Ο μεγάλος σεισμός στην Τουρκία, μπορεί υπό προϋποθέσεις να αλλάξει άρδην το σκηνικό στα ελληνοτουρκικά, αλλά και την εσωτερική πολιτική σκηνή της γείτονος.
Ας ξεκινήσουμε με τον Ερντογάν. Είναι μάλλον απίθανο ο Τούρκος Πρόεδρος να ξεπεράσει αυτή την καταστροφή χωρίς συνέπειες. Υπάρχει άλλωστε και προηγούμενο. Όπως σωστά σημείωσε στην ανάλυσή του ο Κώστας Ράπτης στο Capital.gr, ο προηγούμενος μεγάλος σεισμός στην Τουρκία, στην Νικομήδεια το 1999, εκτός από το βαρύ τίμημα σε ανθρώπινες απώλειες, καθώς περισσότεροι από 17.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, "κατεδάφισε και το κύρος του πολιτικού προσωπικού και του στρατιωτικο-γραφειοκρατικού κατεστημένου στα μάτια του τουρκικού λαού".
Ανοιξε έτσι τον δρόμο για την σαρωτική αλλαγή που ήλθε τρία χρόνια αργότερα με την ανάρρηση στην εξουσία του Ερντογάν. Πιθανώς να συμβεί αυτό τώρα από την ανάποδη. Να είναι δηλαδή η αρχή του τέλους του Ερντογάν.
Η καταστροφή έρχεται λίγο πριν από τις εκλογές και με δεδομένα το μέγεθος της καταστροφής και την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να συνδράμει τους σεισμόπληκτους- ακόμα και ένας ικανότερος μηχανισμός από αυτόν της Τουρκίας θα είχε μεγάλες δυσκολίες- μπορεί να αποδειχθεί καταλύτης για τις πολιτικές εξελίξεις.
Πόσο μάλλον που οι υποδομές στις περιοχές που έπληξε ο σεισμός, πάσχουν ακόμα και για τα δεδομένα της Τουρκίας. Οι πρώτες κινήσεις του Ερντογάν δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για ελπίδες να υπάρξει ικανοποιητική αντίδραση. Οι πληροφορίες λένε ότι τα συνεργεία άρχισαν να επιχειρούν με μεγάλη καθυστέρηση- στην Αντιόχεια έφθασαν με 15 ώρες καθυστέρηση- ενώ ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος επικοινώνησε μόνο με τους Δημάρχους που ανήκουν στο κόμμα του.
Οι ισχυρισμοί του Ταγίπ Ερντογάν για την "ισχυρή Τουρκία” που "φθονούν οι διεθνείς ανταγωνιστές της", οι δηλώσεις του για τον αιώνα της Τουρκίας που παριστάνει τη μεγάλη δύναμη και είναι ικανή να τα βάλει ακόμα και με τις ΗΠΑ, φαντάζουν σήμερα σαν φούσκες και δείχνουν πόσο ευάλωτη είναι η χώρα. Τόσο ευάλωτη όσο και τα κτήρια που κατέρρευσαν στη σεισμόπληκτη περιοχή και που θα τροφοδοτήσουν και πάλι την οργή του κόσμου για τους διαπλεκόμενους με την εξουσία εργολάβους, που χτίζουν χωρίς να τηρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας.
Όπως αναφέρει στο Kreport ο Βαγγέλης Αρεταίος, στη Μαλάτια και τον Καχραμανμαράς, ακόμα και νεόκτιστα νοσοκομεία- χτισμένα το 2010- κατέρρευσαν, αν και κανονικά θα έπρεπε να είχαν τηρήσει τους αντισεισμικούς κανονισμούς που ισχύουν από την εποχή των φονικών σεισμών του 1999.
Το αν θα μπορέσει να γυρίσει το παιχνίδι ο Ερντογάν απέναντι σε μια αντιπολίτευση που ακόμα ψάχνει το αντίπαλο δέος και τον υποψήφιο για την προεδρία, μένει να φανεί τις επόμενες εβδομάδες.
Οι επιπτώσεις στα ελληνοτουρκικά
Η άμεση επίπτωση είναι προφανής. Δεν υπάρχει περιθώριο για κόντρες και απειλητικές δηλώσεις από πλευράς Ερντογάν και τις επόμενες εβδομάδες και μήνες αναμένεται νηνεμία στο ελληνοτουρκικό μέτωπο. Η προσοχή όλου του μηχανισμού Ερντογάν θα είναι στραμμένη στις σεισμόπληκτες περιοχές και στο πώς θα κατευνάσουν την οργή και την απόγνωση των σεισμοπαθών. Η καταστροφή έχει και μεγάλος οικονομικό κόστος και έρχεται να προστεθεί στα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η τουρκική οικονομία.
Υπάρχει περιθώριο για μια αναβίωση της διπλωματίας των σεισμών; Όταν η βοήθεια της χώρας μας προς την Τουρκία και η επίσης βοήθεια της Τουρκίας προς την Ελλάδα- στον σεισμό στην Αττική που ακολούθησε λίγο μετά τον σεισμό στην Νικομήδεια- προκάλεσε ένα κύμα συναδέλφωσης ανάμεσα στους δυο λαούς που παρέσυρε και τις πολιτικές ηγεσίες;
Υπάρχουν τέτοια σημάδια, έστω και αν δεν είμαστε στην ίδια εποχή. Η άμεση ανταπόκριση της Αθήνας στην αποστολή βοήθειας, η επικοινωνία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ερντογάν και το τηλεφώνημα Δένδια στον Τσαβούσογλου, είναι στην κατεύθυνση αυτή.
Την ίδια στιγμή στα ελληνικά social media υπάρχει ανάλογο κύμα συμπαράστασης στους Τούρκους σεισμόπληκτους- με ορισμένες εξαιρέσεις βλ. Βελόπουλος…- ενώ και τα διεθνή μέσα σχολιάζουν τον άμεσο τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεται η Ελλάδα στην αποστολή βοήθειας στην Τουρκία.
"Ο φίλος μου, ο εχθρός", επιγράφει το δημοσίευμά της η Süddeutsche Zeitung, αναφερόμενη στη βοήθεια που προσφέρει η Ελλάδα στην Τουρκία μετά τον μεγάλο καταστροφικό σεισμό, ενώ οι New York Times θυμούνται τη διπλωματία των σεισμών και φιλοξενεί δήλωση του Γιώργου Παπανδρέου: "Αυτοί οι σεισμοί δείχνουν, πόσα κοινά έχουμε τελικά και πώς την εχθρότητα μεταξύ των δύο χωρών μας δεν τη μοιραζόμαστε και οι λαοί. Συχνά αυτή τροφοδοτείται από ηγέτες που τη χρησιμοποιούν για δικούς τους σκοπούς", ανέφερε στην εφημερίδα ο κ. Παπανδρέου.
Η συμπαράσταση δημιουργεί αναμφίβολα μια δυναμική που δεν θα μείνει ανεκμετάλλευτη από την Αθήνα, που επιδιώκει συστηματικά τη βελτίωση των σχέσεων με τη γειτονική χώρα. Μένει να δούμε αν θα υπάρξει και ανταπόκριση από την Αγκυρα.