Ανοίγει τις πύλες του το Μεγάλο Aιγυπτιακό Μουσείο: Το μεγαλύτερο στον κόσμο, χτισμένο δίπλα στις πυραμίδες [εικόνες]

Την 1η Νοεμβρίου ανοίγει επίσημα τις πύλες του το Μεγάλο Aιγυπτιακό Μουσείο (Grand Egyptian Museum/GEM), το μεγαλύτερο στον κόσμο, δίπλα στις πυραμίδες.

Με αφορμή τα εγκαίνια, ο διακεκριμένος καθηγητής Αιγυπτιολογίας στο πανεπιστήμιο του Καϊρου Tάρεκ Τoουφίκ, ο οποίος το oργάνωσε ως διευθυντής, δηλώνει στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πολύ ικανοποιημένος από το τελικό αποτέλεσμα. Το χαρακτηρίζει μάλιστα "πυραμίδα της σύγχρονης εποχής".

Καταλαμβάνει 50.000 τμ., περιλαμβάνει "μόνο" 30.000 εκθέματα και κόστισε 1,4 δισ. δολάρια. Από τις 14 αίθουσες, οι δύο είναι αφιερωμένες αποκλειστικά στον Τουτανχαμόν, τον "μεγάλο σταρ του νέου μουσείου", όπως τον χαρακτηρίζει και "εκτίθενται σε αυτές 6000 τεχνουργήματα, δηλαδή το σύνολο των αρχαιολογικών ευρημάτων του Τουτανχαμόν, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά". Προσθέτει δε ότι "χάρη στα εκθέματα των άλλων δώδεκα αιθουσών ο επισκέπτης παρακολουθεί την ιστορία της Αιγύπτου από την προϊστορική μέχρι την ελληνο-ρωμαϊκή εποχή".

Ο Τάρεκ Τοουφίκ, ο οποίος είναι και πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Αρχαιολόγων, απαριθμεί ορισμένα σημαντικά εκθέματα του μουσείου μεταξύ των οποίων, το "κολοσσιαίο άγαλμα του Ραμσή Β΄, ύψους δώδεκα μέτρων" στην τεράστια είσοδο και την μεγάλη σκάλα, όπως εκείνης στο Μουσείο της Ακρόπολης, η οποία πλαισιώνεται από εβδομήντα κολοσσιαία αγάλματα και πολύ εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά μέλη. Εκεί, τοποθετήθηκε και "ένα άγαλμα του θεού Σέραπι, ο οποίος απεικονίζεται ως Έλληνας θεός". Στο τέλος της μεγαλοπρεπούς σκάλας, "βρίσκεται μια γυάλινη πρόσοψη ύψους 25 μέτρων από την οποία βλέπεις τις πυραμίδες", προσθέτει.

Για τη βασίλισσα Χετέφερες Α΄, μητέρα του Χέοπα, της οποίας ο "τάφος βρέθηκε δίπλα από την πυραμίδα του γιού της", εξηγεί πως "τοποθετήθηκε ακριβώς απέναντι ώστε να κοιτά προς τα εκεί".

Ο καθηγητής αποκαλύπτει ότι εκτίθεται επίσης "το "Κανώπειο Διάταγμα", γραμμένο στα ιερογλυφικά και αρχαία ελληνικά, δηλαδή η στήλη της Ροζέτας του μουσείου. Υπάρχουν συνολικά έξι, οι οποίες όμως βρέθηκαν μετά την στήλη της Ροζέτας του βρετανικού μουσείου".

Στο γερμανικό επιχείρημα για να μην επιστραφεί η Νεφερτίτη διότι είναι πολύ καλή πρέσβειρα του αιγυπτιακού πολιτισμού στο Βερολίνο, απαντά "ότι η Αίγυπτος διατηρεί το δικαίωμά να ανακαλέσει την πρέσβειρά της στο Κάιρο όποτε το θελήσει". Για την δε στήλη της Ροζέτας του βρετανικού μουσείου, τονίζει "ότι η Αίγυπτος δεν σταμάτησε να την ζητά".

Τέλος, τάσσεται υπέρ της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα, αφού "τα δεδομένα υπάρχουν, ιδίως, διότι έτσι όπως εκτίθενται στο βρετανικό μουσείο δεν αντικατοπτρίζουν πραγματικά αυτό που αντιπροσωπεύουν. Για αυτό και θα ήταν άκρως ευκταίο να έλθουν στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης".

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του καθηγητής αιγυπτιολογίας στο πανεπιστήμιο του Καϊρου Tάρεκ Τoουφίκ, στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και στον Αντώνη Πολυχρονάκη:

Κύριε καθηγητά, τα επίσημα εγκαίνια του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου (Grand Egyptian Museum / GEM) ορίστηκαν για την 1η Νοεμβρίου. Αναβλήθηκαν όμως αρκετές φορές, γιατί;

Tarek Tawik: Δεν είναι ασυνήθιστες οι καθυστερήσεις σε τέτοια μεγάλα έργα. Είχαμε επιπροσθέτως την πανδημία του κορονοϊού και την γεωπολιτική κατάσταση, τον πόλεμο στη Γάζα, μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Αναβλήθηκε δηλαδή για λόγους ανωτέρας βίας, οι οποίοι δεν είχαν να κάνουν με το ίδιο το Μουσείο…

Υπήρξατε ο γενικός διευθυντής της προετοιμασίας των εκθέσεων. Συνάδελφοί σας χαμογέλασαν αμφιβάλλοντας για την επιτυχία του εγχειρήματος. Δεν διστάσατε να αναλάβετε την ευθύνη;

Tarek Tawik: Ήταν μια καλή στιγμή στην καριέρα μου, είχα γίνει μόλις καθηγητής στο πανεπιστήμιο, ήμουν σε μια ηλικία κατά την οποία έχεις τις δυνάμεις, τολμάς να αντιμετωπίσεις προκλήσεις και να τις υλοποιείς, τα δε χαμόγελα λειτούργησαν πρoτρεπτικά. Ήταν μια ευκαιρία να αποδείξω την υψηλή επιστημονική μου κατάρτιση. Τελικά, τα χαμόγελα μετατράπηκαν σε θαυμασμό στις περισσότερες περιπτώσεις…

Είσθε δηλαδή ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα...

Tarek Tawik: Όταν εργάζεται κανείς για ένα έργο θέτει το πήχη πολύ ψηλά. Εάν επιτύχεις το 70% μπορείς να είσαι πολύ ικανοποιημένος. Στην περίπτωση αυτή εκπληρώθηκε πάνω από το 80% των προσδοκιών, επομένως μπορούμε να είμαστε πολύ ικανοποιημένοι.

Πώς δημιουργήθηκε η ιδέα ενός μουσείου δίπλα στις πυραμίδες;

Tarek Tawik: Tο παλαιό Αιγυπτιακό Μουσείο στην πλατεία Ταχρίρ ήταν ήδη υπερπλήρες και οι ανασκαφές φέρνουν στο φως νέους θησαυρούς. Χρειαζόμασταν επομένως νέους χώρους στους οποίους να αποφευχθούν τα προβληματικά σημεία του παλαιού, δηλαδή να έχουν τα εκθέματα περισσότερο χώρο ώστε να αναδεικνύονται καλύτερα. Εκτός αυτού, θέλαμε ένα μουσείο το οποίο να ανταποκρίνεται στις πλέον σύγχρονες προδιαγραφές, με την καλύτερη δυνατή προστασία των εκθεμάτων και η οποία να προσφέρει μια πολύ ικανοποιητική, μια πλήρη βιωματική εμπειρία. Ο χώρος επελέγη με προσοχή και βρίσκεται δύο χιλιόμετρα από τις πυραμίδες της Γκίζας. Έχουμε έτσι μια πυραμίδα της σύγχρονης εποχής δίπλα στις πυραμίδες των σπουδαίων προγόνων των Αιγυπτίων…

Το παλιό μουσείο άδειασε;

Tarek Tawik: Όχι καθόλου, παραμένουν εκεί πάνω από 80.000 εκθέματα, ενώ το νέο μουσείο θα περιλαμβάνει "μόνο" 30.000. Επομένως, το παλιό μουσείο παραμένει πολύ πλούσιο, κινείσαι πιο άνετα και άρα είναι προς όφελός του. Στις αρχές της ανάληψης των καθηκόντων μου ακολουθήσαμε την εξής στρατηγική: Όσα τοποθετήθηκαν κατά την ίδρυσή του το 1903 θα παραμείνουν εκεί ως ανάμνηση της δημιουργίας του, δηλαδή ο πυρήνας του θα παραμείνει. Αυτό το διατύπωσα έτσι ώστε ο θησαυρός του Τουτανχαμών, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1923, να μην ανήκει στον πυρήνα του. Έτσι, θα γινόταν ο μεγάλος σταρ του νέου μουσείου...

Πόσο κόστισε αλήθεια;

Tarek Tawik: Συνολικά όλο το συγκρότημα κόστισε 1,2 δισ. δολάρια, αλλά σήμερα θα κόστιζε 5 φορές περισσότερο. Χρηματοδοτήθηκε με δεκαετή δάνεια ιαπωνικών τραπεζών με πολύ καλούς όρους. Το χρηματοδοτεί δηλαδή σε τελευταία ανάλυση η ίδια η Αίγυπτος, η οποία έχει τη φήμη φερέγγυας χώρας και τα πληρώνει στην ώρα τους. Μάλιστα το πρώτο δάνειο των 300 εκατ. δολ. έχει ήδη αποπληρωθεί.

Πόσοι τουρίστες υπολογίζετε ότι θα το επισκέπτονται;

Tarek Tawik: Αρχικά ετησίως 2-3 εκατομύρια και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να δέχεται έως 8 εκατ. επισκέπτες.

Μπορείτε να μας δώσετε ορισμένα στοιχεία για το μουσείο;

Tarek Tawik: Ο χώρος της έκθεσης καταλαμβάνει 50.000 τ.μ., ενώ το παλιό 10.000 και αποτελείται από 14 αίθουσες. Οι δύο είναι αφιερωμένες στον Τουτανχαμόν και καταλαμβάνουν 7.000 τ.μ. Εκτίθενται δε σε αυτές 6.000 τεχνουργήματα, δηλαδή το σύνολο των αρχαιολογικών ευρημάτων του Τουτανχαμόν, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Αυτή ήταν και αρχική μου ιδέα για τον φαραώ. Πολλά εκθέματα βρίσκονταν σε αποθήκες στο παλιό μουσείο όπου εξετίθεντο μόνο τα 1800 περίπου της εν λόγω συλλογής.

Περιλαμβάνονται μόνο μερικές περίοδοι;

Tarek Tawik: Όχι, εκτίθεται ολόκληρος ο αρχαίος αιγυπτιακός πολιτισμός. Χάρη στα 25.000 εκθέματα των άλλων δώδεκα αιθουσών ο επισκέπτης παρακολουθεί την ιστορία της Αιγύπτου από την προϊστορική μέχρι την ελληνο-ρωμαϊκή εποχή.

Περιγράψτε μας τι βλέπει κανείς εισερχόμενος στο μουσείο.

Tarek Tawik: Στην τεράστια είσοδο αντικρίζεις το κολοσσιαίο άγαλμα του Ραμσή Β΄, ύψους δώδεκα μέτρων και βάρους 83 τόνων από ροζ γρανίτη. Ακολουθεί μια μεγάλη σκάλα, όπως εκείνης στο Μουσείο της Ακρόπολης, η οποία πλαισιώνεται από εβδομήντα κολοσσιαία αγάλματα και πολύ εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά μέλη ναών, κίονες, πύλες. Στο τέλος αυτής της μεγαλοπρεπούς κλίμακας, βρίσκεται μια γυάλινη πρόσοψη ύψους 25 μέτρων από την οποία βλέπεις τις πυραμίδες. Εκεί, θα πρέπει να αποφασίσει κανείς αν θα προχωρήσει δεξιά προς τις αίθουσες του Τουτανχαμών ή αριστερά προς τις χρονολογικές αίθουσες για να παρακολουθήσεις την ιστορία της αρχαίας Αιγύπτου διάρκειας πάνω από 3.000 χρόνια. Ο κύριος άξονας είναι αμιγώς χρονολογικός, ενώ ο δεύτερος είναι θεματικός, λ.χ. ένας παρουσιάζει την κοινωνία, ένα άλλο θέμα είναι η ζωή μετά τον θάνατο...

Έχουν αποκατασταθεί στην αρχική τους μορφή ή συντηρήθηκαν όλα αυτά τα εκθέματα;

Tarek Tawik: Η Αίγυπτος έκανε σε αυτό το θέμα κάτι πολύ θετικό. Προηγήθηκε η κατασκευή, ήταν έτοιμο ήδη το 2010, του κέντρου συντήρησης. Όσα αντικείμενα επρόκειτο να εκτεθούν αποκαταστάθηκαν, συντηρήθηκαν ή καθαρίστηκαν. To νέο είναι ότι κάθε ένα από αυτά συνοδεύεται πλέον από ένα είδος ηλεκτρονικού φακέλου με ταξινόμηση των διαφόρων φάσεων, όπως το ιατρικό ιστορικό, και μπορεί να ανατρέξει στην ιστορία τους κάθε ενδιαφερόμενος επιστήμονας ή μη. Κάτι το οποίο έλειπε στο παλιό μουσείο.

Τα εκθέματα προέρχονται όλα από το παλιό;

Tarek Tawik: Όχι, προέρχονται από όλη την Αίγυπτο. Μάλιστα τα μισά από αυτά δεν έχουν εκτεθεί ποτέ. Πρόκειται για αντικείμενα ανασκαφών των τελευταίων 15 ετών, όπως από τις ανασκαφές στην νεκρόπολη της Σακκάρα το Παλαιού Βασιλείου, αντικείμενα από τάφους στρατηγών της εποχής των Ραμσίδων, από άλλους που βρέθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια, όπως μια υπέροχη πέτρινη σαρκοφάγος της 25ης δυναστείας, ένα αληθινό αριστούργημα.

Τι άλλο νέο υπάρχει;

Tarek Tawik: Η χρυσή μάσκα του Τουτανχαμών εκτίθεται σε μια μεγάλη γυάλινη βιτρίνα ώστε να μην συνωστίζονται οι επισκέπτες και να μπορούν να την δουν ταυτόχρονα περισσότεροι, έχει όμως ενσωματωθεί στα υπόλοιπα ευρήματα για τον φαραώ, ενώ μέχρι τώρα εξετίθετο μόνη. Στην περίπτωση αυτή σχεδιάσαμε μια μεγάλη και μια μικρή διαδρομή, με τα διασημότερα εκθέματα, για αυτόν τον φαραώ, αναλόγως διαθέσιμου χρόνου.

Τι άλλο δεν θα έπρεπε να προσπεράσει ο επισκέπτης;

Tarek Tawik: Στις χρονολογικές αίθουσες τοποθετήθηκαν ειδικές πινακίδες ώστε να προσανατολίζεται εύκολα ο επισκέπτης και να μην παραβλέπει εκθέματα όπως τα δύο ξύλινα επιχρυσωμένα αγάλματα, από το Δέλτα του Nείλου, της προϊστορικής εποχής τα οποία μαρτυρούν πολύ υψηλή τέχνη για την εποχή εκείνη. Επίσης, την βασίλισσα Χετέφερες Α΄, για την οποία έπρεπε να δώσω μάχη με το παλιό μουσείο του Καϊρου ώστε να μεταφερθεί στο νέο…

Γιατί;

Tarek Tawik: Είναι η σύζυγος του φαραώ Σνεφρού και μητέρα του Χέοπα. Ο τάφος της βρέθηκε δίπλα από την πυραμίδα του γιού της. Τον τοποθετήσαμε λοιπόν στο νέο μουσείο ακριβώς απέναντί ώστε να κοιτά προς τα εκεί. Ήθελα με αυτόν τον τρόπο να συνδέσω άμεσα το μουσείο με τις πυραμίδες.

Ποιο άλλο σημαντικό έκθεμα δεν θα έπρεπε να παραλειφεί;

Tarek Tawik: Τα δύο τεράστια ηλιακά πλοία του Χέοπα, τα αρχαιότερα, μήκους πάνω από 40 μέτρα. Για το τι συμβολίζουν διίστανται οι απόψεις. Εάν δηλαδή απλώς, προοριζόταν κυρίως για την μεταφορά της σορού του στο Νείλο και στη συνέχεια χρησίμευαν για το ταξίδι του στον άλλο κόσμο ή προοριζόταν για τη μεταφορά της ψυχής του φαραώ ακολουθώντας την ημερήσια και την νυχτερινή πορεία του ήλιου αντιστοίχως. Αυτό σημαίνει ότι η ψυχή δύει με τον ήλιο αλλά αναδύεται, ανασταίνεται σε μια νέα ζωή με την Ανατολή.

Θα υπάρξουν και κάποια εκθέματα έκπληξη και αν ναι μπορείτε να μας "αποκαλύψετε" κάποιο;

Tarek Tawik: Στην πτέρυγα του Τουτανχαμών θα εκτεθούν οι 6 πολεμικές άμαξες, που βρέθηκαν στον τάφο του. Επίσης, τα αντικείμενα του τάφου του τοποθετήθηκαν σε μια σειρά, έτσι ώστε ο επισκέπτης να μπορέσει να παρακολουθήσει νοερά κατά κάποιον τρόπο την τελετή ταφής του φαραώ. Ένας ενδιαφέρων νέος τρόπος τοποθέτησης των αντικειμένων δηλαδή…

To θαυμάσιο σε αυτό το μουσείο είναι ο φωτισμός των εκθεμάτων. Χάρη στο ψυχρό φως των λαμπτήρων LED αναδεικνύουν με ένα εντυπωσιακό τρόπο και τα κάνει πιο ενδιαφέροντα. Εκτός από αυτό, σε κάποια σημεία θα υπάρχουν διαδραστικές στάσεις,που θα δίνουν πληροφορίες για τα εκθέματα με έναν παιγνιώδη σύγχρονο τρόπο.

Ελληνικού ενδιαφέροντος ποια εκθέματα υπάρχουν;

Tarek Tawik: Ένα άγαλμα του θεού Σέραπι στη μεγάλη σκάλα, ο οποίος ήταν ένα μίγμα του Θεού Όσιρι και του Δία, το άγαλμα αυτό μοιάζει εντελώς ελληνικό. Ο Σέραπις απεικονίζεται ως Έλληνας θεός. Στην ελληνο-ρωμαϊκή πτέρυγα βλέπει κανείς τις ελληνικές επιρροές στην αρχαία αιγυπτιακή τέχνη. Ξεκινά η κίνηση στην τέχνη από ελληνικής πλευράς, εν τούτοις οι Έλληνες ηγεμόνες της Αιγύπτου απεικονίζουν τους εαυτούς τους με αιγυπτιακό τρόπο ώστε να γίνουν αποδεκτοί από τους Αιγύπτιους. Γι αυτό και δεν έχουμε ελληνικά αγάλματα κλασσικής τεχνοτροπίας. Υπάρχει όμως, ένα αντικείμενο το οποίο είναι ενδιαφέρον τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους Αιγύπτιους.

Ποιό;

Tarek Tawik: Πρόκειται για το Κανώπειο Διάταγμα (σ.σ. το εξέδωσε το 238 π.Χ. ο Πτολεμαίος Γ΄ ο Ευεργέτης), το οποίο είναι γραμμένο στα ιερογλυφικά και αρχαία ελληνικά. Είναι δηλαδή τρόπον τινά η στήλη της Ροζέτας του μουσείου. Υπάρχουν συνολικά 6 τέτοιες στήλες οι οποίες όμως, βρέθηκαν μετά την γνωστή στήλη της Ροζέτας του βρετανικού μουσείου. Η στήλη αυτή είναι μάλιστα πολύ καλύτερα διατηρημένη.

Με οδηγείτε σε ένα ακανθώδες θέμα. Πρόσφατα επιστρέψατε από τη Γερμανία. Πείσατε το Αιγυπτιακό μουσείο του Βερολίνου να σας επιστρέψει την προτομή της Νεφερτίτης;

Tarek Tawik: Μου ελέχθη κάποτε σχετικά ότι είναι μια πολύ καλή πρέσβειρα του αιγυπτιακού πολιτισμού στην Γερμανία και αντέτεινα ότι η Αίγυπτος διατηρεί το δικαίωμα να ανακαλέσει την πρέσβειρά της στο Κάιρο όποτε το θελήσει...

Μα δεν μπορείτε ως πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Αιγυπτιολόγων να ασκήσετε μεγαλύτερη πίεση;

Tarek Tawik: Η Αίγυπτος θα συνεχίσει να διεκδικεί την επιστροφή αρχαιοτήτων, οι οποίες εξήχθησαν παράνομα ή με τρόπο ύποπτο. Καταφέρνουμε ήδη να επαναπατρίσουμε χιλιάδες αρχαιολογικά αντικείμενα κάθε χρόνο. Η Νεφερτίτη είναι ένα θέμα, το οποίο συνεχίζουμε να διαπραγματευόμαστε. Αυτό σημαίνει ότι τέτοιες απαιτήσεις δεν θα σταματήσουν. Θα επιμείνουμε. Ο ρόλος μου όμως, ως πρόεδρου είναι να συνεργάζομαι με τους συναδέλφους μου να συνεχίσουμε να εκσυγχρονίζουμε τον κλάδο, να ενισχύσουμε την συνεργασία μας και να ερευνήσουμε πώς η Αιγυπτιολογία μπορεί να συνεργαστεί με άλλες επιστήμες ώστε να συμπληρώνουμε το μεγάλο παζλ της αιγυπτιακής ιστορίας με άλλες ψηφίδες και να ενισχύσουμε τους νέους αιγυπτιολόγους.

Τη στήλη της Ροζέτας στο βρετανικό μουσείο δεν την διεκδικείτε;

Tarek Tawik: Ο τελευταίος ο οποίος έθεσε το θέμα της επιστροφής της στήλης της Ροζέτας ήταν ο αιγυπτιολόγος και πρώην υπουργός Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, Ζάχι Χάουας, αλλά δεν έχει υπάρξει καμία άμεση αντίδραση. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Αίγυπτος σταμάτησε να την ζητά. Για ειδικές περιπτώσεις όπως η Νεφερτίτη και η στήλη της Ροζέτας οι διαπραγματεύσεις θα διαρκέσουν πολύ.

Η γνώμη σας ως αρχαιολόγος για τα γλυπτά του Παρθενώνα που βρίσκονται επίσης, εκεί;

Tarek Tawik: Η Ελλάδα διαθέτει το κατάλληλο μουσείο όπου μπορούν να εκτεθούν σε ένα αντάξιο και ασφαλές περιβάλλον με θέα την αυθεντική τους θέση. Επομένως, τα δεδομένα υπάρχουν αυτή τη στιγμή ώστε να επιστραφούν, ιδίως διότι έτσι όπως εκτίθενται στο βρετανικό μουσείο δεν αντικατοπτρίζουν αυτό που πραγματικά εξαρχής αντιπροσωπεύουν. Για αυτό και θα ήταν άκρως ευκταίο να έλθουν στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης.

Διαβάστε Επίσης

Είναι ασφαλή τα ελληνικά Μουσεία; Πόσο εκτεθειμένοι είναι οι κινητοί πολιτιστικοί θησαυροί

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr