Πώς ο Τσίπρας έπεσε στην παγίδα του ΔΝΤ για το ασφαλιστικό

Η ξαφνική μεταστροφή της Αθήνας από ενάντια σε υπέρμαχο της συμμετοχής του ΔΝΤ στο τρίτο μνημόνιο όσο κι αν προκαλεί εντύπωση για το τρόπο που αυτή συνέβη, είναι τελικά δεδομένη. Και θα μπορούσε να πει κανείς πως σε μεγάλο βαθμό ήταν και προδιαγεγραμμένη καταδεικνύοντας για άλλη μία φορά με γλαφυρότητα την αντιδιαστολή μεταξύ της ρητορικής της ελληνικής κυβέρνησης στο εσωτερικό της χώρας και τις ήδη ανειλημμένες και αναπόδραστες δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο εξωτερικό.

Eίναι χαρακτηριστικό ότι οι ενστάσεις του Ταμείου για το ασφαλιστικό νομοσχέδιο Κατρούγκαλου συμπλέουν με τις απόψεις του γερμανού υπουργού Οικονομικών Β. Σόιμπλε, ο οποίος από κοινού με τον διευθυντή του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν επιδιώκουν αλλαγές επί τα χείρω. Σύμφωνα μάλιστα με το κυριακάτικο Βήμα, η έκταση των αλλαγών και το ύψος των περικοπών που επιθυμεί το κουαρτέτο (ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ, ESM) αποτυπώνονται στην φράση που ανέφερε στην εφημερίδα πηγή των δανειστών: «Ζητήσαμε αγελάδα μας έφεραν γάτα».

Όμως το πολιτικό παιχνίδι γύρω από την απεμπλοκή της Ελλάδας από το Ταμείο δεν είναι ούτε καινούργιο ούτε πρωτόγνωρο. Έχει παιχτεί και στο πολύ πρόσφατο παρελθόν με συνέπειες αντίθετες από τις δημόσια διατυπωμένες επιδιώξεις της κυβέρνησης Σαμαρά το καλοκαίρι του 2014, όταν πρόωρα και πάλι τότε το πολιτικό σύστημα καλλιεργούσε στο εσωτερικό ακροατήριο της χώρα την ψευδαίσθηση ότι το να ξεμπερδέψουμε με το ΔΝΤ είναι κάτι εφικτό, αν όχι ίσως και εύκολο.

Με την πλάτη στον τοίχο

Αν όμως τότε η κυβέρνηση Σαμαρά το έκανε αυτό διότι θεώρησε ότι είχε πολιτικά το περιθώριο να της "βγει" αυτό το χαρτί της απεμπλοκής από το ΔΝΤ- έστω κι αν εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι ήταν αποτέλεσμα λάθος υπολογισμού και μη σωστής εκτίμησης των συσχετισμών- η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στην δεδομένη συγκυρία που η Αθήνα βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, από που συνήγαγε το συμπέρασμα ότι το χαρτί που προσπάθησε να παίξει ενάντια σε ευρωπαϊκούς συσχετισμούς για αποχώρηση του Ταμείου, θα μπορούσε αυτή τη φορά να της βγει;

Το πιθανότερο είναι ότι όταν ο Πρωθυπουργός θέλησε, αρχής γενομένης με την συνέντευξή του στην ΕΡΤ και εν συνεχεία μέσω των δηλώσεών του στους Financial Times τον περασμένο Δεκέμβριο, να βάλλει κατά του ΔΝΤ, το έκανε προσπαθώντας "να ρίξει άδεια για να πιάσει γεμάτα". Να δουν δηλαδή μέχρι πιο σημείο θα φθάσουν οι αντιδράσεις και έτσι, "βλέποντας και κάνοντας", να αξιολογήσουν τι περιθώρια υπάρχουν.

Μία άλλη ερμηνεία του γιατί ο Αλέξης Τσίπρας από κοινού με τον Έλληνα Υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο πήραν το ρίσκο να ανάγουν την έξοδο του Ταμείου από το τρίτο μνημόνιο σε προμετωπίδα της στρατηγικής τους όταν ειδικότερα γνωρίζουν ότι το ΔΝΤ είναι ο μόνος "σύμμαχος" πάνω στον οποίον θα μπορούσαν να ποντάρουν για το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους, δύο τινά ίσως συμβαίνουν: είτε αντιλήφθηκαν ότι η περιβόητη ελάφρυνση χρέους αν δοθεί, θα μετατεθεί πολύ αργότερα χρονικά, χωρίς κανένα πρακτικό πολιτικό αποτέλεσμα για την ίδια την κυβέρνηση αφού μέχρι τότε κανείς δεν ξέρει αν το υπάρχον πολιτικό σκηνικό θα είναι ίδιο δεδομένου ότι ο πολιτικός χρόνος τρέχει με ραγδαίους ρυθμούς, είτε η κυβέρνηση πόνταρε σε μία τεχνητή σύγκρουση με το ΔΝΤ- την οποία κανείς δεν γνωρίζει αν θα προσπαθήσει να την επαναλάβει ξανά σε σύντομο χρονικό διάστημα- για να κερδίσει πολιτικούς πόντους στο εσωτερικό της χώρας ή ακόμα και για να στρώσει το χαλί για μία ηρωϊκή πολιτική έξοδο του εαυτού της.

Οι καθυστερήσεις γύρισαν μπούμερανγκ

Ίσως όμως τα πράγματα να είναι ακόμα πιο απλά απ' όσο δείχνουν. Και σε μία τέτοια περίπτωση η κυβέρνηση έπεσε μόνη της στην παγίδα που θεώρησε ότι μπορούσε να στήσει χωρίς να υπολογίσει την απλόχερη πολιτική κάλυψη που θα έσπευδαν- όπως και έκαναν- να παρέχουν στο ΔΝΤ τόσο η Ευρώπη όσο και η Αμερική υπεραμυνόμενες της σπουδαιότητας του ρόλο του Ταμείου στην πορεία υλοποίησης του ελληνικού προγράμματος. Υπό αυτές τις συνθήκες, η μπλόφα της κυβέρνησης κατέληξε σε φιάσκο καθώς το αποτέλεσμα της ανοιχτής επίθεσης του Έλληνα Πρωθυπουργού κατά του Ταμείου χωρίς καμία γενικότερη στρατηγική και χωρίς προηγούμενη οικοδόμηση ευρωπαϊκών συμμαχιών υπέρ της αποχώρησής του, ήταν η ενδυνάμωση του ρόλο του Ταμείου και τελικά η επισφράγιση της παραμονής του, καθιστώντας την πιο βέβαιη από ποτέ και σίγουρα πιο αναπότρεπτη απ' ότι θεωρούνταν λίγους μήνες πριν.

Το αποτέλεσμα όλου αυτού δεν ήταν μόνο ότι η κυβέρνηση αυτοεκτέθηκε τασσόμενη υπέρ της αποχώρησης του ΔΝΤ αφού πρώτα ο Έλληνας Υπουργός Οικονομικών λίγους μήνες πριν καλωσόριζε την συμμετοχή του, κάτι που φυσικά ο εκπρόσωπος τύπου του Ταμείου την περασμένη εβδομάδα μιλώντας στους δημοσιογράφους από την Ουάσινγκτον φρόντισε να το καυτηριάσει. Αλλά ήταν και το γεγονός ότι η Αθήνα κατανάλωσε πολιτικό κεφάλαιο εκ των ουκ άνευ, διαμορφώνοντας τους πολιτικούς συσχετισμούς με τέτοιον τρόπο ώστε αυτοί να είναι όχι μόνο εις βάρος της αλλά και υπέρ της παραμονής του ΔΝΤ.

Κι αν το ερώτημα παραμένει, τι πρόκειται να δούμε να συμβαίνει από εδώ και πέρα, δεν αρκεί παρά να λάβει κανείς υπ' όψη του το εξής: η Κριστίν Λαγκάρντ άφησε πλέον ανοιχτά να εννοηθεί ότι η αξιολόγηση δεν πρόκειται να έχει ολοκληρωθεί πριν το ερχόμενο καλοκαίρι. Πράγμα που επιβεβαιώνει αυτό που εξ αρχής είχε από τον περασμένο Σεπτέμβριο το TheToc, ότι δηλαδή οι δανειστές δεν θέλουν να κλείσουν την αξιολόγηση χρησιμοποιώντας την ως πρόσχημα για να θέτουν διαρκώς ολοένα και περισσότερα προαπαιτούμενα στο τραπέζι. Εκτός αυτού, το ΔΝΤ δεν μπορεί να επικυρώσει την συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα πριν την επανεκλογή της Κριστίν Λαγκάρντ στην ηγεσία του Ταμείου το καλοκαίρι του 2016. Άρα συνεπώς πάμε σε μία εξαντλητική διαπραγμάτευση, όσο Ευρώπη και Ταμείο έχουν παράλληλα το βλέμμα τους στραμμένο στην εξέλιξη της δυναμικής Μητσοτάκη, όσο είναι κάτι παραπάνω από επιφυλακτικοί προς τον Αλέξη Τσίπρα.

Το "παζάρι" για το ασφαλιστικό

Σύμφωνα πάντως με το Βήμα, αποδέκτης των «άγριων» διαθέσεων των δανειστών έγινε ο αν. Υπουργός Οικονομικών Γ. Χουλιαράκης σε δύο τηλεδιασκέψεις την περασμένη Δευτέρα και Τετάρτη ανάμεσα σε στελέχη του κουαρτέτου και του υπουργού. Η παρέμβαση του κ. Τόμσεν όμως δεν σταματά εδώ. Ο υπεύθυνος Ευρωπαϊκών υποθέσεων του Ταμείου εργάζεται στο παρασκήνιο (ακολουθούσε κατά πόδας τον κ. Τσακαλώτο στην ευρωπαϊκή του τουρνέ προκειμένου να γκρεμίσει ό,τι έχτιζε ο Έλληνας ΥΠΟΙΚ) με τριπλό στόχο:

Πρώτον, την υιοθέτηση μιας φιλόδοξης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα. Δεύτερον, τη συμφωνία με τον Β. Σόιμπλε για μια ήπια απομείωση του ελληνικού χρέους που θα επιτρέψει τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Και τρίτον, την επανεκλογή της Κριστίν Λαγκάρντ στη θέση της γ.γ του ΔΝΤ, η θητεία της οποίας λήγει τον προσεχή Ιούλιο, επανεκλογή που συνδέεται άμεσα και με το ελληνικό πρόβλημα χρέους.

Ο κ. Πολ Τόμσεν θεωρεί ανεπαρκή την πρόταση της ελληνικής πλευράς για το ασφαλιστικό και αν αυτή παραμείνει ως έχει το ΔΝΤ δεν πρόκειται να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr