Είναι η σχέση με τον κόσμο το πλέον αμφιλεγόμενο, δύστροπο και ημιτελές έργο της ανθρωπότητας; Η έκθεση Paratoxic Paradoxes (Παρατοξικά Παράδοξα), παρουσιάζει νέα έργα κινούμενης εικόνας (moving image) τα οποία ερευνούν το παραπάνω κρίσιμο ερώτημα μέσα από μια διαφορετική, σύγχρονη οπτική πολιτικής οικολογίας και οικοκριτικής. Στο επίκεντρο, ο κόσμος, το περιβάλλον, ο άνθρωπος.
Η έκθεση αποτελείται από μια πρωτότυπη «κάψουλα» έργων έντεκα καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο, όπως αυτή συγκροτήθηκε έπειτα από αναθέσεις της πολιτιστικής, μη κερδοσκοπικής πλατφόρμας τέχνης Polyeco Contemporary Art Initiative, σε επιμέλεια της Νάντιας Αργυροπούλου, προσφέροντας στο κοινό μία αξέχαστη βιωματική εμπειρία και ταξιδεύοντάς το σε όλο τον κόσμο μέσα από μείζονα περιβαλλοντικά και υπαρξιακά ζητήματα.
«Δεν μιλάμε για έναν μεταμοντέρνο ίλιγγο. Μιλάμε για συμβολισμό, ταυτότητα, πραγματικά ζητήματα», αναφέρει η κα Αργυροπούλου σε συνέντευξη τύπου. Όπως τονίζει σχετικά με την έκθεση, «ξανατοποθετούμε τη συζήτηση περί οικολογίας», «ένα ζήτημα πολιτικό», όπως το χαρακτήρισε. Επεσημαίνει δε, ότι μέσα από τα έργα «μιλάμε για το παρόν του κόσμου μας».
H έρευνα που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια και παρουσιάζεται με τα έργα της έκθεσης Paratoxic Paradoxes εντάσσεται, στο μέτρο που της αναλογεί, στην παγκόσμια κινητοποίηση καλλιτεχνών, θεωρητικών, επιστημόνων, ακτιβιστών, εκπροσώπων δημιουργικών πρωτοβουλιών και μέσων κοινωνικής δικτύωσης έναντι των περιβαλλοντικών κρίσεων όπως αυτές συνδέονται με κάθε έκφανση της σύγχρονης ζωής.
Η διοργάνωση Paratoxic Paradoxes αναγνωρίζει ως επείγον και ουσιαστικό το αίτημα σκεπτόμενων ανθρώπων, ακτιβιστών, καλλιτεχνών, επιστημόνων, grass roots κινημάτων και παραγωγικών δυνάμεων να «μείνουμε στην ανάγκη» του κόσμου με συμβιωτικούς όρους (με τα λόγια της Donna Haraway), να συνάψουμε ένα νέο «φυσικό συμβόλαιο» συλλαμβάνοντας εκ νέου τη σχέση μας με τα υλικά, με τις μη ανθρώπινες μορφές ζωής και τα περιβάλλοντα και να απομακρύνουμε τα απορρίμματα της ιδιοποίησης και εκμετάλλευσης έως της έλευσης της «κοσμοκρατίας» (“Mundus res nullius” με τα λόγια του Michel Serres), να ανατρέψουμε την αποικιοκρατική χειραγώγηση, την εξαντικειμενικοποίηση της φύσης και να ενεργοποιήσουμε νέες ηθικές-πολιτικές πράξεις δέσμευσης με τον κόσμο (με το σκεπτικό των Paulo Tavares, T.J. Demos κ.ά.). Η διοργάνωση προσθέτει ένα ακόμη, αναπάντεχο σημείο εκπομπής από την «Ελλάδα της κρίσης» θεωρώντας ότι μια τέτοια ενέργεια είναι χρήσιμη ακριβώς γιατί μοιάζει παράδοξη, υπερβολική, περιττή, πολυτελής ή ακόμη και ‘ρυπογόνα’, σπάταλη. Και είναι καίρια όχι παρά την κρίση αλλά εξαιτίας αυτής.
Πραγματοποιείται σε αναγνώριση του ότι η τέχνη αφορά πάντα τη ζωή και την απόλαυσή της, του ότι η φύση είναι συστατικό της ίδιας της αντίληψής μας για το τι συγκροτεί τη ζωή αυτή και για το ριζικά δημοκρατικό και ευρύτατο «εμείς» που πρέπει να τη συνέχει. Ανταποκρίνεται στην ανάγκη για τη συγκρότηση των μεγαλύτερων δυνατών συμμαχιών προκειμένου να επινοηθούν νέα μετα-ανθρωποκεντρικά, αλλόγλωσσα παραδείγματα, να αναδειχθούν οικονομίες συμβιωτικών και βιώσιμων συλλογικών δράσεων, να καταπολεμηθεί η τοξικότητα κοινωνικο-οικολογικών καταστροφών, νεοφιλελεύθερων επιταγών, ιστορικών στρεβλώσεων, αισθητικών εξισώσεων, λαϊκίστικων ιδεολογημάτων και δηλητηριωδών φονταμενταλισμών. Επιβεβαιώνει την πίστη ότι η τέχνη μπορεί να είναι περιβάλλον ριζοσπαστικής ενεργοποίησης, ελεύθερης σκέψης και δικαιοσύνης εφόσον επινοήσει και συνεχίσει να επινοεί νέες γλώσσες για τη σχέση μας με τον κόσμο.
Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Λουκία Αλαβάνου, Sophia Al Maria, Korakrit Arunanondchai, Βασίλης Π. Καρούκ, Anja Kirschner, Eva Kotatkova, Saskia Olde Wolbers, Εύα Παπαμαργαρίτη, Agnieszka Polska, Mika Rottenberg, Wu Tsang.
Δημιούργησαν τα έργα τους τα δύο τελευταία χρόνια, σε διαφορετικά σημεία στον γνωστό κόσμο (Εκουαδόρ, Ελλάδα, ΗΠΑ, Κίνα, Κολομβία, Τσεχία, Ταϊλάνδη) και με αναφορά σε πολλούς άλλους ακόμη.
Η έκθεση, την οποία σχεδίασε η αρχιτέκτονας και καλλιτέχνιδα Μαλβίνα Παναγιωτίδη, πλαισιώνεται από ομιλίες ειδικών που δραστηριοποιούνται στον χώρο της πολιτικής οικολογίας (το πρόγραμμα θα ανακοινωθεί σύντομα), εκπαιδευτικές δράσεις και έντυπο υλικό.
Η διοργάνωση Paratoxic Paradoxes συμπληρώνεται από μια ψηφιακή χωματερή, σε σχεδιασμό της Εύας Παπαμαργαρίτη και της Βασιλικής Μαρίας Πλαβού, ως ένα διαδικτυακό παρασιτικό σώμα το οποίο επιβιώνει μέσα στο σάιτ του PCAI (www.pcai.gr).
Οι επισκέπτες μπορούν να τα ανασκαλέψουν και να αποφασίσουν τι να διασώσουν, ανακυκλώσουν, κριτικάρουν, θάψουν βαθύτερα ή αγνοήσουν. Μπορούν να δοκιμάσουν πώς η απόρριψη μπορεί να γίνει απο-οικειοποίηση, απελευθέρωση, μίας τουλάχιστον τοποθεσίας.
Πληροφορίες:
Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 και Ανδρονίκου, Αθήνα