Με συμφωνία επί της αρχής με τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία ενός «Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής» έληξε η Σύνοδος Κορυφής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε ότι υπήρξε δέσμευση να ασκηθούν σημαντικές πιέσεις από την πλευρά της ΕΕ προς τις τρίτες χώρες, ώστε είτε να ενεργοποιηθούν παλιότερες συμφωνίες επανεισδοχής, είτε να γίνουν επιστροφές.
Παράλληλα, η Επιτροπή θα ξεκινήσει τη διαδικασία μεταρρύθμισης της συνθήκης του Δουβλίνου που με την ολοκλήρωση της θα περάσει στα Ευρωπαϊκά Κοινοβούλια για να ψηφιστεί. Επίσης σε σύντομο χρονικό διάστημα αναμένεται και η νέα πρόταση για «ευφυή σύνορα», με την καταγραφή βιομετρικών στοιχείων των μεταναστών. Στο κείμενο συμπερασμάτων το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνωρίζει ότι η αναχαίτιση του κύματος μεταναστευτικών ροών που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι ανεπαρκής και πως είναι αναγκαίο να βελτιωθεί η προστασία των συνόρων έτσι ώστε να μην δημιουργηθεί πρόβλημα στη ζώνη του Σένγκεν. Οι ελλείψεις εντοπίζονται κυρίως στη λειτουργία των κέντρων καταγραφής, στη διαδικασία της μετεγκατάστασης και στην ενεργοποίηση των επαναπατρισμών.
Για την Τουρκία οι ηγέτες της Ευρώπης τονίζουν τη δέσμευση για άμεση ενεργοποίηση των κοινών δράσεων (ΕΕ- Τουρκίας) και ζητούν από τις ομάδες των διπλωματικών αντιπροσωπειών να ολοκληρώσουν σύντομα τις εργασίες τους σχετικά με την συμφωνία οικονομικής ενίσχυσης ύψους 3 δισ. ευρώ προς την Τουρκία.
Διορία έξι μηνών
Τα κράτη-μέλη της ΕΕ πρέπει να έχουν αποφασίσει μέσα στους επόμενους έξι μήνες, κατά τη διάρκεια της ολλανδικής προεδρίας για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, "το Συμβούλιο πρέπει να εξετάσει γρήγορα τις προτάσεις της Επιτροπής της 15ης Δεκεμβρίου για την Ευρωπαϊκη Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, την αναθεώρηση του Κώδικα Σένγκεν, το εθελοντικό πρόγραμμα επανεγκατάστασης προσφύγων από την Τουρκία" και "πρέπει να υιοθετήσει τη θέση του ως προς την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή κατά τη διάρκεια της Ολλανδικής Προεδρίας". Επιπλέον, καλείται η Επιτροπή να παρουσιάσει γρήγορα την αναθεώρηση της συμφωνίας του Δουβλίνου, σημειώνοντας ότι "στο μεταξύ οι υπάρχοντες κανόνες πρέπει να εφαρμόζονται". Εξάλλου, στα συμπεράσματα υπογραμμίζεται ότι η εφαρμογή της γενικότερης στρατηγικής για το περιορισμό των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη είναι μέχρι στιγμής "μη ικανοποιητική" και "πρέπει να επιταχυνθεί". Τα προβλήματα στα εξωτερικά σύνορα της Σένγκεν, οι αδυναμίες στη λειτουργία των hot spots, η μη εφαρμογή του συστήματος μετεγκατάστασης και των συμφωνιών επανεισδοχής αποτελούν, μεταξύ άλλων, τα σημεία στα οποία επισημαίνεται πως τα κράτη μέλη και τα ευρωπαϊκά όργανα πρέπει να λάβουν δράση "επειγόντως". Τέλος, σύμφωνα με τα συμπεράσματα, πρίν από τη Σύνοδο Κορυφής του Φεβρουαρίου η Προεδρία, η Επιτροπή και η Υπάτη Εκπρόσωπος πρέπει να καταθέσουν έκθεση που θα παρουσιάζει τη γενικότερη πρόοδο σε όλα τα επιμέρους ζητήματα.
Τουσκ: Δεν πρέπει να μείνουν απροστάτευτα τα σύνορα
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ τόνισε ότι οι πάντες συμφωνούν πως τα ευρωπαϊκά σύνορα δεν πρέπει να μένουν απροστάτευτα. Χαρακτήρισε επίσης θετική τη συμφωνία της Frontex με την Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, ο Τουσκ ανέφερε ότι είναι ακόμη νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα σε σχέση με την εφαρμογή των μέτρων που η κυβέρνηση της Άγκυρας έχει υποσχεθεί ότι θα λάβει. Ο Πρόεδρος Τούσκ δήλωσε πως υπάρχουν "καλά νέα" από την Ελλάδα καθώς έπειτα από τη συμφωνία της κυβέρνησης με τον Frontex αναμένεται να ξεκινήσει η δράση των ομάδων RAPID εντός του Δεκεμβρίου.
Γιούνκερ: Υπάρχουν καθυστερήσεις
Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε ικανοποιημένος από την θετική υποδοχή των προτάσεων που πρόσφατα υπέβαλε η Ευρωπαΐκή Επιτροπή για τη δημιουργία μίας νέας ευρωπαϊκής υπηρεσίας φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων η οποία θα αντικαταστήσει την Frontex. Δήλωσε επίσης ικανοποιημένος από την απόφαση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων να συμφωνήσουμε επί της προτάσεως της Επιτροπής έως τον Ιούλιο του 2016. Ο πρόεδρος της επιτροπής ανέφερε ότι χωρίς αμφιβολία υπάρχει καθυστέρηση στην εφαρμογή των αποφάσεων που έχουν υιοθετηθεί ενώ ανέφερε ότι η Ευρωπαΐκή Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις για την αναθεώρηση του λεγόμενου Δουβλίνου 2.
Tσίπρας: Αναγνωρίστηκε ο ρόλος «κλειδί» της Τουρκίας
«Αναγνωρίστηκε ο ρόλος-κλειδί της Τουρκίας στη μείωση των προσφυγικών ροών», δήλωσε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, λίγο μετά τη λήξη των εργασιών της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι είναι ανάγκη η Τουρκία να εφαρμόσει όλα όσα συμφωνήθηκαν στη Σύνοδο ΕΕ- Τουρκίας, σημειώνοντας ότι αναγνωρίστηκε η σημασία της σχέσης Ελλάδας και Τουρκίας στον έλεγχο και τη μείωση των προσφυγικών ροών.
Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι αναγνωρίστηκε η ανάγκη να εφαρμοστεί η διμερής συμφωνία επανεισδοχής Ελλάδας-Τουρκίας, ούτως ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης επιστροφής στην Τουρκία όλων όσων «δεν έχουν το προσφυγικό προφίλ».
Παράλληλα, υπήρξε δέσμευση να ασκηθούν σημαντικές πιέσεις από την πλευρά της ΕΕ προς τρίτες χώρες , προκειμένου είτε να ενεργοποιηθούν παλιότερες συμφωνίες επανεισδοχής, είτε να γίνουν επιστροφές.
Ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε ότι πρέπει να υπάρχει ένας νόμιμος και ασφαλής δίαυλος μεταφοράς των προσφύγων προς τον προορισμό τους, αλλά και μια συγκροτημένη πολιτική επιστροφών για όσους δεν έχουν δικαίωμα ασύλου. Επιπλέον, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, οι ευρωπαίοι ηγέτες αναγνώρισαν την ανάγκη να υπάρξει ένας μηχανισμός επανεγκατάστασης απευθείας από την Τουρκία και δεσμεύθηκαν να ξεκινήσει από το Φλεβάρη. Όσον αφορά την προετοιμασία των κέντρων καταγραφής προσφύγων (hotspots) στα νησιά, o πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει το επόμενο διάστημα να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της, ολοκληρώνοντας την κατασκευή τους, αλλά και τη δημιουργία κέντρων μετεγκατάστασης στην ενδοχώρα. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «όλοι χαιρέτισαν, και ιδιαίτερα ο πρόεδρος της Επιτροπής, την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από την Ελλάδα και την Ιταλία», σε αυτό το ζήτημα. «Θα συνεχίσουμε να εκπληρώνουμε το ανθρωπιστικό μας καθήκον», δήλωσε στη συνέχεια ο Αλέξης Τσίπρας, επισημαίνοντας ότι το μέλλον της Ευρώπης δεν μπορεί να είναι ένα «μέλλον φραχτών και βίας», αλλά ένα μέλλον «αλληλεγγύης, ανθρωπιάς και συνυπευθυνότητας».
Τέλος, σχετικά με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι «είναι μια απόφαση την οποία καλωσορίζουμε» και επεσήμανε ότι «είναι απολύτως σαφές ότι η δράση αυτών των σωμάτων εναπόκειται στην ευθύνη της διαφύλαξης των συνόρων που παραμένει εθνική ευθύνη». Ο Αλέξης Τσίπρας πρόσθεσε ότι οι τελικές αποφάσεις γι? αυτό το θέμα θα ληφθούν έως τον Ιούνιο.