Ηταν πρώτα ο Λουις Αραγκόν που ζήτησε στον Αλέκο Φασιανό να εικονογραφήσει τα ποιήματά του. Όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, δεν ήταν ο μόνος. Ακολούθησαν Γάλλοι λογοτέχνες, όπως οι Jacques Lacarrière, Jean-Marie Drot και άλλοι. Ετσι ο ΄Ελληνας ζωγράφος – από τις ελάχιστες περιπτώσεις Ελλήνων εικαστικών δημιουργών που απολαμβάνουν αναγνωρισιμότητα στο εξωτερικό - γνώρισε τη μακρά παράδοση των βιβλιοφιλικών εκδόσεων της Γαλλίας όταν ζούσε στο Παρίσι κυρίως τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Αυτό συνεχίστηκε και στην Ελάδα. Αυτό αποδεικνύει περίτρανα η έκθεση με ενενήντα ένα βιβλία με έργα τέχνης του Αλέκου Φασιανού από τις συλλογές της Πινακοθήκης Μοσχανδρέου που παρουσιάζονται έως τις 8 Ιανουαρίου στην Πινακοθήκη του δήμου Αθηναίων, στο Μεταξουργείο. Τα 395 εμπεριέχοντα έργα τέχνης του Φασιανού χρονολογούνται από το 1973 ως και το 2013 και πρόκειται για πρωτότυπες ζωγραφιές, σχέδια, estampes, pochoir, λινοτυπίες, κολάζ, μετακολάζ, μεταξοτυίες, χαρακτικά κ.α. ενώ συνοδεύουν κείμενα από την αρχαία ελληνική γραμματεία ως σήμερα. Κι ήταν αυτή η έκθεση που έδωσε την αφορμή της κουβέντας μας με την επιμελήτριά της,, Λουίζα Καραπιδάκη.
- Η εικονογράφηση ενός βιβλίου μπορεί να θεωρηθεί έργο τέχνης; Έχει την ίδια «βαρύτητα» με ένα αυτόνομο, ας πούμε έργο τέχνης του Φασιανού;
«Φυσικά το έργο τέχνης έχει πάντα την ίδια αξία, π.χ. είναι το ίδιο πολύτιμο ένα χαρακτικό μεμονωμένο με ένα έργο ενσωματωμένο μέσα σε ένα βιβλίο. Συχνά η αξία του βιβλίου είναι μεγαλύτερη γιατί μπορεί να περιέχει πολλά έργα τέχνης μαζί και επιπλέον να είναι και το ίδιο χειροποίητο».
- Με τι αφορμή έκανε ο Φασιανός τις εικονογραφήσεις αυτών των 91 βιβλίων; Πως βρέθηκαν στις συλλογές Πινακοθήκης Σύγχρονης Τέχνης Αιτωλοακαρνανίας;
«Καταρχάς ο Φασιανός γνώρισε τη μακρά παράδοση των βιβλιοφιλικών εκδόσεων της Γαλλίας όταν ζούσε στο Παρίσι. Πρώτα ο ποιητής Louis Aragon του ζήτησε να εικονογραφήσει ποιήματά του. Στη συνέχεια του ζητήθηκε και από άλλους Γάλλους λογοτέχνες, όπως ο Jacques Lacarrière, Jean-Marie Drot… να εικονογραφήσει τα έργα τους και έπειτα συνέχισε με συλλεκτικές εκδόσεις και στην Ελλάδα. Ο Χρήστος και Σοφία Μοσχανδρέου συνέλεξαν αυτές τις συλλεκτικές εκδόσεις και τις δώρισαν στην Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης Χ. και Σ. Μοσχανδρέου στο Μεσολόγγι της Αιτωλοακαρνανίας».
- Ποια η ιδιαιτερότητα της έκθεσης; Ότι ο Φασιανός ανέπτυξε σχέσεις με τους συγχρόνους του λογοτέχνες ή ότι έχει ένα ιδιαίτερο προσωπικό στυλ εικονογράφησης; Αλήθεια, πως θα χαρακτηρίζατε τον τρόπο που εικονογραφεί ο Αλέκος Φασιανός;
«Καταρχάς κάτι πολύ σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά εκτίθεται ένας τόσο μεγάλος αριθμός συλλεκτικών βιβλίων, εικονογραφημένων από τον Αλέκο Φασιανό. Στην έκθεση μπορούμε να παρακολουθήσουμε τα 40 χρόνια δημιουργίας του Φασιανού, από το 1973 έως σήμερα. Η ιδιαιτερότητα της εικονογράφησης του Φασιανού έγκειται και στο γεγονός ότι εμπνέεται από το κείμενο αλλά δημιουργεί με μεγάλη ελευθερία έκφρασης».
- Με ποια κριτήρια έχει γίνει η επιλογή των έργων της έκθεσης; Θα ξεχωρίζατε κάποια και γιατί;
«Η έκθεση περιλαμβάνει όλα τα βιβλία (92 συνολικά) της Πινακοθήκης Μοσχανδρέου. Θα ήθελα απλά να επισημάνω ότι μέσα στη συλλογή υπάρχουν και 15 βιβλία που περιέχουν μόνον κείμενα και έργα του Αλέκου Φασιανού».
- Κυρία Καραπιδάκη, τι είναι αυτό κατά τη γνώμη σας που κάνει σήμερα το Αλέκο Φασιανό έναν από τους λίγους ΄Ελληνες σύγχρονους εικαστικούς δημιουργούς αναγνωρίσιμους στο εξωτερικό;
«Η ιδιαίτερη γραφή του ξεχωρίζει από τη δύναμη της εκφραστικότητας που την χαρακτηρίζει και την έχει κάνει αναγνωρίσιμη σε όλο τον κόσμο. Επίσης είναι εντυπωσιακή η ελληνικότητα μέσα στο έργο του, η τέχνη του θεάτρου των σκιών, η τέχνη της αρχαίας αγγειογραφίας, η τέχνη των κυκλαδικών ειδωλίων. Βρίσκεται μπροστά μας με χρώμα, με κίνηση, με ταυτότητα, με το ταπεραμέντο και μέσα σε μία ευρωπαϊκή διάσταση».
Info:
«91 βιβλία με έργα τέχνης του Αλέκου Φασιανού, από τις συλλογές της Πινακοθήκης Μοσχανδρέου», παρουσιάζονται στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, στο Μεταξουργείο, έως τις 8 Ιανουαρίου 2017.