
Μια διαφορετική άποψη για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου διατύπωσε πριν από καιρό ο συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης. Εξηγώντας ότι η κατάληψη του Πολυτεχνείου δεν οδήγησε στην πτώση της χούντας, αλλά στην επιβολή μιας νέας, πιο σκληρής χούντας. Της χούντας του Ιωαννίδη που αντικατέστησε τη χούντα του Παπαδόπουλου.
Η ερμηνεία έχει ενδιαφέρον και φωτίζει τα γεγονότα της εποχής, όπως επίσης και τις απόψεις που διατύπωναν τότε προσωπικότητες του αντιδικτατορικού κινήματος. Με τους μεν να υποστηρίζουν την φιλελευθεροποίηση που επιχειρούσε το καθεστώς Παπαδόπουλου και τους δε να μην εμπιστεύονται τη διαδικασία και να επιμένουν στην αντίσταση μέχρι τέλους. Το συμπέρασμα πάντως του Απόστολου Δοξιάδη είναι ότι η χούντα δεν έπεσε το 73, αντίθετα το καθεστώς έγινε πιο σκληρό και τελικά κατέρρευσε από το πραξικόπημα στην Κύπρο και την συνακόλουθη εισβολή των Τούρκων.
Απόστολος Δοξιάδης: Λάθος διδασκόμαστε την ιστορία
Η ουσιαστική παραμόρφωση είναι ότι τη γιορτάζουμε το Πολυτεχνείο ως μεγάλη νίκη, έγραψε το 2019 ο Απόστολος Δοξιάδης στο Protagon και η άποψή του προκάλεσε πολλές συζητήσεις.. Και βέβαια, σε αρμονία με τον εορτασμό, έχουμε διδάξει επί δεκαετίες και συνεχίζουμε να διδάσκουμε σε γενιές ανυποψίαστων νέων Ελληνόπουλων, ότι η 17η Νοεμβρίου του 1973 οδήγησε, λέει, κατευθείαν στην πτώση της Χούντας.
Αλλωστε, το σύνθημα των πρώτων ετών της Κρίσης, "Ένα-δύο-τρία, η Χούντα δεν τελείωσε το ’73", που τάχα ήθελε να μας πει ότι ζούμε ακόμα σε καθεστώς δικτατορίας, ξεκινούσε από την παραίσθηση των φωνασκούντων ότι η Χούντα όντως τελείωσε το 1973 —λόγω του Πολυτεχνείου δηλαδή. Για να το πω αλλιώς, την επέτειο του Πολυτεχνείου τη γιορτάζουμε σαν να ήταν κάτι όπως το Βατερλό για την νίκη επί του Ναπολέοντα, ή η Απόβαση της Νορμανδίας για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο μύθος του Πολυτεχνείου
Το λέω εξαρχής, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, συνεχίζει ο Απόστολος Δοξιάδης. Ως "Μύθο του Πολυτεχνείου" δεν εννοώ εδώ αυτό που αποκαλούν έτσι κάποιοι ακραίοι δεξιοί κύκλοι, ανάμεσα τους και υποστηρικτές της Χούντας, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι στις 17 Νοεμβρίου του 1973 δεν υπήρξαν νεκροί, ως αποτέλεσμα της κρατικής καταστολής της κατάληψης. Φυσικά και υπήρξαν, αν και δεν ήταν εκατοντάδες, ούτε ήταν μέσα στο Πολυτεχνείο, όπως το θέλουν κάποιες εκδοχές.
Σύμφωνα με τη Δίκη του Πολυτεχνείου, που έγινε τον χειμώνα του 1975, και που ήταν αντικειμενική με βάση την τότε γνώση των γεγονότων, οι νεκροί ήταν τουλάχιστον δώδεκα, ενώ μεταγενέστερες εισαγγελικές έρευνες κατέληξαν σε αριθμούς που προσέγγιζαν τους 30. (Ιδιώτες ερευνητές ανεβάζουν τον αριθμό μέχρι και τους ογδόντα, αλλά χωρίς τεκμηριωμένα στοιχεία.) Αλλά ακόμα και η ελάχιστη τεκμηριωμένη και δικαστικά κατοχυρωμένη εκτίμηση, των δώδεκα νεκρών, δεν είναι διόλου αμελητέα.
Δώδεκα ψυχές είναι αυτές. Δώδεκα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τη χουντική καταστολή εκείνων των ημερών, οι περισσότεροι από αυτούς σε αρκετή απόσταση από το Πολυτεχνείο, και αρκετοί από εξοστρακισμούς σφαιρών που δεν είχαν άμεσο ανθρώπινο στόχο. Αλλά οι νεκροί είναι νεκροί. Σε όποιο σημείο της Αθήνας κι αν έχασαν τη ζωή τους εκείνες τις δυο ημέρες οι συγκεκριμένοι συμπατριώτες μας, δεν πέθαναν από ατύχημα ή ασθένεια, αλλά από σφαίρες όπλων του ελληνικού στρατού.
Αυτό που εγώ αποκαλώ εδώ "μύθο του Πολυτεχνείου" —ο πραγματικός μύθος, αν μου επιτρέπεται το οξύμωρο—είναι αυτός που επικράτησε ευρέως στη μεταδικτατορική περίοδο, και μάλιστα διδάσκεται στα σχολεία μας ακόμα και σήμερα ως Ιστορία. Αυτός ο μύθος λέει, στην πιο ακραία μορφή του, ότι η κατάληψη ("εξέγερση", όπως αποκαλείται συνήθως) του Πολυτεχνείου είχε ως άμεση συνέπεια την πτώση της δικτατορίας, ενώ σε μια άλλη, ηπιότερη εκδοχή, ότι ήταν ο καθοριστικός παράγων που οδήγησε πολύ γρήγορα σε αυτήν.
Αυτά όμως δεν ισχύουν, ούτε το ένα ούτε το άλλο. Και δεν τιμάς τους νέους ανθρώπους που πήραν μέρος στην κατάληψη του Πολυτεχνείου, κι ακόμα λιγότερο τους νεκρούς, με το να τους στολίζεις με ψεύτικες δάφνες. Η πράξη των νέων ανθρώπων που μπήκαν στο Πολυτεχνείο είχε τόλμη και θάρρος —συνάμα και, για τους περισσότερους, την άγνοια κινδύνου που κουβαλά αναγκαστικά η νιότη. Και αναμφισβήτητα, στη συντριπτική τους πλειονότητα, όσοι μπήκαν εκείνες τις ημέρες του Νοεμβρίου στο Πολυτεχνείο ήταν για να πετύχουν μια ώρα αρχύτερα την πτώση της δικτατορίας, δηλαδή για τον ίδιο ακριβώς λόγο που θα έμπαινα κι εγώ αν ήμουν εκεί —αν δεν με κρατούσε στο Παρίσι η πληροφορία ότι μόλις πατούσα το πόδι μου στην Ελλάδα θα με συλλάμβανε η ΕΣΑ, που με είχε βάλει στα κιτάπια της.

Απόστολος Δοξιάδης: Το αποτέλεσμα του Πολυτεχνείου ήταν η σκληρή καταστολή
Εν προκειμένω, το αποτέλεσμα της κατάληψης του Πολυτεχνείου, ήταν το ακριβώς αντίθετο από το επιθυμητό: αντί η απελευθέρωση, η σκληρότερη καταστολή. Και στην περίπτωση αυτή κέρδισαν κατά κράτος οι κακοί, όπως ακριβώς το είχε προβλέψει την πρώτη μέρα της εξέγερσης ο τότε καθοδηγητής μου, στο ΚΚΕ Εσωτερικού, ο Άξελ (Σωτήρης Βαλντέν).
Πίστευαν άραγε αυτοί που ξεκίνησαν την κατάληψη την πρώτη μέρα —οι "γκοσίστες", όπως λέγανε οι παρισινοί Ελληνες τους αριστεριστές— ότι η κατάληψη θα οδηγούσε κατευθείαν στην πτώση της Χούντας; Μάλλον όχι: την έβλεπαν σαν μια ακόμη ενέργεια αντίστασης. Βέβαιο είναι ότι όσοι μπήκαν στον Πολυτεχνείο την πρώτη ημέρα έδειξαν με τη στάση τους ότι αρνούνταν να κάνουν τα καλά παιδιά στην κυβέρνηση Μαρκεζίνη, αντιτιθέμενοι στη στρατηγική που είχαν ουσιαστικά, αν και σιωπηλά, επιλέξει αρκετοί αντιχουντικοί πολιτικοί, και κάποιες αντιχουντικές οργανώσεις και κόμματα που πίστευαν στις προοπτικές που άνοιγε το όραμα των εκλογών, το ΚΚΕ Εσωτερικού όντας το πιο αριστερό ανάμεσά τους. Με την οπτική της πρώτης ημέρας λοιπόν, η κατάληψη των λίγων εκατοντάδων φοιτητών ήταν μια ακόμα κίνηση αντίστασης —τίποτε περισσότερο.
Ήδη όμως από τη δεύτερη, όταν τους αρχικούς "γκοσίστες", αναρχικούς και ανένταχτους δημοκρατικούς άρχισαν να πλαισιώνουν και άλλες οργανώσεις, αλλά και φοιτητές και άλλοι νέοι άνθρωποι με προσωπική τους πρωτοβουλία, άρχισε να φαίνεται ότι η κατάληψη του Πολυτεχνείου μπορούσε να εξελιχθεί στην ισχυρότερη μαζική κίνηση αντίδρασης στη Χούντα μέχρι τότε, ακόμη μεγαλύτερη και από την κατάληψη της Νομικής, ένα εξάμηνο νωρίτερα.
Οι αριθμοί των ανθρώπων στους δρόμους δεν ήταν ακόμα μεγάλοι, αλλά όλοι ήλπιζαν ότι ώρα την ώρα, ημέρα με την ημέρα, θα αυξάνονταν, ώσπου σε λίγο, ώρες ή ημέρες, κάποια εκατομμύρια θα κατέκλυζαν την Αθήνα, φέρνοντας κατά κάποιο μαγικό τρόπο την πτώση της Χούντας—είτε θα έπαιρναν τα όπλα οι στρατιώτες κατά των αξιωματικών, είτε κάποιοι τολμηροί αξιωματικοί θα έκαναν αντιπραξικόπημα, είτε οι πρωτεργάτες της Χούντας θα πανικοβάλλονταν και θα το έσκαγαν με ελικόπτερα, για να ζητήσουν καταφύγιο στην Ισπανία του Φράνκο, την Χιλή του Πινοσέτ ή την Ουγκάντα του Αμίν Νταντά, με την οποία οι χουντικοί είχαν ιδιαίτερες φιλίες. Αυτές ήταν οι ελπίδες των πιο αισιόδοξων εκείνες τις ώρες.
Αντ’ αυτών, ήρθε η καταστολή της εξέγερσης από τον στρατό, τις πρώτες ώρες της 17ης Νοεμβρίου, με πιο συμβολική κίνηση την εισβολή του τανκ στην κεντρική πύλη του Μετσόβιου. Και εκείνη ακριβώς τη στιγμή, κάποιοι θιασώτες της πρώτης εναλλακτικής, δηλαδή της ελπιζόμενης φιλελευθεροποίησης υπό τον Μαρκεζίνη και της προοπτικής των εκλογών—αλλά όχι το ΚΚΕ Εσωτερικού, που άλλαξε άποψη για την κατάληψη, από εναντίον σε υπέρ, βλέποντας την απήχησή της—θεώρησαν την εξέγερση του Πολυτεχνείου τραγικό λάθος, που ανέκοψε την πορεία προς τη δημοκρατία. Είχαν δίκιο; Πιθανόν.

Η κατάληψη εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν έριξε τη Χούντα
Ενα είναι το βέβαιο: η κατάληψη-εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν έριξε τη Χούντα, αποφαίνεται ο Απόστολος Δοξιάδης. Τουναντίον μάλιστα. Έληξε με τρόπο βάρβαρο και τραγικό, και λίγες ημέρες μετά ήρθε μια άλλη Χούντα, χειρότερη από την πρώτη, μια επιδείνωση της κατάστασης που μάλλον δεν θα είχε συμβεί αν δεν είχε προηγηθεί η κατάληψη του Πολυτεχνείου.
Η κατάληψη αποδείχθηκε εκ των υστέρων μια τραγική αποτυχία, που μας πήγε πολύ πίσω —προς ένα στρατοκρατικό καθεστώς πολύ πιο σκληρό και αυταρχικό, που διέλυσε στους επόμενους μήνες κάθε ίχνος αντίστασης: από την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο και μέχρι την πτώση της Χούντας, μέσα σε λίγους μήνες, η αντίσταση στη Χούντα εκμηδενίστηκε. Όταν η Χούντα κατέρρευσε, τον Ιούλιο του 1974, ή σωστότερα αυτοκτόνησε, λόγω του φρικτού εγκλήματος του κυπριακού πραξικοπήματος που προκάλεσε, οι φυλακές ήταν γεμάτες αντιστασιακούς, και δεν κυκλοφορούσε ούτε ένας ελεύθερος, και ενεργός.
Φυσικά, πρέπει να τονίσω ότι το αποτέλεσμα αυτό δεν έχει τίποτε να κάνει με τα κίνητρα των πρωταγωνιστών της κατάληψης του Πολυτεχνείου. Οι περισσότεροι από όσους ξεκίνησαν την κατάληψη, αλλά και όσοι πήραν μέρος σε αυτήν στις επόμενες ημέρες, δημιουργώντας –ας την πούμε έτσι– την αρχή μιας γενικότερης εξέγερσης, το έκαναν στοχεύοντας στην πτώση της Χούντας. Αλλά πέρα από θαυμασμό που οφείλουμε στο θάρρος όσων πήραν μέρος σε αυτά γεγονότα, τον πόνο μας για τα θύματα της χουντικής βίας και την οργή για τους θύτες, η αλήθεια δεν αλλάζει: το Πολυτεχνείο όχι μόνο δεν έριξε τη Χούντα, αλλά πήγε κάθε προσπάθεια να ανατραπεί προς τα πίσω. Πολύ-πολύ πίσω.
Πηγή: Protagon.gr
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr