Στην εκδήλωση του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο "Η ελληνική δικαιοσύνη σε επιτάχυνση", μίλησε το απόγευμα της Πέμπτης (04/12) ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι "η Ελλάδα βρίσκεται σε μια εποχή μεταρρυθμίσεων που όχι μόνο ανακοινώνονται, αλλά υλοποιούνται και εφαρμόζονται".
Από το Συνεδριακό Κέντρο της Εθνικής Ασφαλιστικής, ο πρωθυπουργός σημείωσε επίσης ότι "η κυβέρνηση κατάφερε από το 2020 μέχρι σήμερα, να απεγκλωβίσει το σύστημα από την αδράνεια και τις αγκυλώσεις με την υλοποίηση των σημαντικών μεταρρυθμίσεων που προώθησε".
"Όταν παρουσιάσαμε τον νέο δικαστικό χάρτη κάποιοι έλεγαν ότι αυτά στην Ελλάδα δεν γίνονται", συμπλήρωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και συνέχισε: "Τελικά αυτές τις αλλαγές η πλειονότητα των εμπλεκομένων τις αγκάλιασε", τονίζοντας ότι η ενοποίηση Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων πρόσθεσε 1.000 δικαστές στο σύστημα.
Οι 5 μεγάλες μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη
1) Μείωση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων.
Ο νόμος για τον νέο δικαστικό χάρτη εφαρμόζεται από τον Σεπτέμβριο του 2024 και τα πρώτα δείγματα είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά:
Σχεδόν πλήρης διεκπεραίωση των υποθέσεων στα πρωτοδικεία καθώς το ποσοστό εκκαθάρισης αυξήθηκε από 90% στην περίοδο 16/09/2023–30/06/2024 σε 99% την περίοδο 16/09/2024–30/06/2025.
Ο χρόνος έκδοσης απόφασης μειώθηκε σημαντικά, με τις ημέρες για έκδοση απόφασης να περιορίζονται από 705 σε 330, δηλαδή μείωση κατά 53,2%.
Ειδικά για το Πρωτοδικείο Αθηνών, το ποσοστό εκκαθάρισης αυξήθηκε από το 87,5% (περίοδος 16.9.2023 έως 30.6.2024) στο 100,8% (περίοδος 16.9.2024 έως 30.6.2025). Ο χρόνος έκδοσης απόφασης μειώθηκε στις 513 ημέρες σε σχέση με τις 1422 του αντίστοιχου 9μήνου πριν την εφαρμογή του Δικαστικού Χάρτη.
2) Νέα Πολιτική Δικονομία για μείωση του χρόνου έκδοσης οριστικής και τελεσίδικης απόφασης στις αστικές υποθέσεις.
Στόχος είναι η Ελλάδα, από 1.492 ημέρες για την έκδοση τελεσίδικης απόφασης σήμερα, να επιτύχει τον μέσο όρο των χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης, δηλαδή το ένα έτος (περίπου 350 ημέρες) για την έκδοση οριστικής απόφασης και τα δύο έτη (περίπου 650 ημέρες) για την έκδοση τελεσίδικης απόφασης.
3) Αναβάθμιση Κτιριακών Υποδομών Δικαιοσύνης. Ένα εκτεταμένο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των δικαστικών κτιρίων σε όλη τη χώρα, συνολικού προϋπολογισμού 550 εκατ. ευρώ, με χρηματοδότηση από το ΤΑΑ, ΣΔΙΤ και το ΤΑΧΔΙΚ.
4) Αύξηση των οργανικών θέσεων Δικαστικών Υπαλλήλων και επιμόρφωση τους.
Σε 8.842 ανέρχονται οι οργανικές θέσεις δικαστικών υπαλλήλων στα Πολιτικά-Ποινικά και Διοικητικά δικαστήρια της Χώρας.
Παρά τις ετήσιες αποχωρήσεις, συνταξιοδοτήσεις και παραιτήσεις δικαστικών υπαλλήλων, την τελευταία τριετία παρατηρείται αύξηση στην κάλυψη των θέσεων περίπου 5%.
Μέσα σε δύο δικαστικά έτη προκηρύχθηκαν 4 διαγωνισμοί από την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών.
Μέχρι τις 16/9/2026 θα έχουν συνολικά επιμορφωθεί και αναλάβει καθήκοντα 1.041 δικαστικοί υπάλληλοι.
Κριτήριο της εντοπιότητας στον διαγωνισμό: Σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία για προσαύξηση στον τελικό βαθμό επιτυχίας των υποψηφίων δικαστικών υπαλλήλων, που επιλέγουν τον διορισμό τους σε συγκεκριμένες έδρες, κυρίως νησιωτικούς, μικρούς ορεινούς ή μικρούς και μεσαίους ηπειρωτικούς δήμους.
5) Ψηφιοποίηση δικαστικών αρχείων, τηλεδίκες και ψηφιακή επίδοση εγγράφων.
Η ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης έχει συνολικό προϋπολογισμό 220 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ για την ουσιαστική αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών της, με σεβασμό στα συνταγματικά και δικονομικά δικαιώματα.
Περιλαμβάνει έργα όπως την ψηφιοποίηση των δικαστικών αρχείων με σάρωση 300 εκατ. σελίδων Δικαστηρίων και Εισαγγελιών και καταχώρηση των δεδομένων σε πληροφοριακό σύστημα. Την πραγματοποίηση τηλεδιασκέψεων (Τηλεδίκες) και λειτουργία Ηλεκτρονικού Πινακίου. Την απομακρυσμένη εξέταση μαρτύρων, προανακριτικές/ανακριτικές διαδικασίες και υποστήριξη αιτημάτων δικαστικής συνδρομής, όπως και την ψηφιακή επίδοση ποινικών εγγράφων.
Οι επερχόμενες πρωτοβουλίες
Πλήρης αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου, Νέος Κώδικας για την Εναλλακτική Επίλυση των Διαφορών, Δικαστική Συμπαράσταση, Ψηφιακό Μητρώο Παρακολούθησης Υποθέσεων Διαφθοράς, αναμόρφωση της άσκησης, άδειας και προαγωγής των Δικηγόρων (Κώδικας Δικηγόρων), Διοικητική Δικονομία, επέκταση της χρήσης εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης.