Από τον Ουάσιγκτον στον Τραμπ: Γνωρίζοντας τους πλανητάρχες

«Αφού ήρθαν σε ρήξη με την Αγγλία, οι Αμερικανοί άποικοι αρνήθηκαν να εγκαθιδρύσουν μοναρχία. Αν κι έτρεφαν μεγάλο θαυμασμό για τον Τζορτζ Ουάσινγκτον, δεν θέλησαν να τον κάνουν ισόβιο πρόεδρο. Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1787, ο πρόεδρος εκλέγεται για 4ετή θητεία. Ομως στον 20ο αιώνα η προεδρική εξουσία πήρε απρόβλεπτες διαστάσεις. Ο πρόεδρος έγινε ένα είδος προσωρινού βασιλιά - βασιλιά ως προς τις εξουσίες, την επιρροή, την ακτινοβολία, κι όμως, με ημερομηνία λήξεως εφόσον δεν μπορεί να επανεκλεγεί πάνω από μια φορά. Τον ακολουθεί η φήμη ότι είναι "ο ισχυρότερος άνδρας του πλανήτη", ο "πλανητάρχης"». (Aπό το κεφάλαιο 8 «Η άσκηση της προεδρικής εξουσίας).

Ομως, είναι τα πράγματα όντως έτσι;

Κάθε τέσσερα χρόνια, οι αμερικανοί εκλέγουν τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Για πάνω από 200 χρόνια, οι πρόεδροι των ΗΠΑ έχουν σημαδέψει ο καθένας την εποχή του. Από τον Τζορτζ Ουάσινγκτον ως τον Ντόναλντ Τραμπ, διαμέσου των Λίνκολν, Γουίλσον, Κένεντι, Ομπάμα και άλλων, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών έγινε το σύμβολο ενός ολόκληρου έθνους, στο πρόσωπο του οποίου ενσαρκώνονται οι ΗΠΑ. Όμως ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ τους; Ποιες πολιτικές αναταράξεις διαμόρφωσαν τον θεσμό και τις εξουσίες του Προέδρου; Είναι τελικά τόσο ισχυρός όσο νομίζουμε; Πόσα γνωρίζουμε πραγματικά για το αμερικανικό πολιτικό σύστημα;

«Στον απόηχο των εκλογών του 2016, είναι ώρα να εξετάσουμε την περίπλοκη πολιτική ιστορία αυτής της χώρας, πέρα οπό την εξοικείωσή μας τα τελευταία χρόνια με όρους όπως εκλέκτορες, Σούπερ Τρίτη, Κογκρέσο ή προκριματικές εκλογές», αναφέρουν οι γάλλοι ιστορικοί Andre Kaspi και Helen Harter οι οποίοι έρχονται να φωτίσουν το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ και την ταραχώδη εξέλιξή του. Καρπός της δουλειάς τους είναι το βιβλίο «Οι αμερικανοί πρόεδροι» (εκδόσεις Μεταίχμιο στο πλαίσιο της σειράς Ιδέες και Πολιτική) σε μετάφραση Σώτης Τριανταφύλλου. Μια μελέτη ιστορική, όχι νομική, όπως λένε. Μια μελέτη μέσω της οποίας προσκαλούν τους αναγνώστες σ' ένα ταξίδι στο χρόνο για να κατανοήσουν καλύτερα μια κοινωνία, «τόσο κοντινή σ' εμάς κι όμως, τόσο διαφορετική». Και καταλήγουν στην εισαγωγή του βιβλίου: «Στη διαδρομή θα συναντήσουμε άνδρες (μέχρι σήμερα καμία γυναίκα δεν έχει εκλεγεί πρόεδρος) που σημάδεψαν τους θεσμούς και την εποχή τους. Αλλους που άφησαν φευγαλέα κι επιφανειακά ίχνη. Θα ανακαλύψουμε τρόπους σκέψης διαφορετικούς από τους δικούς μας, πολιτικές μεθόδους που εμείς, οι Ευρωπαίοι, μπαίνουμε ενίοτε στον πειρασμό να υιοθετήσουμε. ΄Ετσι στη διάρκεια του μεγάλου περιπάτου μας θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τις βαθιές αλλαγές που υπέστη η αμερικανική προεδρία στο πέρασμα του χρόνου».

Το πρώτο πράγμα που προσέχει κανείς ξεφυλλίζοντας αυτό το βιβλίο, είναι οι κατανομή της ύλης μέσω των ενοτήτων, των κεφαλαίων και των υποκεφαλαίων που συμπεριλαμβάνει. Συναντά κανείς, έτσι στην πρώτη ενότητα τους «Ιδρυτές πατέρες» (Ουάσινγκτον, Τζέφερσον, Τζάκσον), τους «Μεταρρυθμιστές προέδρους» (Λίνκολν, ΜακΚίνλι, Ρούσβελτ, Γουίλσον, Ρούσβελτ, Τρούμαν, Αϊζενχάιουερ) και στην τρίτη ενότητα τους «Πρόεδρους της εποχής των ΜΜΕ» (από τον Κέννεντι ως τον Τραμπ). Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα κεφάλαια περί της άσκησης της προεδρικής εξουσίας που περιλαμβάνουν υποκεφάλαια για την αυτοκρατορική προεδρία αλλά και την άσκηση εξουσίας μέσα από τα media.

«Πρέπει να βαθμολογούμε τους προέδρους;», είναι ένα από τα τελικά ερωτήματα που θέτουν οι συγγραφείς του βιβλίου. «Να ένα σπορ που δεν στερείται παιδαγωγικών αρετών», είναι η άποψή τους.

Γι' αυτό στις τελευταίες σελίδες αναφέρουν για τον Τραμπ: «Προκαλεί συνεχώς ρήξεις με την αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του... Πολλοί ψηφοφόροι θέλουν μια προεδρία που να μην κάνει σπατάλες και να μην χώνει τη μύτη της παντού... Είναι δυνατόν κι ευκταίο;...»

Ο αναγνώστης καλείται να δώσει κάποιες απαντήσεις μόνος του. ΄Οποια και να είναι η θέση κι άποψή του, στα χέρια του έχει ένα χρήσιμο εργαλείο που προσφέρεται για την κατανόηση μιας χώρας που οι ΄Ελληνες - αντιαμερικανοί σε ένα σημαντικό βαθμό - έχουν επικρίνει. Μήπως αυτό θα ήταν καλύτερο να συμβεί αφού πρώτα τη γνωρίσουν;

Info:

Από τον Τζορτζ Ουάσινγκτον στον Ντόναλντ Τραμπ
André Kaspi, Hélène Harter
Μτφρ. Σώτη Τριανταφύλλου
Μεταίχμιο 2019
Σελ. 312, τιμή εκδότη €16,60

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr