Το έγγραφο που (δεν) απέτρεψε τον σκληρό εμφύλιο στην Κρήτη

Είχε επίγνωση ή όχι ο Κ. Μητσοτάκης τι ιστορικό έγγραφο παρέδιδε πριν λίγες ημέρες στον γγ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα;

Ο τηλεοπτικός φακός αποτύπωσε τη συνάντηση των δύο πολιτικών με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να εξηγεί για το έγγραφο στον Δημήτρη Κουτσούμπα, ο οποίος όμως δεν έδειξε να χαίρεται και τόσο, πιθανότατα να αιφνιδιάστηκε κιόλας.

Ας δούμε τι συνέβη.

Μετά το αίτημα του πρέδρου της ΝΔ, στις 6 Απριλίου συναντήθηκαν στον Περισσό οι δύο τους, με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να φέρνει ως δώρο ένα έγγραφο από το αρχείο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το οποίο αφορούσε τη συμφωνία μεταξύ του ΕΑΜ και της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης η οποία υπεγράφη στις 7 Νοεμβρίου 1943.

Όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης, αυτή η συμφωνία, η επονομασθείσα του Θερίσου, έβαλε τη βάση για να αποτραπεί ο εμφύλιος στην Κρήτη και έχει τη υπογραφή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Από την πλευρά του, ο Δ. Κουτσούμπας είπε πως ενόψει των 100 ετών από την ίδρυση του ΚΚΕ, το 2018 αναμένεται εμπλουτισμός του ιστορικού αρχείου του κόμματος, με τον κ. Μητσοτάκη να συμπληρώνει ότι προσκόμισε το εν λόγω έγγραφο, γνωρίζοντας το πόσο ενδιαφέρεται το ΚΚΕ για την ιστορική μνήμη.

Μόνο που τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.

Η συμφωνία του Θερίσου όντως υπογράφηκε στις 7 Νοεμβρίου του 1943 στο χωριό Μεσκλά Χανίων. Αλλά η συμφωνία αυτή ουδόλως απέτρεψε τον εμφύλιο πόλεμο στην Κρήτη. Είναι ιστορικό γεγονός πως η εμφύλια σύρραξη στην Κρήτη δεν είχε την ίδια διάρκεια όσο στην υπόλοιπη χώρα, ήταν όμως πολύ σκληρός. Χαρακτηριστικά, υπάρχει η περιφορά της κεφαλής του αντάρτη Γιάννη Ποδιά στους δρόμους του Ηρακλείου, ενώ υπήρξε και κατάληψη της Ιεράπετρας από τον ΔΣΕ Κρήτης.

Εναντίον του ΔΣΕ έσπευσαν πλήθος βενιζελικών ενόπλων.

Είχε προηγηθεί στη δυτική Κρήτη η αντικομμουνιστική δράση του φρούραρχου Χανίων Παύλου Γύπαρη.

Πρόκειται για γνωστό μακεδονομάχο και μετέπειτα διοικητή των «Δημοκρατικών Ταγμάτων Ασφαλείας», ή αλλιώς "Γυπαρέων". Ήταν μονάδα εξειδικευμένη στην καταστολή των αντιπάλων του καθεστώτος η οποία το 1920 προχώρησε στη σύλληψη και δολοφονία του αντιβενιζελικού πολιτικού Ίωνα Δραγούμη. Επίσης, ο ίδιος ο Γύπαρης ήταν ο ηθικός αυτουργός και της δολοφονικής απόπειρας κατά του ηθοποιού Βασίλη Αυλωνίτη, εν ώρα παράστασης στο θέατρο «Περοκέ», επειδή σε ένα από τα νούμερά του σατίριζε τον Βενιζέλο.

Το 1944 και ενώ η γερμανική κατοχή δεν έχει λήξει, ο Γύπαρης επιστρέφει στα Χανιά και αναλαμβάνει «γενικός αρχηγός» των ανταρτών. Στην πραγματικότητα συγκεντρώνονται "από κάτω του" εθνικόφρονες και αντικομμουνιστές. Είναι ο άνθρωπος που αληθινά διοικεί την Εθνική Οργάνωση Κρήτης, ειδικά στη δεύτερη φάση της δράσης της, όταν πλέον ο εχθρός δεν είναι οι Γερμανοί αλλά οι κομμουνιστές.

Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, μέλος της ΕΟΚ, στη βιογραφία του λέει:

«Το ΕΑΜ πρέπει να ήλεγχε το 90%» [...] Χρειάστηκε να φτιάξουμε αντιστασιακές ομάδες ως στοιχειώδες αντιστάθμισμα στο ΕΑΜ».

Ακόμα πιο αποκαλυπτικές είναι οι προκηρύξεις της ΕΟΚ τον Απρίλιο του 1945. Οι μέχρι πρότινος συμπολεμιστές ηγέτες του ΕΑΜ αποκαλούνται «πράκτορες του τροτσκισμού και του βουλγαρικού κομιτάτου», ενώ ο διοικητής του ΕΛΑΣ στην Κρήτη χαρακτηρίζεται «τερατόμορφος ρουμανόβλαχος».

Για αυτή την οργάνωση έκανε λόγο ο Κυρ. Μητσοτάκης και μίλησε στον ΓΓ του ΚΚΕ.

Η ΕΟΚ μέσα από τα βρετανικά αρχεία

Τα βρετανικά αρχεία και ιδιαίτερα τα αρχεία της SOE (Υπηρεσία Ειδικών Επιχειρήσεων), δείχνουν ότι αυτό που επιζητούν οι Βρετανοί είναι η προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ της μοναρχίας και της εξόριστης κυβέρνησης και των τοπικών πολιτικών παραγόντων. Μετά τη Μάχη της Κρήτης, οι Βρετανοί αναλαμβάνουν την "καθοδήγηση" των ντόπιων, αυτόνομων οπλαρχηγών.

Σύμφωνα με την τελική επίσημη έκθεση της SOE, όταν οι «παλιές οργανώσεις» κατέρρευσαν, οι Βρετανοί έσπευσαν να ανασυγκροτήσουν μια νέα, πιο ελεγχόμενη εκδοχή τους. Έτσι, την πρώτη Οκτωβρίου του 1942, ο επικεφαλής της Βρετανικής Συμμαχικής Αποστολής στην Κρήτη ταγματάρχης Tom J. Dunbabin, ανακοίνωσε την ίδρυση της ΕΟΚ. Για τους Βρετανούς, η νέα αυτή οργάνωση «ήρθε την κατάλληλη στιγμή», ως εναλλακτική στο αναπτυσσόμενο ΕΑΜ.

Αναπτύχθηκε αντάρτικη - ένοπλη δράση και οι Γερμανοί συνέλαβαν πολλά μέλη της ΕΟΚ, κυρίως στην περιοχή του Ηρακλείου. Στη δίκη που ακολούθησε, οι ηγέτες που είχαν συλληφθεί προέβαλαν το επιχείρημα πως η οργάνωσή τους στρεφόταν ενάντια στον κομμουνισμό, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να αφεθούν ελεύθεροι.

Προκύπτει πάντως και ένα ερώτημα. Γιατί το ΚΚΕ, που έχει αποδεδειγμένα ιστορική ευαισθησία, δεν αντέδρασε έστω εκ των υστέρων σε αυτή την κίνηση.

Φωτό: Ευρωκίνηση

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr