Η μεγάλη μορφή της Δόμνας Σαμίου και οι νέοι

«Ό,τι έχω κάνει, το έχω κάνει για εσάς, τα παιδιά... εμείς, δίνουμε σε σας, τους νέους, τη σκυτάλη για να προχωρήσετε.» Δόμνα Σαμίου

Με ένα τραγούδι –το αγαπημένο της Δόμνας Σαμίου- «Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα...» ως τίτλο ο Σύλλογος Οι Φίλοι της Μουσικής με τον Καλλιτεχνικό Σύλλογο Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου οργανώνουν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το Σάββατο 21 & Κυριακή 22 Οκτωβρίου την 1η συνάντηση νέων συγκροτημάτων παραδοσιακής μουσικής στο οποίο συμμετέχουν 18 συγκροτήματα νέων. Το διήμερο θα είναι γεμάτο μουσικές και τραγούδια από νέους και ανήσυχους δημιουργούς που δραστηριοποιούνται στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής, εμπνέονται και πειραματίζονται με τους ήχους της παράδοσης.

«Η νέα γενιά βρίσκει αυτό που κρύβει ένα τραγούδι παραδοσιακό: ένα ήθος, μία λεβεντιά, μία αξιοπρέπεια», έλεγε η «δασκάλα», όπως την αποκαλούσαν οι μουσικοί της συνεργάτες και οι μαθητές της Δόμνα Σαμίου.

Ένας από τους μαθητές της αλλά και στενός συνεργάτης της υπήρξε και ο διακεκριμένος διεθνώς μουσικός Σωκράτης Σινόπουλος που είχε την ιδέα να ξεκινήσει μια χαρτογράφηση των νέων τάσεων στην παραδοσιακή μουσική. Σε αυτή την πρώτη συνάντηση παρουσιάζονται λοιπόν στο κοινό 18 μουσικά σχήματα νέων που ζουν εντός αλλά και εκτός Ελλάδος. Με τσαμπούνες της Ικαρίας, λύρες της Δράμας, λαούτα της Κύπρου αλλά και όργανα της δυτικής μουσικής όπως σαξόφωνο και κοντραμπάσο, τα νεανικά σχήματα συνθέτουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και πολυδιάστατο μουσικό μωσαϊκό.

Δόμνα Σαμίου: μια ζωή αφιερωμένη στην παραδοσιακή μουσική

Η Δόμνα Σαμίου γεννήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1928 στην Καισαριανή της Αθήνας και πέθανε στις 10 Μαρτίου 2012. Οι γονείς της ήταν μικρασιάτες πρόσφυγες από το Μπαϊντίρι, χωριό της περιοχής της Σμύρνης. H μητέρα της ήρθε στην Ελλάδα το 1922, ο πατέρας της, αιχμάλωτος στρατιώτης, λίγο αργότερα, με την Ανταλλαγή. Έζησε τα παιδικά της χρόνια μέσα στις απάνθρωπες αλλά παράλληλα πολύ ανθρώπινες και αλληλέγγυες συνθήκες της προσφυγιάς, κι εκεί απέκτησε τα λαϊκά ερείσματα της προσωπικότητάς της και την ατόφια συμμετοχικότητά της. Στο περιβάλλον αυτό είχε τα πρώτα μουσικά της ακούσματα απ’ τα οποία και πήγασε η αγάπη της για την παραδοσιακή μουσική.

Σε ηλικία 13 ετών η Δόμνα Σαμίου έχει την πρώτη διδακτική επαφή με τη βυζαντινή και τη δημοτική μουσική αλλά και με τη λογική της επιτόπιας έρευνας, μαθητεύοντας κοντά στον Σίμωνα Καρά, στο «Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής», ενώ παράλληλα φοιτά στο νυχτερινό Γυμνάσιο.

Ως μέλος της χορωδίας του Σίμωνα Καρά αρχίζει η σχέση της και με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας/Ε.Ι.Ρ όπου αργότερα, το 1954, προσλαμβάνεται στο Τμήμα Εθνικής Μουσικής. Από τη θέση αυτή γνωρίζει τους σημαντικότερους λαϊκούς μουσικούς, οι οποίοι την εποχή εκείνη της εσωτερικής μετανάστευσης συρρέουν στην Αθήνα απ’ όλες τις περιοχές της Ελλάδας, και τους οποίους το ΤΕΜ ηχογραφεί για τις εκπομπές του. Έτσι η Δόμνα εξοικειώνεται με όλα τα τοπικά μουσικά ιδιώματα. Παράλληλα κάνει μουσική επιμέλεια σε εκδόσεις δίσκων, θεατρικές εκπομπές, κινηματογραφικές ταινίες. Το 1963 αρχίζει τα ταξίδια της στην επαρχία για επιτόπιες καταγραφές και συγκέντρωση μουσικού υλικού για το προσωπικό της αρχείο με δικά της μηχανήματα.

Το 1971 παραιτείται από την Ραδιοφωνία. Την ίδια χρονιά-σταθμό αποδέχεται την πρόσκληση του Διονύση Σαββόπουλου και πρωτοεμφανίζεται στο νεανικό και αντιχουντικό Ροντέο (βλ. Η αρχή: Μπουάτ Ροντέο και Κύτταρο), δίνοντας μια μεγάλη έκτοτε στροφή στη σχέση των νέων με την παραδοσιακή μουσική. Τις σημαντικές αυτές εμφανίσεις ακολουθεί η συμμετοχή στο English Bach Festival στο Λονδίνο, οργανωμένο από τη Λίλα Λαλάντη. Η λαμπρή καλλιτεχνική καριέρα της Δόμνας Σαμίου έχει ξεκινήσει θριαμβευτικά. «Πέρασε η ντροπή που είχαν για το δημοτικό τραγούδι», όπως δηλώνει σε συνέντευξή της η ίδια.

Το 1974 αρχίζει η συνεργασία με την Columbia και οι αλλεπάλληλες εκδόσεις LP. Το 1976-77 με σκηνοθέτες τον Φώτο Λαμπρινό και τον Ανδρέα Θωμόπουλο γυρίζουν στην ελληνική επαρχία είκοσι επεισόδια για την εκπομπή της ΕΡΤ «Μουσικό οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου».

Το 1981 ιδρύεται ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής - Δόμνα Σαμίου με σκοπό την διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μουσικής και κυρίως την έκδοση δίσκων και τη διοργάνωση εκδηλώσεων με αυστηρές επιστημονικές και ποιοτικές προδιαγραφές, μακρυά από τις απαιτήσεις των εμπορικών εταιριών.

Το έργο της ξεπερνά πια τα ελληνικά σύνορα. Εκδίδονται δίσκοι της στη Γαλλία και τη Σουηδία. Επί σαράντα περίπου χρόνια πραγματοποιεί σειρά συναυλιών από την Αυστραλία μέχρι τη Νότια Αμερική που όχι μόνο συγκινούν τους Έλληνες της Διασποράς αλλά και αποκαλύπτουν στους ξένους μια ποιοτική «ελληνική μουσική δίχως μπουζούκι», όπως γράφτηκε σε κάποια κριτική συναυλίας της στη Σουηδία.

Στο εσωτερικό της Ελλάδας οι εμφανίσεις της σε συναυλίες κάθε είδους και με κάθε αφορμή είναι αναρίθμητες καθώς και οι τιμητικές προσκλήσεις και τα αφιερώματα, όπως π.χ. η επετειακή παράσταση για τα 70 της χρόνια Η γνωστή και άγνωστη Δόμνα, τον Οκτώβριο του 1998.

Για τις ποικίλες δραστηριότητες της συνεργάζεται με τους πιο καταξιωμένους Έλληνες και ξένους μουσικούς, μουσικολόγους, λαογράφους, εθνομουσικολόγους αλλά και διδάσκει, μυεί και αναδεικνύει πρωτόβγαλτους νέους καλλιτέχνες. Aπό το 1994 δίνει μαθήματα δημοτικού τραγουδιού για ενήλικες στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων της Αθήνας. Πάμπολλες είναι επίσης οι πρωτοβουλίες της και έμπρακτη και ανιδιοτελής η προσφορά της σχετικά με την βελτίωση της μουσικής εκπαίδευσης των παιδιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αίτημα παιδαγωγικά πρωταρχικό και επιτακτικό κατά την ίδια.

Καταξιωμένη και αγαπητή για την προσφορά και την προσήνια της είδε το έργο της να αναγνωρίζεται πολλαπλά και τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις, με αποκορύφωση την απονομή μεταλλίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλο το 2005.

Περιστοιχιζόμενη από τους συνεργάτες, φίλους και υποστηρικτές της η Δόμνα συνέχισε το έργο της έως το θάνατό της με εκδόσεις υπομνηματισμένων με αναλυτικά κείμενα θεματικών CD, την οργάνωση του ανέκδοτου προσωπικού Αρχείου της και την προετοιμασία για ανάρτησή του στο διαδίκτυο.

Οι νέοι για τη Δόμνα Σαμίου

Ένα όνειρο της σπουδαίας ερμηνεύτριας και ερευνήτριας της παραδοσιακής μουσικής Δόμνας Σαμίου γίνεται πραγματικότητα το Σάββατο 21 & την Κυριακή 22 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (ώρα έναρξης 20:30).

Το διήμερο Οι Νέοι για τη Δόμνα Σαμίου θα είναι γεμάτο μουσικές και τραγούδια από νέους και ανήσυχους δημιουργούς που δραστηριοποιούνται στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής, εμπνέονται και πειραματίζονται με τους ήχους της παράδοσης.

Τα συγκροτήματα που εμφανίζονται είναι τα εξής:

21/10: Aes Cyprium Ensemble, Αμυγδαλοτσακίσματα, Αντάμαν, Καρσί, Müzikal Ifade, Ξέφραγο Αμπέλι, Reggetiko Project, Reverse Mode και η Παιδική - Νεανική Χορωδία Ωδείου Άμφισσας.

22/10: Αλέντι, Αποθέρι, Καριώτικο Γύρισμα, Μακάμ Art, Μουσικό Σεργιάνι, Σαντούτο, Χοροσταλίτες, Ώση και το Σύνολο παραδοσιακής μουσικής του Μουσικού Γυμνασίου-Λυκείου Παλλήνης.

Συμμετέχουν και τις δύο ημέρες η Κατερίνα Παπαδοπούλου & the Anastatica project και η Χορωδία του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου.

Καλλιτεχνική επιμέλεια-Φωνητική διδασκαλία: Κατερίνα Παπαδοπούλου

Επιμέλεια χορών: Χαρίτων Χαριτωνίδης

Καλλιτεχνική διεύθυνση-Σκηνοθετική επιμέλεια: Σωκράτης Σινόπουλος

Τιμές εισιτηρίων

€ 12 (Β’ Ζώνη), 16 € (Α’ Ζώνη)

€ 10 (Φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ, 65+, πολύτεκνοι)

Ομαδικές κρατήσεις με έκπτωση: 210 72 82 367

Έναρξη προπώλησης: Παρασκευή 22 Σεπτεμβρίου

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr