Borderless: ένα βραβευμένο ντοκιμαντέρ για τους διακινητές των προσφύγων

Οι διωγμοί, οι συγκρούσεις και η φτώχεια οδήγησαν περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις χώρες καταγωγής τους και να επιδιώξουν την ασφάλεια στην Ευρώπη πέρυσι. Οι μισοί από τους πρόσφυγες ήταν Σύριοι που εγκατέλειψαν τη χώρα σε εμφύλιο πόλεμο και οι περισσότεροι από αυτούς έκαναν το επικίνδυνο ταξίδι δια θαλάσσης από την Τουρκία στην Ελλάδα. Σχεδόν 4.000 πιστεύεται ότι έχουν πνιγεί στην προσπάθεια να περάσουν στις απέναντι ακτές. Εν τω μεταξύ, δεκάδες χιλιάδες διέσχισαν τη χώρα από την Τουρκία στη Βουλγαρία και την Ελλάδα.

Όποια και αν ήταν η διαδρομή, σχεδόν όλοι οι πρόσφυγες πλήρωναν διακινητές , αυτοαποκαλούμενους εμπειρογνώμονες με τις απαραίτητες επαφές και γνώση προκειμένου να τους βοηθήσουν να αποφύγουν τους συνοριακούς ελέγχους και να μπουν στην Ευρώπη.

Επί δυο χρόνια, ο σκηνοθέτης του Al Jazeera Χρόνης Πεχλιβανίδης και η δημοσιογράφος Charla Menderes απέκτησαν πρωτοφανή πρόσβαση σε ένα δίκτυο διακινητών δραστηριοποιούνται σε χώρες όπως η Τουρκία, η Ελλάδα και πέρα ​​από αυτές. Οι ερευνητές αποκαλύπτουν την εσωτερική λειτουργία αυτού του νέου επαγγέλματος που ανθεί στα χρόνια της μετανάστευσης.

Ο Χρόνης Πεχλιβανίδης και η ομάδα του, διατηρούν εταιρεία παραγωγής ντοκιμαντέρ στην Κωνσταντινούπολη εδώ και 8 χρόνια (Onos Productions Turkey) Συνεργάζονται με διεθνή δίκτυα και συγκεκριμένα με την Al Jazeera International. Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, μετά την πολύ μεγάλη ανταπόκριση που είχε από το κοινό, προτάθηκε από το δίκτυο στο σημαντικό θεσμό του New York Festival -2017 World's Best Television & Films και απέσπασε το αργυρό μετάλλιο στην κατηγορία "έρευνα ντοκιμαντέρ".

O Χρόνης Πεχλιβανίδης μιλά στο Τhe TOC

Στο ξεκίνημα της κρίσης ο Χρόνης Πεχλιβανίδης μετακόμισε επαγγελματικά στην Τουρκία με την ONOS PRODUCTIONS, την εταιρεία παραγωγής του, προκειμένου να κάνει θέματα και ντοκιμαντέρ έρευνας. Την ίδια εποχή ξεκινά και τη συνεργασία του με το δίκτυο Al Jazzera.

"Από το 2010 και μετά άρχισε να με ενδιαφέρει πολύ η ιστορία της μετανάστευσης. Ήδη, μέχρι τότε κάνοντας τα ντοκιμαντέρ με την Μάγια Τσόκλη είχαμε ταξιδέψει σε χώρες, των οποίων οι πληθυσμοί φιλοξενούνται σήμερα στην Ευρώπη και χώρες που σήμερα υποφέρουν, μια άλλη Υεμένη, μια άλλη Συρία. Για μένα ήταν μια συνέχεια να ασχοληθώ με ανθρώπους που είχα δει κάποτε ευτυχισμένους να περνούν τις θάλασσες και τα σύνορα και σαν δημιουργός ήθελα να δω τη ζωή τους σε αυτή τη φάση, μια φάση που θα μπορούσε να αφορά και εμάς, να συμβεί σε οποιαδήποτε τάξη, σαν απότοκο μιας φυσικής καταστροφής, ενός πολέμου μέσα στον οποίο χάνεις το σπίτι σου. Κανείς δε θέλει να φύγει από τον τόπο του. Έτσι κάναμε πολλές δουλειές σε σχέση με αυτά τα θέματα, με οργανισμούς όπως η Ύπατη αρμοστεία και τηλεοπτικά δίκτυα. Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να δώσω όχι μόνο τη συναισθηματική διάσταση ή την ανθρωπιστική του προσφυγικού, αλλά με ενδιέφερε το logistic αυτής της ιστορίας, δηλαδή όχι μόνο ποιος διακινεί, αλλά και τι χρήμα διακινείται μέσα σε αυτή την ιστορία και φυσικά όντας με βάση την Κωνσταντινούπολη, μπόρεσα να αναπτύξω μια σχέση με το δίκτυο των διακινητών".

"Αυτό το φιλμ δείχνει το δίκτυο των διακινητών μές από συνεντεύξεις και πορτρέτα τους στα σπίτια, στον τόπο τους, στις οικογένειές τους ή στον τόπο εργασίας τους. Με την συνεργάτιδά μου είχαμε τον τρόπο να μπούμε σε αυτά τα κυκλώματα τα οποία μπόρεσαν να μας εμπιστευθούν, έτσι εμείς είχαμε την άνεση να το παρακολουθήσουμε όλο μέσα στην κατασκευή του. Οι διακινητές υποστηρίζουν –και το λένε στο φιλμ-, πως αυτό που κάνουν δεν είναι παράνομο. Βοηθούν τους ανθρώπους να μετακινηθούν από την Τουρκία. Εδώ θα ήθελα να σας πω πως στην Τουρκία οι πρόσφυγες ήταν σε καλύτερη θέση και λόγω θρησκείας και λόγω γλώσσας, είναι μια χώρα που φιλοξενούσε και φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες που σε πολλές περιπτώσεις και δουλειά μπορούν να βρουν πιο εύκολα και να ενσωματωθούν".

" Θα ήθελα να σημειώσω κάτι για την εικόνα του μετανάστη «του καϋμένου μετανάστη» που χρησιμοποιούμε στη Δύση κατά κόρον. Εγώ δε μπορώ να δω έτσι την ιστορία. Πίσω από την κάμερα βλέπω και μεγάλη χαρά μαζί με το δράμα τους, η εικόνα του δράματος μόνο, στην ουσία τους δίνει και επιχείρημα να πιέσουν περισσότερο και να απαιτήσουν περισσότερα και δεν αποδίδει σφαιρικά την εικόνα. Φυσικά δεν είναι επιλογή των ανθρώπων να αλλάξουν χώρα, είναι μια κακή τύχη, αλλά υπάρχουν πρόσφυγες σε χωριά που ζουν καλύτερα από αρκετούς γηγενείς, εγκαταστημένοι σε σπίτια κανονικά και με χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οπότε, ουσιαστικά αυτή την ιδιαιτερότητα το Borderless, επιχειρεί να τη δει πρισματικά μέσα στο ευρύτερο θέμα, πράγμα που σημαίνει πως αφιερώθηκε πολύς χρόνος και επίμονη έρευνα προκειμένου να έχουμε στα χέρια μας ένα αυθεντικό αποτέλεσμα και όχι ένα στημένα ντοκουμενταρισμένο δράμα. Η ιστορία του ντοκιμαντέρ αυτού του είδους θέλει χρόνο και υπομονή και χρηματοδότηση και υποστήριξη από το κανάλι όπως αυτή που είχαμε από το Al Jazzera".

"Επειδή γίνεται μεγάλη συζήτηση για τους διακινητές θα ήθελα να πω πως αυτό είναι στην ουσία ένα επάγγελμα που δημιούργησε η ανάγκη των καιρών, υπάρχουν ανάμεσά τους και άνθρωποι που δεν είναι κακοί. Ο διακινητής είναι κακός γιατί βγάζει χρήματα από τον πόνο των ανθρώπων, επειδή εκμεταλλεύεται ανθρώπους, από την άλλη είναι ένας απόλυτα χρήσιμος και βοηθητικός προς τον μετανάστη. Αν αυτό αξιολογείται ποινικά από το εκάστοτε σύστημα διακυβέρνησης αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Στην Ελλάδα για παράδειγμα πας ισόβια, στην Τουρκία δεν πας. Επίσης σχετικά με τους διακινητές θα ήθελα να πω πως τα «μεγάλα» αφεντικά δεν είναι οι Τούρκοι, αλλά οι ομοεθνείς τους, που μιλούν την ίδια γλώσσα, ένας σύριος, ή ένας αφγανός ή ένας μπαγκλαντεσιανός για παράδειγμα. Πολλές φορές για παράδειγμα οι Τούρκοι είναι υπάλληλοί τους".

"Πρόκειται για ένα δίκτυο με μια συγκεκριμένη λειτουργία, με ιδιαιτερότητες, αυτά τα δίκτυα π.χ. δεν έχουν καμία σχέση με τα δίκτυα της Αφρικής, που είναι μια άλλη περίπτωση. Αξίζει να σημειώσουμε πως στη δομή αυτών των δικτύων, από τον «βαρώνο» μέχρι αυτόν που θα έχει τη βάρκα, πολλές φορές, μάλλον, συνήθως ο πιο κακός είναι ο πιο κακοπληρωμένος".

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr