίηση των απαραίτητων βυθομετρήσεων, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει η πόντιση του καλωδίου που κατασκευάζει η Nexans στη Νορβηγία.
Εκτιμάται από παράγοντες που παρακολουθούν τις εξελίξεις ότι η επιστολή – επίθεση του ΑΔΜΗΕ συνιστά επισημοποίηση της απόφασης του οργανισμού -πιθανό και της ελληνικής Κυβέρνησης- να εμφανίσουν την Κύπρο ότι παρεμποδίζει την υλοποίηση του έργου. Φορτώνοντάς της τις ευθύνες για τα θέματα αποζημιώσεων που θα εγερθούν αν όντως το έργο ματαιωθεί."