Τα δίνουν όλα στην Τουρκία για να πετύχουν τη συμφωνία

Κορυφώνεται το πολιτικό και διπλωματικό παρασκήνιο μία ημέρα πριν ξεκινήσει η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ για την προσφυγική κρίση και τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στις διαπραγματεύσεις ΕΕ - Τουρκίας, προκειμένου να δεχθεί η γειτονική χώρα -με τα ανάλογα ανταλλάγματα- να βάλει "φρένο" στις εκτός ελέγχου προσφυγικές ροές.

Η Άνγκελα Μέρκελ μίλησε στη γερμανική Βουλή και αναφέρθηκε στις δυσκολίες για μια συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία, χρησιμοποιώντας θερμά λόγια για τη γείτονα. Αίσθηση προκάλεσε η αποστροφή της ότι η πρόταση για επανεγκατάσταση -σε αναλογία 1:1 με όσους δεχτεί πίσω- των Σύρων προσφύγων από την Τουρκία απευθείας στην Ευρώπη θα είναι εθελοντική και όχι με ποσοστώσεις για τα κράτη μέλη.

Σημείωσε ακόμη ότι ο ρόλος του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο πρέπει να ενισχυθεί και μάλιστα "σε όλα τα τουρκικά χωρικά ύδατα".

Στην ομιλία της η γερμανίδα καγκελάριος επεσήμανε μεταξύ άλλων ότι η παρούσα κατάσταση σε Ελλάδα και Ευρώπη δεν μπορεί να είναι μόνιμη λύση. "Ωστόσο η μακροπρόθεσμη λύση είναι η αποτροπή της παράνομης μετανάστευσης στην Ευρώπη και η Τουρκία είναι η πιο σημαντική χώρα - τράνζιτ".

Θερμά λόγια για την Τουρκία

Η κ. Μέρκελ εξήρε πάντως το ρόλο της Τουρκίας, επαινώντας την για το γεγονός ότι φιλοξενεί 2,7 εκατ. πρόσφυγες για χρόνια. "Τι σημαίνει για την ΕΕ, ένα μπλοκ 28 κρατών και 500 εκατ. κατοίκων όταν δε μπορούμε να μοιραστούμε το βάρος;".

Πρόσθεσε ακόμη ότι είναι "πλήρως δικαιολογημένη" η απαίτηση της Τουρκίας για περισσότερα χρήματα στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας απευθείας από την ΕΕ" και ότι μέχρι πρότινος αρνούνταν να πάρει πίσω πρόσφυγες, αλλά τώρα το προτείνει η ίδια.

Παραδέχτηκε πάντως ότι θέμα ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ δεν είναι στην ημερήσια διάταξη και ότι η Τουρκία ζητά τρίμηνη επίσπευση της απελευθέρωσης της βίζας με αντάλλαγμα να δεχθεί πίσω όλους τους μετανάστες που φτάνουν στην ΕΕ. "Η Άγκυρα όμως πρέπει να εκπληρώσει όλες τις προϋποθέσεις γι' αυτό".

Αναφερόμενη στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής, είπε ότι η συμφωνία δεν έχει επιτευχθεί ακόμη και υπάρχουν πολιτική και νομικά ζητήματα ανοιχτά. Όμως, πρόσθεσε, "για πρώτη φορά φαίνεται μια μόνιμη και διαρκής ευρωπαϊκή λύση στην προσφυγική κρίση. Είναι ένας μακρύς και δύσκολος ο δρόμος, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχει περισσότερη ελπίδα".

Επιστολή Τουσκ στους Ευρωπαίους ηγέτες

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έστειλε επιστολή στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπογραμμίζοντας ότι η σχεδιαζόμενη συμφωνία με την Τουρκία για να ανακοπεί η ροή των μεταναστών προς τα ελληνικά νησιά, θα είναι ένα «προσωρινό και έκτακτο μέτρο».

Το σημείωμα, το οποίο έχει στην κατοχή του το Reuters, καθορίζει τις αρχές για μια συμφωνία που ο Τουσκ ελπίζει ότι θα συναφθεί στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ την Πέμπτη και στη σύνοδο των ηγετών της ΕΕ με τον Τούρκο πρωθυπουργό στις Βρυξέλλες την Παρασκευή.

Οπως επισημαίνεται, το σημείωμα επίσης τονίζει την ανάγκη οι αιτούντες άσυλο που φτάνουν στην Ελλάδα να επιστρέφουν στην Τουρκία μόνο αφού έχουν αξιολογηθεί οι αιτήσεις τους, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και ότι η Τουρκία θα τους προστατεύσει.

Αναστασιάδης: Και η Κύπρος έχει τις θέσεις της

Την ίδια στιγμή ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, λίγο πριν αναχωρήσει για τις Βρυξέλλες επανέλαβε ότι εφόσον η Τουρκία δεν ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, δεν τίθεται θέμα ανοίγματος κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις για ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σχολιάζοντας τις δηλώσεις Νταβούτογλου, με τις οποίες φαίνεται η Τουρκία να εμμένει στην πρόταση της για άνοιγμα κεφαλαίων, ο κ. Αναστασιάδης υπογράμμισε ότι «και η Κυπριακή Δημοκρατία έχει τις δικές της θέσεις».

Τίμερμανς: Δεν δίνουμε στην Τουρκία λευκή επιταγή

Μια προσωρινή συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για να ανακοπεί η ροή των μεταναστών με αντάλλαγμα παραχωρήσεις προς την Άγκυρα δεν προσφέρει την Τουρκία «λευκή επιταγή», σημείωσε ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς.

«Η Τουρκία πρέπει να εφαρμόσει τα απαραίτητα μέτρα μέχρι το τέλος Απριλίου για να μπορούν οι Τούρκοι να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι το τέλος του Ιουνίου», πρόσθεσε. «Σίγουρα δεν δίνουμε στην Τουρκία λευκή επιταγή», είπε ενώ σημείωσε ότι η Κομισιόν θεωρεί πως αυτό που πρέπει να κάνει η ΕΕ είναι να σφραγίσει μια τελική συμφωνία.

Η πρόταση έξι σημείων της Κομισιόν

Εν τω μεταξύ, τις έξι αρχές βάσει των οποίων θα είναι νομικά συμπαγής η υπό διαμόρφωση συμφωνία με την Τουρκία και πρωτίστως το σημείο της που αφορά τις επιστροφές των προσφύγων στην Τουρκία, παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Πολιτικά βρίσκεται στα χέρια των ευρωπαίων ηγετών η απόφαση», ανέφερε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρανς Τίμερμανς, σημειώνοντας πως κλειδί από νομικής άποψης έτσι ώστε να είναι υλοποιήσιμη η συμφωνία, αποτελεί η αρχή ότι κάθε περίπτωση αιτούντος άσυλο θα εξετάζεται ξεχωριστά με την εγγύηση ότι δε θα υπάρχει πιθανότητα επαναπροώθησης. «Δε θα υπάρχουν ομαδικές επιστροφές», διαβεβαίωσε ο ίδιος.

Σε ό,τι αφορά το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων, ο ίδιος υπογράμμισε πως «είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να ανοίξει τα κεφάλαια υπό συζήτηση, έτσι ώστε να δοθεί η δυνατότητα να ξεκινήσει μια συζήτηση εις βάθος με την Τουρκία», προσθέτοντας ότι όποια και να είναι η απόφαση της Συνόδου Κορυφής δε θα ανοίξουν άμεσα καθώς θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένοι όροι. Επισήμανε δε, πως η Επιτροπή προχωράει με την τεχνική προετοιμασία για το άνοιγμα των κεφαλαίων, χωρίς ωστόσο να προδικάζει το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων σε πολιτικό επίπεδο.

Αναφερόμενος στις πρακτικές δυσκολίες που θα κληθεί η Ελλάδα να αντιμετωπίσει, λόγω του όγκου των αιτήσεων ασύλου και της πολύπλοκης διαδικασίας επιστροφών προσφύγων, σημείωσε πως υπάρχει η δυνατότητα εντός του νομικού πλαισίου να γίνει πολύ γρήγορα, ωστόσο θα πρέπει να αυξήσει η Ελλάδα τις δυνατότητες φιλοξενίας προσφύγων αλλά και το ρυθμό εξέτασης των αιτήσεων, κάτι που περιλαμβάνει και την παρουσία δικαστών στα νησιά.

Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, έκανε λόγο επίσης για νομικές αλλαγές στις οποίες θα πρέπει να προχωρήσει τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία, έτσι ώστε να είναι δυνατή η επιστροφή προσφύγων σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο. «Δε στρέφουμε την πλάτη στους πρόσφυγες. Θα εξασφαλίσουμε επαρκή νομική προστασία για τους πρόσφυγες περνώντας παράλληλα το μήνυμα ότι αν κρατηθείτε μακριά από τα δίκτυα διακινητών θα έχετε τη δυνατότητα να φθάσετε νόμιμα στην Ευρώπη, ενώ στην αντίθετη περίπτωση θα επιστρέψετε στην Τουρκία, όπου όμως θα λάβετε τη διεθνή προστασία που δικαιούστε», κατέληξε ο Φ. Τίμερμανς.

Τα έξι σημεία που παρουσίασε η Κομισιόν:

1. Νομικές εγγυήσεις για την επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο που φθάνουν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία

Η επιστροφή παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο, των οποίων οι αιτήσεις έχουν χαρακτηριστεί απαράδεκτες ή έχουν απορριφθεί- ουσιώδες στοιχείο για να τερματισμό του φαινομένου να πληρώνουν οι μετανάστες τους διακινητές και ταυτόχρονα να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους - μπορεί να γίνει μόνο με την τήρηση του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου. Οι ρυθμίσεις αυτών των επιστροφών, τόσο των ατόμων που χρήζουν όσο και αυτών που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας, πρέπει να θεωρούνται μόνο ως προσωρινά και έκτακτα μέτρα που έχουν ως στόχο τον τερματισμό των ανθρώπινων δεινών που οφείλονται στις σημερινές σημαντικές ροές μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας.

Όλες οι επιστροφές πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις εγγυήσεις για την προστασία των προσφύγων, οι οποίες προβλέπονται από το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Αυτό συνεπάγεται ότι κάθε αίτηση ασύλου θα εξετάζεται εξατομικευμένα, σύμφωνα με σαφείς νομικές και διαδικαστικές παραμέτρους που καθορίζονται στην οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου. Δεν τίθεται ζήτημα εφαρμογής μιας γενικευμένης πολιτικής επιστροφών, κάτι που θα ήταν αντίθετο προς τις νομικές απαιτήσεις και τα θεμελιώδη δικαιώματα των αιτούντων άσυλο.

Επανεισδοχή των ατόμων που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας: Κάθε νέος παράτυπος μετανάστης και αιτών άσυλο που εισέρχεται στην Ελλάδα, ο οποίος διαπιστώνεται ότι δεν χρήζει διεθνούς προστασίας, θα επιστρέφει στην Τουρκία δυνάμει της διμερούς συμφωνίας επανεισδοχής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Επιστροφή των ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας: Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ (άρθρα 35 και 38 της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου), μια αίτηση ασύλου μπορεί να κλείσει και να χαρακτηριστεί ως απαράδεκτη, εάν το συγκεκριμένο άτομο έχει ήδη αναγνωριστεί ως πρόσφυγας ή απολαύει ήδη επαρκούς προστασίας σε μια «πρώτη χώρα ασύλου», ή εάν έχει έρθει στην ΕΕ από μια «ασφαλή τρίτη χώρα» η οποία μπορεί να εγγυηθεί αποτελεσματική πρόσβαση σε προστασία. Υπάρχει μια σειρά εγγυήσεων για την προστασία των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο, όπως η εξέταση κάθε υπόθεσης χωριστά, οι προσωπικές συνεντεύξεις και το δικαίωμα προσφυγής κατά αποφάσεων απόρριψης αίτησης.

Πρακτικές ρυθμίσεις: Για την εφαρμογή αυτών των διατάξεων, θα πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις τόσο στην ελληνική όσο και στην τουρκική εθνική νομοθεσία — στην Ελλάδα για να διασφαλιστεί ότι η Τουρκία χαρακτηρίζεται ως «ασφαλής τρίτη χώρα» και στην Τουρκία για να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε αποτελεσματικές διαδικασίες χορήγησης ασύλου για όλα τα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Θα πρέπει επίσης να θεσπιστούν ταχείες επιχειρησιακές ρυθμίσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της ικανότητας υποδοχής των ελληνικών νησιών καθώς και της προσαρμογής των κέντρων πρώτης υποδοχής («hotspots») σε κέντρα επανεισδοχής και χορήγησης ασύλου.

2. Πρόγραμμα επανεγκατάστασης 1:1

Για κάθε Σύριο υπήκοο που επιστρέφει από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος θα επανεγκαθίσταται στην ΕΕ απευθείας από την Τουρκία. Για να λειτουργήσει το πρόγραμμα αυτό, τα κράτη μέλη πρέπει να διαθέσουν έναν επαρκή αριθμό θέσεων επανεγκατάστασης. Οι αναληφθείσες δεσμεύσεις που θα χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτό θα περιλαμβάνουν τις 18.000 εναπομένουσες θέσεις από τις 22.504 θέσεις του ευρωπαϊκού προγράμματος επανεγκατάστασης, που συμφωνήθηκαν τον Ιούλιο του 2015, και, εφόσον χρειαστεί, τις αδιάθετες 54.000 θέσεις βάσει υφιστάμενων αποφάσεων μετεγκατάστασης.

Το υλικοτεχνικό πλαίσιο που στηρίζει το Εθελοντικό Πρόγραμμα Εισδοχής για Ανθρωπιστικούς Λόγους με την Τουρκία θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τους σκοπούς του προγράμματος επανεγκατάστασης 1:1 — με βάση την εμπειρογνωμοσύνη της UNHCR με τη στήριξη της EASO, του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (IOM) και εθνικών αξιωματικών αρμόδιων για το άσυλο, εφόσον χρειάζεται. Μόλις το πρόγραμμα «1:1» εκπληρώσει τον στόχο της αναχαίτισης των μεταναστευτικών ροών, θα ενεργοποιηθούν οι εισδοχές βάσει του Εθελοντικού Προγράμματος Εισδοχής για Ανθρωπιστικούς Λόγους, τα δε κράτη μέλη θα συνεισφέρουν σε εθελοντική βάση.

3. Επίσπευση του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων

Οι εργασίες για τον χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων με την Τουρκία θα επισπευσθούν – χωρίς αλλαγή των 72 προαπαιτουμένων που πρέπει να επιτύχει η Τουρκία (35 εκ των οποίων έχουν ήδη επιτευχθεί). Για να επιτευχθεί ο στόχος της άρσης της υποχρέωσης θεώρησης έως το τέλος Ιουνίου, η Τουρκία θα πρέπει να εγκρίνει εγκαίρως τα μέτρα που εκκρεμούν. Υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα λάβει τα αναγκαία μέτρα για την εκπλήρωση των υπολοίπων απαιτήσεων, η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για την άρση της υποχρέωσης θεώρησης για τους Τούρκους πολίτες στα τέλη Απριλίου 2016.

4. Επίσπευση της εκταμίευσης κονδυλίων στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία

Τα πρώτα έργα στο πλαίσιο της «Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία» χρηματοδοτούνται αυτή τη στιγμή, με 55 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των άμεσων αναγκών των παιδιών των Συρίων στην Τουρκία για την πρόσβασή τους σε επίσημη εκπαίδευση, και με 40 εκατ. ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια μέσω του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος. Το επόμενο βήμα για τη χρηματοδότηση περαιτέρω έργων θα απαιτήσει την ενεργό συνεργασία των τουρκικών αρχών, ώστε η ανάλυση αναγκών να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα Απριλίου.

5. Επιτάχυνση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη καταβάλλουν προσπάθειες για την προώθηση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη προετοιμασίες προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος στο άνοιγμα πέντε κεφαλαίων. Στόχος της Επιτροπής είναι να ολοκληρώσει όλα τα σχετικά προπαρασκευαστικά έγγραφα την άνοιξη, ώστε να τα υποβάλει στο Συμβούλιο, με την επιφύλαξη των θέσεων των κρατών μελών και του διαπραγματευτικού πλαισίου.

6. Βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Συρία

Όπως έχει ήδη αναφερθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η ΕΕ είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την Τουρκία για τη βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στο εσωτερικό της Συρίας, γεγονός που θα επιτρέψει στους πρόσφυγες να ζήσουν σε ασφαλέστερες περιοχές. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, έχει ιδιαίτερη σημασία οι δεσμεύσεις, τις οποίες ανέλαβε η Διεθνής Ομάδα Στήριξης της Συρίας στις 11-12 Φεβρουαρίου στο Μόναχο, να υλοποιηθούν τάχιστα και πλήρως από όλα τα μέρη.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr