Β. Χρόνης: "Επιζητώ τη γενναιοδωρία της φύσης να γράφω ως το τέλος"

«Ποτέ δεν διαβάζουμε και δεν μαθαίνουμε όλα εκείνα που θα επιθυμούσαμε. Κάπου η ίδια η ζωή προβάλλει ένα εμπόδιο. Και την ζωή δεν μπορείς ποτέ να την αδικήσεις...»

Να είναι, άραγε αποτέλεσμα του σεβασμού και της ευγνωμοσύνης του στη φύση αλλά και της αίσθησης του μέτρου που τον διακατέχει; ΄Οποια και να είναι η αιτία, η ζωή έχει σταθεί γενναιόδωρη με τον ποιητή Βαγγέλη Χρόνη. Μεταξύ των όσων του επιδαψίλευσε ήταν κι η γνωριμία με τον ζωγράφο Αλέκο Φασιανό. ΄Εγινε μέσω του ΄Ελληνα ποιοτή και πεζογράφου, Μάνου Ελευθερίου, κι από την πρώτη στιγμή που συναντήθηκαν, ο Βαγγέλης Χρόνης εντυπωσιάστηκε από την ολιγολογία και την ακρίβεια της σκέψης του ΄Ελληνα ζωγράφου. Δεν άργησε να συνειδητοποιήσει πόσο πολύ μοιάζει με τους ανθρώπους που ζωγραφίζει, όπως λέει. Και να διεισδύσει ο ένας στην ψυχή του άλλου καθώς η γνωριμία μετουσιωνόταν σε φιλία μέσα στο χρόνο.

Περίπατοι στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, συζητήσεις στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού δίπλα στις επιτύμβιες στήλες και πλάι στον Ηριδανό, κουβέντες με τους μαγαζάτορες στο Μοναστηράκι: η φιλία στη συνέχεια «γέννησε» και τη συνεργασία. Ο Αλέκος Φασιανός στάθηκε πιστός συνοδοιπόρος του Βαγγέλη Χρόνη φιλοτεχνώντας τα εξώφυλλα των βιβλίων των ποιητικών του συλλογών ήδη από την πρώτη, τον «Σύμμαχο χρόνο» που κυκλοφόρησε το 1999 από τον Στοχαστή, ως την πιο πρόσφατη, «Το αρχαίο κεραμίδι» (2018/ Καστανιώτη). Αξίζει να σημειωθεί πως σ' αυτή τη διαδρομή, η συλλογή «Νέοι στον Αδη» (2005/Καστανιώτης) έλαβε το κορυφαίο βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.

Κάπως έτσι πέρασαν τριάντα χρόνια με τους δυο δημιουργούς να εναλλάσσουν λέξεις με εικόνες. Κι έφτασε η ώρα να ξεδιπλώσουν αυτή την πολυεπίπεδη εποικοδομητική τους συνεργασία στο σύνολό της μέσα από μια έκθεση. «Αλέκος Φασιανός • Βαγγέλης Χρόνης. 30 χρόνια φιλίας. Ζωγραφική και ποίηση», είναι ο τίτλος της έκθεσης αυτής που εγκαινιάστηκε προσφάτως από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη σε επιμέλεια του κριτικού κι ιστορικού τέχνης. Τάκη Μαυρωτά. Κι ήταν αυτή η έκθεση, που θα παραμείνει στους χώρους του Ιδρύματος Θεοχαράκη ως τις 29 Σεπτεμβρίου 2019 που μας έδωσε την ευκαιρία μιας αναλυτικής κουβέντας μαζί του:

- Κύριε Χρόνη, πότε κι από ποιον προήλθε η αρχική ιδέα της έκθεσης «Φασιανός - Χρόνης. 30 χρόνια φιλίας. Ζωγραφική και ποίηση» που θα φιλοξενείται μέχρι τις 29 Σεπτεμβρίου στο Ιδρυμα Θεοχαράκη;

«Η ιδέα προέκυψε, σαν ευχή θα έλεγα, κάποια στιγμή σε συζητήσεις μας με τον Αλέκο Φασιανό αλλά ποτέ δεν προχώρησε περισσότερο από αυτό. Μέχρι που η ευχή αυτή πήρε μορφή πρότασης από την πλευρά του Ιδρύματος Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη και την αποδεχτήκαμε με το σκεπτικό πως όταν προκύπτει μία χαρά πρέπει να είναι καλοδεχούμενη. Είχαμε εξ άλλου και μεγάλη εμπιστοσύνη στο Ίδρυμα Θεοχαράκη έχοντας παρακουλουθήσει τις δραστηριότητές του τα τελευταία χρόνια και κυρίως είχαμε δεσμούς φιλίας».

- Τι περιλαμβάνει η συγκεκριμένη έκθεση και πως αναπτύσσεται στους χώρους του Ιδρύματος Θεοχαράκη;

«Η έκθεση αναπτύσσεται και εξελίσσεται στους 3 ορόφους του ιδρύματος Θεοχαράκη. Ξεκινάει με τα εμβληματικά έργα της δεκαετίας του ΄60 όπου αποκαλύπτεται το μεγάλο ταλέντο του Αλέκου Φασιανού, δηλαδή αναφέρομαι στα έργα αυτά που βασίζονται στη δύναμη της γραμμής και του σχεδίου και στα πλακάτ χρώματα. Έτσι η έκθεση ξεκινάει με τον περίφημο "Άνεμο" απ’ όπου αναδύεται όλη η αίσθηση της κίνησης και ο επιμελητής της έκθεσης έχει βάλει δίπλα τον άμεσο διάλογό του με την ποιητική μου συλλογή "Ο Σύμμαχος Χρόνος". Εκείνο που χαρακτηρίζει την έκθεση είναι η άμεση συνύπαρξη της ποίησης με την ζωγραφική με αποτέλεσμα όλα τα πολύτιμα έργα του Αλέκου Φασιανού να συνδιαλέγονται άμεσα ή έμμεσα με τον ποιητικό μου κόσμο. Έτσι, το αρχείο μου που συγκέντρωνα επί 30 χρόνια παρουσιάζεται στους 3 ορόφους μαζί με τα ποιήματά μου φανερώνοντας την άρρηκτη και αδιαίρετη σχέση μου με τον Αλέκο Φασιανό».

- Με ποια σκέψη ελπίζετε να φύγει ο επισκέπτης της έκθεσης μόλις ολοκληρώσει την περιήγησή του στους χώρους που τη φιλοξενούν;

«Δεν μπορώ να σας απαντήσω με βεβαιότητα γιατί ο καθένας μας σκέπτεται και κρίνει διαφορετικά. Η πρώτη σκέψη ίσως να ήταν αυτή που συνδέεται με την φιλία και συνεργασία ενός ζωγράφου και ενός ποιητή. Ίσως η περιήγηση στους χώρους της έκθεσης να δίνει ένα σαφές μήνυμα πως η ποίηση υπάρχει ενσωματωμένη στην ζωγραφική όπως και η ζωγραφική στην ποίηση. Σε πολλούς ίσως να είναι και μία έκπληξη για τα υλικά και τον τρόπο που τα αξιοποιεί ο Φασιανός. Όποια και να είναι πάντως αυτή η σκέψη θα επιθυμούσα να είναι θετική και ο επισκέπτης να μην σκεφτεί με κανένα τρόπο πως έχασε τον χρόνο του».

- Τι θυμάστε από την πρώτη φορά που συναντηθήκατε με τον Αλέκο Φασιανό; Μπορείτε να μας την περιγράψετε;

«Εντυπωσιάστηκα από την ολιγολογία του και την ακρίβεια της σκέψης και συνειδητοποίησα πόσο πολύ μοιάζει με τους ανθρώπους που ζωγραφίζει. Όχι γιατί "φορά" στον εαυτό του και στους ήρωές του μαντίλια, αλλά γιατί έχουν ένα βλέμμα μελλοντικό και κυρίως μυθικό. Η ολιγολογία σε ένα βαθμό ίσως να οφειλόταν και στον πληθωρικό μονόλογο του Μάνου Ελευθερίου που μας είχε συστήσει».

- Πως διαμορφώθηκε η σχέση σας στα χρόνια που ακολούθησαν; Ποιες θα λέγατε ότι έχουν υπάρξει οι κορυφαίες στιγμές αυτές της φιλίας;

«Διαμορφώθηκε σε σχέση φιλίας. Οι στιγμές είναι πολλές με χαρακτηριστικές αυτές των περιπάτων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας όπου είχαμε την ευκαιρία να μελετήσουμε τις συμπεριφορές των ανθρώπων που αγχωμένοι τρέχουν για να προλάβουν τις δουλειές τους. Ο αρχαιολογικός χώρος του Κεραμεικού έχει υπάρξει τόπος για συζητήσεις δίπλα στις επιτύμβιες στήλες και πλάι στον Ηριδανό – όσος παρέμεινε- που είναι ένας εξαιρετικός μικροβιότοπος. Τα μαγαζάκια τα αυθεντικά στο Μοναστηράκι μας έδωσαν την ευκαιρία να συνδιαλαγούμε με τους μαγαζάτορες που η θυμοσοφία τους είναι χαρακτηριστική. Επισκέψεις στις παραλίες και στα καλντερίμια τις Τζιάς αφήνουν πάντα ένα άρωμα μοναδικό, είναι και το αγαπημένο του νησί εξ άλλου. Τι να πρωτοθυμηθώ!»

- Κύριε Χρόνη, πως θα μπορούσατε να περιγράφατε με λίγα λόγια το βαθύτερο συνεκτικό «νήμα» που ενώνει τη δική σας τέχνη μ' εκείνη του Αλέκου Φασιανού;

«Ο Φασιανός είναι ένας ζωγράφος ιδιαίτερα καθαρός, με χρώματα μοναδικά και με έντονη την αλήθεια στα έργα του. Δεν νομίζω πως υπάρχει άλλος ζωγράφος που να έχει χρησιμοποιήσει το μπλε του κοβαλτίου τόσο πολύ όσο αυτός. Η αγάπη του στην αρχαιότητα και την μυθολογία έχει υπάρξει οπωσδήποτε ένας συνδετικός κρίκος και η αναζήτηση της αλήθειας μέσα από απλές οδούς είναι άλλος ένας λόγος. Ο Φασιανός κατά την γνώμη μου είναι ένας ζωγράφος συνεχιστής των αρχαίων μας τοιχογραφιών όπως και των αγγείων και τόσο σύγχρονος όσο και το μέλλον».

- Κύριε Χρόνη, γιατί γράφετε ποιήματα; Τι σας έχει προσφέρει η ποίηση στη ζωή σας (ως δημιουργό και τι ως αναγνώστη);

«Γράφω γιατί πλέον το έχω ανάγκη. Είναι σημαντικό μέρος της ζωής μου. Γιατί ισοροπώ και διαχειρίζομαι με μεγαλύτερη ευκολία τα θέματα που με απασχολούν όπως και τον κάθε σύγχρονο άνθρωπο. Ως αναγνώστης σίγουρα κέρδισα και θα κερδίζω. Ταξίδεψα με το νου, έμαθα και θα μαθαίνω. Και παρασύρθηκα και ονειροπόλησα και ατελείωτα πόσα άλλα. Το κακό είναι πως ποτέ δεν διαβάζουμε και δεν μαθαίνουμε όλα εκείνα που θα επιθυμούσαμε. Κάπου η ίδια η ζωή προβάλλει ένα εμπόδιο. Και την ζωή δεν μπορείς ποτέ να την αδικήσεις».

- ΄Εχετε βραβευθεί, μεταξύ άλλων από την Ακαδημία Αθηνών για την ποίησή σας. Υπάρχει κάποιος άλλος ανεκπλήρωτος στόχος σε σχέση με την ενασχόλησή σας αυτή;

«Δεν βάζω ποτέ στόχους. Γράφοντας ένα ποίημα νοιώθω μια ανακούφιση - όχι γιατί έγραψα κάτι καλό, αλλά γιατί κατάφερα μια σκέψη που με απασχολούσε να ωριμάσει και με λίγες λέξεις να βγεί σε στίχους πολύ απλά αλλά ιδιαίτερα συμπυκνωμένα. Αν άλλαζα την λέξη στόχο με επιθυμία τότε θα μπορούσα να πω πως ναι, θα επιζητούσα την γενναιοδωρία της φύσης να γράφω μέχρι την τελευταία στιγμή. Οι τιμές, αν υπήρξαν ή θα υπάρξουν είναι καλοδεχούμενες. Αλλοίμονο να μην ήταν».

- Μετά από τις συλλογές σας που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, τι άλλο έχετε στο συρτάρι;

«Στο συρτάρι έχω αρκετά και το εμπλουτίζω αλλά όχι σε βαθμό που να μην χωράνε. Το νέο βιβλίο ποιημάτων μου είναι έτοιμο και τυπώνεται τον επόμενο μήνα. Θα σας έλεγα και τον τίτλο αλλά δεν τον αποφάσισα ακόμη».

- Εκτός από ένα βιβλίο, που αλλού πιστεύετε ότι «συναντάμε» την ποίηση στη ζωή μας;

«Αν το επιζητήσουμε, την ποίηση την συναντάμε παντού μέσα στην καθημερινότητά μας, δηλαδή μέσα στην ζωή. Η ζωή μας και το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε είναι ποίηση από μόνη της και είναι φτιαγμένη εν σοφία. Λίγο αν αφήσουμε την σκέψη μας να δραπετεύσει από το μαρτύριο των καθημερινών δυσκολιών θα ανακαλύψουμε πως τριγύρω μας υπάρχουν ομορφιές που περνούσαν απαρατήρητες αν και πάντα ήταν εκεί. Είναι βέβαια και θέμα προσωπικής αισθητικής».

- Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο παιδί που θα ήθελε να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία στην Ελλάδα της κρίσης;

«Λυπάμαι πολύ αλλά πρέπει να ομολογήσω πως οι κρίσεις είναι πάντα πηγή δημιουργίας. Ο κάθε δημιουργός δημιουργεί πρωτίστως για τον εαυτό του. Με τον εαυτό μας είμαστε αρκετά σκληροί γιατί ψάχνοντας για την αλήθεια σκοντάφτουμε σε ψέμματα και δυσκολίες που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τις καταστάσεις. Η συμβουλή μου θα ήταν το νέο παιδί να συνεχίσει με πάθος και μεράκι αλλά να φροντίσει παράλληλα να κάνει και κάποιο επάγγελμα για να εξασφαλίσει τα προς το ζειν. Γράφουμε πιό πολύ για την ψυχή μας».

- Τι κρατάτε εντονότερα στη μνήμη από τη βραδιά των εγκαινίων της έκθεσης με την παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και την τόση κοσμοπλημμύρα;

«Τιμή, μεγάλη τιμή. Ωραία συναισθήματα. Και μία μεγάλη δόση ευγνωμοσύνης για όλους. Και πολλά άλλα φαντάζομαι που δεν πρόλαβα να αισθανθώ και που θα έρχονται σταδιακά και θα προστίθενται».

Λίγα λόγια για τον Βαγγέλη Χρόνη

Ο Bαγγέλης Χρόνης γεννήθηκε το 1947 στην Σταυρούπολη Ξάνθης. Σπούδασε Αγγλική Γλώσσα στο Oxford School of English και Ναυτιλιακά στο City of London Polytechnic.Υψηλό στέλεχος του Ομίλου Λάτση από το 1971 και Μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Λάτση. Είναι Άρχων Μαΐστωρ του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και έχει τιμηθεί για την κοινωφελή του δράση. Το 2007 το βιβλίο του «Νέοι στον Άδη» βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το 2016 τιμήθηκε με το Α’ βραβείο Odysseus Awards, στο διεθνή διαγωνισμό ποίησης στα πλαίσια του 9ου ετήσιου London Greek Film Festival.

Την έκθεση συνοδεύει πολυτελές πολυσέλιδο λεύκωμα.

Info:

Επιμέλεια έκθεσης: Τάκης Μαυρωτάς

Διάρκεια έκθεσης: ως 29 Σεπτεμβρίου 2019

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Κυριακή 10:00-18:00.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr