Μεγάλες αντιδράσεις κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ- αλλά και από τις συντηρητικές εφημερίδες της λαϊκής δεξιάς, όπως η Εστία και η Δημοκρατία- προκάλεσαν οι δηλώσεις του Άγγελου Συρίγου για τις "παρωχημένες" διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάνης.
Η αλήθεια είναι ότι αντικειμενικά, ορισμένες από τις διατάξεις της Συνθήκης είναι όντως παρωχημένες και εκτός σημερινής πραγματικότητας.
Όπως είναι οι διατάξεις για το πώς θα πληρώσουμε το οθωμανικό χρέος, πώς θα γίνει ανταλλαγή αιχμαλώτων, τι θα γίνει με τα συμμαχικά νεκροταφεία. Ή ακόμα και το τι θα γίνει με τις εταιρείες οι οποίες είχαν συμβόλαια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Δεν έχουν προφανώς σχέση με το σήμερα.
Επίσης αλήθεια είναι, και είναι προς όφελος της ελληνικής πλευράς, και η επισήμανση του Αγγελου Συρίγου ότι και οι διατάξεις περί της αποστρατικοποίησης των νησιών είναι παρωχημένες, αφού υπάρχουν αναφορές σε οπλοπολυβόλα του Α' Παγκοσμίου πολέμου και σπαθιά, που μας δίνουν τη νομική δυνατότητα να υποστηρίξουμε ότι είναι πλέον ανενεργές.
Αλλωστε αυτό ήταν και το επιχείρημα του Αγγελου Συρίγου. Όπως έγραψε αργότερα στο facebook και εξήγησε σε νέες δηλώσεις του -μετά τον σάλο και τις αντιδράσεις που προκάλεσαν οι αρχικές δηλώσεις του στον Σκάι- "αν αύριο το πρωί η Τουρκία πει ότι αποσύρει τα αποβατικά της Στρατιάς του Αιγαίου στον Εύξεινο Πόντο και πάψει τις απειλές, θα σπεύσουμε να αποστρατικοποιήσουμε τα νησιά διότι έχει πάψει ο κίνδυνος επιθέσεως;
Τα νησιά πρέπει να παραμείνουν στρατικοποιημένα ανεξαρτήτως ρητής τουρκικής απειλής. Η εισβολή στην Κύπρο στέκει αιώνιο μάθημα για το τι συμβαίνει όταν αποσύρεις στρατεύματα, όπως έγινε το 1967 με την ελληνική μεραρχία που η χούντα έδιωξε από το νησί."
Και προσθέτει: "Το 1995 εξαιρέσαμε τα θέματα της αποστρατικοποιήσεως από την αρμοδιότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου. Το κάναμε διότι το θεωρούμε ζήτημα εθνικής κυριαρχίας που δεν υπόκειται σε δικανική κρίση βάσει των διατάξεων της Λωζάνης. Αυτή είναι και η εθνική μας θέση 29 χρόνια τώρα".
Το μεγάλο λάθος του Αγγελου Συρίγου
Ο κ. Συρίγος, επίσης είναι η αλήθεια, δεν μίλησε για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης όπως τον κατηγορούν, ενώ επεσήμανε ότι η Τουρκία επικαλείται ακριβώς αυτές τις παρωχημένες διατάξεις για τα νησιά και απαιτεί με επιστολές που έχει στείλει στον ΟΗΕ, να φύγουν τα ελληνικά στρατεύματα από τα νησιά. Συνδέοντας μάλιστα την αποστρατικοποίηση με την ελληνική κυριαρχία. Αμφισβητώντας δηλαδή την ελληνική κυριαρχία στα νησιά επειδή δήθεν παραβιάζουμε τη Συνθήκη.
Αυτό που είναι λάθος όμως και με αυτό βαρύνεται ο κ. Συρίγος, ο οποίος συχνά παρεμβαίνει για τα ελληνοτουρικά και δεν είναι παράλογο, αφού αυτή είναι η επαγγελματική του ειδικότητα - αλλά οι επικριτές του βλέπουν και μια διαρκή προσπάθεια να σχολιάζει τα θέματα εξωτερικής πολιτικής ώστε να αναλάβει πόστο στο υπουργείο Εξωτερικών…- είναι να ανακινεί η ελληνική πλευρά το θέμα της Συνθήκης της Λωζάνης, που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στις σχέσεις Αθήνας και Αγκυρας.
Γιατί όταν η ελληνική πλευρά ανακινεί θέμα Συνθήκης της Λωζάνης, έστω και κάνοντας λόγο για τις παρωχημένες διατάξεις, παίζει το παιχνίδι των ακραίων κύκλων της τουρκικής πλευράς, που σε φάσεις όξυνσης των σχέσεων ζητούν να αναθεωρηθούν οι συνθήκες, είτε αυτές αφορούν τα νησιά, είτε το καθεστώς του Αιγαίου, είτε τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. "Αφού είναι παρωχημένες οι διατάξεις, ας τις επικαιροποιήσουμε", είναι το επιχείρημα και αυτό δεν είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας, ούτε πρόκειται ποτέ να το δεχτεί, αφού οι ρυθμίσεις ορίζουν τα σύνορα και την κυριαρχία των δυο χωρών.
Και οποιαδήποτε προσπάθεια επικαιροποίησης των ρυθμίσεων θα ανοίξει φυσικά τον ασκό του Αιόλου. Αυτό είναι το λάθος του Αγγελου Συρίγου.
Η αντίδραση του Στέφανου Κασσελάκη
"Πλάι σε έναν Ερντογάν που προσπαθεί εδώ και καιρό να αναθεωρήσει τη Συνθήκη της Λωζάνης, ήρθε σήμερα ο βουλευτής της ΝΔ κ. Συρίγος να υπερθεματίζει ότι "η Συνθήκη της Λωζάνης είναι παρωχημένη και το 97% της δεν έχει καμία αξία"! Όταν κάνεις τέτοιο δώρο στον Ερντογάν, τα "δεν εννοούσα αυτό" περιττεύουν. Αμέσως μετά την επανεκλογή του, το 2023, ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για "υποχωρήσεις". Μετά ακολούθησαν οι "υποκλίσεις" και τη 2η μόλις μέρα του 2024, περνάμε σε Συνθήκη χωρίς αξία", σημειώνει σε ανάρτησή του ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σημειώνει ακόμα στην ανάρτησή του: "Να γνωρίζουν ότι όσο και αν προετοιμάζουν τον ελληνικό λαό μέσω τέτοιων δηλώσεων, θα τον βρουν σύσσωμο απέναντί τους. Και βεβαίως, η Πατριωτική Αριστερά δεν πρόκειται να επιτρέψει παρέκκλιση ούτε κατά ένα εκατοστό από την πάγια θέση των ελληνικών κυβερνήσεων ως προς τη Συνθήκη της Λωζάνης και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα".
Η απάντηση του Αγγελου Συρίγου
Αγαπητέ πρόεδρε κ. Stefanos Kasselakis, πείτε σε αυτούς που σας συμβουλεύουν ότι:
1. Οι Τούρκοι δεν θεωρούν παρωχημένες τις διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάννης για την αποστρατικοποίηση των ανατολικών νησιών του Αιγαίου και ούτε επιζητούν να τις αλλάξουν. Αντιθέτως τις επικαλούνται διαρκώς όπως φαίνεται και στις τρεις πρόσφατες επιστολές που έχουν στείλει στον ΟΗΕ στις 13 Ιουλίου 2021, στις 30 Σεπτεμβρίου 2021 και στις 17 Σεπτεμβρίου 2022.
2. Βάσει αυτών των διατάξεων αμφισβητούν την ελληνική κυριαρχία στα μεγάλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Τι επιβάλλει το εθνικό μας συμφέρον; Να συνεχίσουμε να θεωρούμε ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις είναι ισχυρές;
3. Διατάξεις που αναφέρονται σε οπλοπολυβόλα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Lewis guns) και σπαθιά μας δίνουν τη νομική δυνατότητα να επικαλεστούμε το αυτονόητο: οι συγκεκριμένες προβλέψεις είναι παρωχημένες και δεν ισχύουν!
4. Εάν αύριο το πρωί η Τουρκία πει ότι αποσύρει τα αποβατικά της Στρατιάς του Αιγαίου στον Εύξεινο Πόντο και πάψει τις απειλές, θα σπεύσουμε να αποστρατικοποιήσουμε τα νησιά διότι έχει πάψει ο κίνδυνος επιθέσεως; Επικίνδυνες απόψεις κ. Πρόεδρε! Τα νησιά πρέπει να παραμείνουν στρατικοποιημένα ανεξαρτήτως ρητής τουρκικής απειλής. Η εισβολή στην Κύπρο στέκει αιώνιο μάθημα για το τι συμβαίνει όταν αποσύρεις στρατεύματα, όπως έγινε το 1967 με την ελληνική μεραρχία που η χούντα έδιωξε από το νησί.
5. Το 1995 εξαιρέσαμε τα θέματα της αποστρατικοποιήσεως από την αρμοδιότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου. Το κάναμε διότι το θεωρούμε ζήτημα εθνικής κυριαρχίας που δεν υπόκειται σε δικανική κρίση βάσει των διατάξεων της Λωζάννης. Αυτή είναι και η εθνική μας θέση 29 χρόνια τώρα.
Καλωσορίζω πάντως τη χρήση του όρου "πατριωτική αριστερά". Μέχρι προσφάτως το κόμμα του οποίου ηγείστε, αποκαλούσε κατ’ ιδίαν τους πατριώτες, "εθνίκια", "Ελληναράδες", ακραίους και γραφικούς.
Καλή σας χρονιά!
Υ.Γ. Ο Ερντογάν άλλες διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάννης ενδιαφέρεται να αλλάξει. Αυτές
(α) περί συνόρων, που δεν αλλάζουν κατά το διεθνές δίκαιο και
(β) περί μειονοτήτων αφού η Τουρκία έδιωξε σχεδόν πλήρως την ελληνική μειονότητα από Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο.
Ωστόσο, με νέα ανάρτησή του, ο Στέφανος Κασσελάκης ζητά από τον Κυριάκο Μητσοτάκη τη διαγραφή του κ. Συρίγου από την κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ, "Αλλιώς, αποδεικνύει ότι ο κ. Συρίγος είναι "λαγός" του".
Η πρώτη ανάρτηση Αγγελου Συρίγου
Για τρίτη φορά σε λιγότερο από ένα χρόνο η ακροδεξιά με τα διάφορα προσωπεία της (από ιστοσελίδες μέχρι τρολ) παρερμηνεύει και διαστρεβλώνει ενσυνειδήτως δηλώσεις μου προκειμένου να απαξιώσει την εκφορά του λόγου μου για εθνικά θέματα.
Ανέφερα σε συνέντευξή μου ότι η συνθήκη της Λωζάννης σήμερα έχει σημασία μόνον ως προς τα σύνορα, τα οποία ούτε αναθεωρούνται, ούτε αλλάζουν. Αυτό συνιστά πάγια θέση του διεθνούς δικαίου. Αντιθέτως οι άλλες διατάξεις της, περιλαμβανομένων και αυτών περί αποστρατιωτικοποιήσεως, είναι παρωχημένες και δεν έχουν σημασία στο σήμερα.
Οι ακροδεξιοί (που διεκδικούν για τον εαυτό τους την αποκλειστικότητα εκφοράς λόγου για εθνικά ζητήματα) άρχισαν πάλι να λένε ότι "ο Συρίγος συμφωνεί με τον Ερντογάν για αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάννης".
Θα μπορούσαν να είναι μόνον γραφικότητες εάν δεν σήκωναν όλον αυτόν τον κουρνιαχτό γύρω από το πρόσωπό μου με σκοπό την επίτευξη του γκεμπελικού αξιώματος "πες, πες, κάτι θα μείνει".
Προσωπικώς δεν προσφέρω άκριτο χάρισμα τον πατριωτισμό στην ακροδεξιά. Δεν εκφράζω μόνον μία επιστημονική άποψη, αλλά μία βαθιά πολιτική θέση. Οι διατάξεις περί αποστρατικοποιήσεως ανήκουν στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα οπλοπολυβόλα Lewis του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ή η σπάθη που η Συνθήκη της Λωζάννης ορίζουν ότι πρέπει να είναι εξοπλισμένος ο Ελληνικός Στρατός στα νησιά:
"ο οπλισμός δέον να αποτελήται μόνον εκ του περιστρόφου, της σπάθης, του όπλου και τεσσάρων οπλοπολυβόλων ["four Lewis guns" στο πρωτότυπο αγγλικό κείμενο] ανά εκατόν άνδρας".
["The armament of such forces will be composed only of revolvers, swords, rifles and four Lewis guns per hundred men"].
Το 1974, πενήντα χρόνια μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης, εξοπλίσαμε πυρετωδώς τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου διότι υπήρχε η απειλή πολέμου από την Τουρκία. Έναν αιώνα μετά τη συνθήκη της Λωζάννης δεν μπορούμε να μπούμε στη λογική πως εάν στο μέλλον παύσει η τουρκική απειλή, θα αποστρατιωτικοποιήσουμε τα νησιά μας. Οι συγκεκριμένες διατάξεις είναι παρωχημένες και είναι δικαίωμα της Ελλάδας να διατηρεί όποιες στρατιωτικές δυνάμεις επιθυμεί πάνω στα νησιά.