Νέα κόντρα προέκυψε από χθες το βράδυ ανάμεσα σε κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση, με αφορμή την δήλωση του Τζο Μπάιντεν ότι θα στηρίξει στον ΠΟΥ την ιδέα της άρσης της πατέντας των εμβολίων, ώστε να μπορέσουν τα εμβόλια να φθάσουν σε όποιον τα χρειάζεται, το συντομότερο δυνατόν.
Η πρόταση του Αμερικανού προέδρου χαρακτηρίζεται "επαναστατική", καθώς η τυχόν άρση της πατέντας, έστω και για ένα διάστημα- όπως είναι η πρόταση του Μπάιντεν- θα επιτρέψει σε φαρμακοβιομηχανίες σε όλο τον κόσμο να παραγάγουν εμβόλια, που τώρα μπορούν μόνο ορισμένες φαρμακοβιομηχανίες, κυρίως στον δυτικό κόσμο.
Στην Ελλάδα το θέμα προκάλεσε έντονη πολιτική αντιπαράθεση, καθώς Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ ερίζουν για το ποιος το πρότεινε πρώτος, ενώ το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα επιτίθεται με σφοδρότητα στον πρωθυπουργό, που είχε αντιμετωπίσει με ειρωνικό τρόπο μια σχετική πρόταση του επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή.
Ποιος λοιπόν το πρότεινε πρώτος; Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ή ο Αλέξης Τσίπρας; Ιδού τα γεγονότα και το συμπέρασμα στο τέλος.
Η πρόταση για εμβόλια δημόσιο αγαθό
Μια πρώτη μορφή της ιδέας για άρση της πατέντας είχε διατυπώσει ήδη από τον Απρίλιο του 2020 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξή του στην γερμανική FAZ, υιοθετώντας την προηγούμενη πρόταση του Ηλία Μόσιαλου- που αυτός πρώτος το πρότεινε- για τα εμβόλια που πρέπει να χαρακτηρισθούν δημόσια αγαθά.
Η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν "να προβεί η ΕΕ από κοινού στην αγορά αδειών ευρεσιτεχνίας (πατεντών) για νέα εμβόλια και τεστ ταχείας ανίχνευσης, προωθώντας με αυτόν τον τρόπο την ταχύτερη δυνατή διάδοση των μέσων καταπολέμησης του κορoνoϊού. Όπως ανέφεραν τότε τα ΜΜΕ, "πρόταση υπέρ της κοινής ευρωπαϊκής προμήθειας εμβολίων και διαγνωστικών τεστ για τον κορονοϊό κάνει μέσω της γερμανικής εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από κοινού με τον εκπρόσωπο της Ελλάδας στους διεθνείς οργανισμούς υγείας, Ηλία Μόσιαλο."
Μητσοτάκης: Τα εμβόλια δημόσιο αγαθό
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανήλθε στην πρότασή του τον Ιούνιο του 2020 κατά τη διάρκεια της νέας συνόδου για τη διεθνή πρωτοβουλία Coronavirus Global Response, που διοργανώθηκε με τη συνδρομή της οργάνωσης Global Citizen.
"Όταν η επιστήμη κάνει το έργο της θα βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή του αγώνα, προκειμένου το εμβόλιο να γίνει παγκόσμιο δημόσιο αγαθό κι όχι απλώς ένα μέσο για να υπάρξει κέρδος. Το εμβόλιο πρέπει να φτάσει σε όλες τις γωνιές του κόσμου και να είναι προσβάσιμο σε όλους", είχε δηλώσει ο κ. Μητσοτάκης χωρίς να εξειδικεύσει την πρότασή του.
Η πρόταση Τσίπρα για τις πατέντες των εμβολίων
Το θέμα υιοθέτησε ο Αλέξης Τσίπρας τον Γενάρη του 2021 κάνοντας ένα βήμα παραπάνω. Ο Αλέξης Τσίπρας όχι απλώς ζήτησε να εξασφαλίσει η ΕΕ τις πατέντες των εμβολίων, αλλά να δοθεί η δυνατότητα στις εγχώριες βιομηχανίες να παράξουν τα εμβόλια ώστε να είναι εγκαίρως στη διάθεση του πληθυσμού:
"Να αναλάβει η χώρα πρωτοβουλία ώστε να εξασφαλίσει η ΕΕ τις πατέντες των εμβολίων για να δοθεί η δυνατότητα σε κάθε κράτος να τις διαχειριστεί σε εγχώριο επίπεδο", είπε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, δηλώνοντας ότι οι εξασφαλισμένες δόσεις του εμβολιασμού δεν επαρκούν. Εναλλακτικώς, σύμφωνα με τον ίδιο, να προχωρήσουν τα κράτη- μέλη σε διμερείς συμφωνίες με τις εταιρείες παραγωγής των εμβολίων.
Η αντίδραση Μητσοτάκη στην πρόταση Τσίπρα
Η πρόταση Τσίπρα, αν και δεν διέφερε ουσιωδώς με την ιδέα Μητσοτάκη, ο πρωθυπουργός την αντιμετώπισε με ειρωνεία, καθώς στάθηκε ειδικά στο θέμα της παραγωγής του εμβολίου από τις εγχώριες βιομηχανίες φαρμάκων, αν και οι ίδιες σε ανακοίνωσή τους δήλωσαν αδυναμία.
Είχε πει χαρακτηριστικά στη Βουλή ο Κυριάκος Μητσοτάκης:
"Δεν μπορώ, πάντως, να μη σχολιάσω κι ένα έκτο έωλο επιχείρημα το οποίο ακούστηκε από τα χείλη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης: "Γιατί δεν παίρνετε”, λέει, "τις πατέντες των εμβολίων ώστε να παράγονται εδώ από ελληνικές εταιρείες"; Πάλι καλά που δε μας ζητήσατε να κρατικοποιηθεί η Pfizer και η AstraZeneca με ένα νόμο και με ένα άρθρο. Αυτά είναι αστεία, είναι αστεία επιχειρήματα, είναι αστεία πυροτεχνήματα. Η ανεδαφικότητά τους καταδείχθηκε αμέσως από τις ίδιες τις φαρμακοβιομηχανίες. Είτε δηλώνουν σοβαρή άγνοια για τα ισχύοντα στο διεθνές ερευνητικό και επιχειρηματικό περιβάλλον είτε κάτι άλλο, μία ανεξήγητη αφέλεια, μία διάθεση παραπληροφόρησης της κοινής γνώμης.
Όμως είναι επιβεβλημένο σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές ο πολίτης πάνω από όλα να έχει υπεύθυνη ενημέρωση. Να μην την έχει μόνο από την κυβέρνηση. Να την έχει και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Διότι φαίνεται ότι κάποιοι, μετά τα λεφτόδεντρα, ανακάλυψαν και τα εμβολιόδεντρα". ανέφερε ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια συζήτησης στη Βουλή για τη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση.
Ο Τσίπρας επανέρχεται
Στην πρότασή του επανήλθε ο Αλέξης Τσίπρας στις 4 Φεβρουαρίου, αποφεύγοντας να μιλήσει για εγχώρια παραγωγή:
"Υποστηρίζω σθεναρά, εντός και εκτός της χώρας, ότι η Ευρώπη πρέπει να κάνει το παν για να εξασφαλίσει τη μέγιστη δυνατή παραγωγή εμβολίων, ώστε να μην εξαρτάται από τους εμπορικούς σχεδιασμούς και τα παιχνίδια μερικών μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών. Για το λόγο αυτό διατύπωσα δημόσια την ανάγκη να αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για λογαριασμό των κρατών-μελών, την πρόσβαση στις πατέντες των εμβολίων", υπογραμμίζει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας σε εκτενή ανάρτησή του στο Facebook.
Όπως σχολιάζει, "αυτή η θέση εδράζεται στην κοινή λογική", αφού "είμαστε σε μια έκτακτη συνθήκη".
Ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ είχε εξαπολύσει και επίθεση στον πρωθυπουργός σημειώνοντας ότι " η κοινή λογική στην αντιμετώπιση μιας πανδημίας δεν μπορεί να εμποδίζεται από ιδεολογικές αγκυλώσεις" και προσθέτοντας ότι "δυστυχώς, όχι απλά αδυνατούν να συμμετάσχουν σε αυτή τη συζήτηση, αλλά εχθρεύονται ή λοιδορούν κάθε άποψη που αμφισβητεί το θέσφατο της κερδοφορίας των μεγάλων ευρωπαϊκών φαρμακευτικών προς όφελος της δημόσιας υγείας".
"Στην καλύτερη περίπτωση, ο κ. Μητσοτάκης θα συρθεί πίσω από τις εξελίξεις και θα σπεύσει να οικειοποιηθεί μια εξέλιξη την οποία κατήγγειλε. Στη χειρότερη, η ελληνική κοινωνία θα βιώσει ακόμα μια οικτρή αποτυχία μιας κυβέρνησης που πορεύεται στην πανδημία χωρίς σχέδιο, χωρίς αρχές, χωρίς συμμαχίες", κατέληξε ο Αλ. Τσίπρας.
Συμπέρασμα: Την αρχική πρόταση είχε κάνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά είχε αντιμετωπίσει με ειρωνεία μια παρεμφερή πρόταση του Αλέξη Τσίπρα, που είχε γίνει λίγους μήνες μετά. Αυτό έδωσε αφορμή για την σημερινή κόντρα των κομμάτων.