Κι όμως, είναι η Σαντορίνη - μέσα από το φακό της Nelly's

΄Ηταν στις 16 Φεβρουρίου του 1987 όταν ο Δημήτρης Τσίτουρας συνάντησε για πρώτη φορά τη Nelly's στο σπίτι της στην οδό Κορδελιού στη Νέα Σμύρνη.

Η δημοσιογράφος και συγγραφέας Μαρία Καραβία τον είχε πληροφορήσει ότι η 86χρονη τότε Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη (23 Νοεμβρίου 1899 - 17 Αυγούστου 1998), γνωστή ως Nelly's από την αγγλική υπογραφή της, είχε έρθει από τη Νέα Υόρκη στην Ελλάδα και κανόνισε τη συνάντησή τους στο πατρικό της σπίτι.

Μια, μικρό το δέμας, δαιμόνια γυναίκα...

«Τη θυμάμαι σαν μια μικρό το δέμας δαιμόνια γυναίκα», μας λέει ο Δημήτρης Τσίτουρας. «Προσφέρθηκε να μου δείξει φωτογραφίες της Σαντoρίνης όπως την είδε η ίδια με το φακό της Leica. Πήγα το πρωί στο ραντεβού, έμεινα το μεσημέρι, φάγαμε και το απόγευμα θυμήθηκα ότι είχα υποχρεώσεις νομικής φύσεως. Ηταν απίστευτα γοητευτική. Κι όταν έφυγα μου συνέβη το πρώτο τρακάρισμα της ζωής μου - είμαι 70 ετών και δεν έχω τρακάρει ποτέ - έξω από του Φιξ: Η γοητεία της με είχε συνεπάρει....»

Κι ήταν αυτές οι γυάλινες πλάκες (κατατεθειμένες στο Μουσείο Μπενάκη) με τις οποίες ο Δημήτρης Τσίτουρας έκανε την πρώτη μεγάλη έκδοση «Nelly's Σαντορίνη» το 1987. Το πρώτο αντίτυπο αυτής της ιστορικής έκδοσης υπάρχει σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας, ένας τόμος αφιερωμένος στο Μάνο Χαριτάτο. Σήμερα, ο τόμος προχώρησε στην πέμπτη του έκδοση που με τίτλο Nelly's Σαντορίνη 1925 - 1930 - Αρχείο Θηραϊκών Μελετών - Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα» θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου (ώρα 7 μ.μ.) στην αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

«Η πρώτη έκδοση το '87 σημείωσε μεγάλη επιτυχία και μάλιστα ο Μάριος Πλωρίτης είχε ανακηρύξει τι βιβλίο ως το βιβλίο της χρονιάς», θυμάται ο Δημήτρης Τσίτουρας. «Το βιβλίο έκανε άλλες δυο ανατυπώσεις (σύνολο τρεις) και μετά έκανε κι άλλη μία - τέταρτη - με διαφορετικό εξώφυλλο και γερμανική μετάφραση. ΄Ηταν για χρόνια εξαντλημένο. Μου το ζητούσαν πολεοδομία, μηχανικοί, φωτογράφοι... κι έτσι αποφάσισα να τυπώσω αυτό τον τόμο ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με τους προηγούμενους διότι από διεθνείς δημοπρασίες απέκτησα τα ίδια τα τυπώματα της Nellys από τις φωτογραφίσεις της Σαντορίνης τα οποία συμπεριλαμβάνονται». Στις περίπου 300 σελίδες του λευκώματος θα δει κανείς συλλεκτικό φωτογραφικό υλικό, αλλά καρτ ποστάλ της Nelly's, δωρεά της ίδιας στoν Τσίρουρα, συμπληρωμένες με αγορές σε δημοπρασίες και καταστήματα.

Το πορτρέτο του Τσίτουρα δια χειρός Νelly's

Τι άλλο περιλαμβάνει η έκδοση; «Τα πορτρέτα που μου έκανε το 1988, φωτογραφίες των Μητρόπουλου, Μαρινάτου, έως και τη γυναίκα μου, Αγγέλα Τσίτουρα, μικρό κοριτσάκι. Ο τόμος εμπλουτίζεται επίσης με εισαγωγικά σημειώματα. Στο δικό του το εισαγωγικό σημείωμα αναφέρω για τη γνωριμία μου μαζί της, τις αρχαιότητες που μου χάρισε, τον Τσαρούχη και άλλους της συντροφιάς εκείνων των χρόνων», μας λέει ο Δημήτρης Τσίτουρας. Ιδιαίτερης σημασίας είναι επίσης το εισαγωγικό σημείωμα του Αλκη Ξανθάκη, καθηγητή και φωτογράφου, ο οποίος την τοποθετεί καλλιτεχνικά, αλλά αναφέρεται και στις φωτογραφικές τεχνικές της.

Πόσο δύσκολο ήταν να τραβήξεις φωτογραφία τη δεκαετία του '30

«Οι φωτογραφίες της Nelly's ήταν πάρα πολύ δύσκολo να τραβηχτούν τη δεκαετία του '30. ΄Επρεπε να κρατήσει το διάφραγμα ανοιχτό, να γράψει την πλάκα, να πάει στο σκοτεινό θάλαμο και να την εμφανίσει... Δεν είναι όπως οι σημερινές φωτογραφίες, ούτε καν του 50 και του 60....», συμπληρώνει ο ίδιος.

Η πρωτοπορία της Nelly's

Ο Δημήτρης Τσίτουρας στέκεται ιδιαίτερα στην πρωτοπορία αυτής της γυναίκας. «Θα σας πω ένα παράδειγμα που θα το αναφέρω στην ομιλία μου την Τετάρτη», μας λέει. «Το 1930 στις Δελφικές Εορτές - όπου βρέθηκε για να βοηθήσει τον ΄Αγγελο Σικελιανό - βρήκε ένα παλικαράκι (ένας μικρός αθλητής όπως μου είπε η ίδια) και τον έπεισε να τον φωτογραφίσει. Τον φωτογράφισε λοιπόν ολόγυμνο "αμφάς" το 1930! Κι όσο για τον Tσαρούχη, τον φωτογράφισε επίσης το 1930 - όταν αυτός ήταν 20 ετών - με στολή βοσκού της Σκύρου. ΄Οτι έβαζε στο μυαλό της το κατόρθωνε».

Ενα βιβλίο αυτογνωσίας

Για τον Δημήτρη Τσίτουρα η έκδοση αυτή είναι ένα βιβλίο αυτογνωσίας. Βλέπει κανείς τα καταπληκτικά πράγματα που έφτιαξαν οι ανώνυμοι τεχνίτες και μάστοροι πριν το μεγάλο σεισμό του 1958. Οι φωτογραφίες της Nelly's αποτελούν ένα από τα αρχεία που θα εμπλουτίσουν το Μουσείο της Σαντορίνης στεγάζοντας το Μουσείο Θηραϊκών μελετών Δ. Τσίτουρα όταν γίνει πραγματικότητα το όραμά του - με υλικό από τον 15ο αι μέχρι σήμερα.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr