Κουνέλης-Μυταράς: Εκαναν τις πληγές και τα πιστεύω τους τέχνη

Ο Μόραλης που «έκοψε» τον Κουνέλη από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, κι η πικρία του Δημήτρη Μυταρά που διαγράφηκε από την Ακαδημία Αθηνών διότι λόγω των μεγάλων προβλημάτων που αντιμετώπιζε με την όρασή του δεν μπορούσε να παρακολουθήσει τις συνεδριάσεις της... Για τους δυο μεγάλους της τέχνης που «έφυγαν» την Πέμπτη μας μιλούν η διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Κατερίνα Κοσκινά, ο γλύπτης, Κώστας Βαρώτσος, ο ζωγράφος Κώστας Παπανικολάου κι ο εικαστικός επιμελητής, Τάκης Μαυρωτάς.

Κατερίνα Κοσκινά: Δεν έχω κανένα πρόβλημα να πω ότι ο Κουνέλης ήταν ένας "Λεονάρντο"

Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης που είχε πριν από λίγες μέρες ραντεβού με τον Γιάννη Κουνέλη στη Ρώμη για να συζητήσουν κάποια θέματα σε σχέση με τη διεθνή έκθεση documenta που εγκαινιάζεται στην Ελλάδα, μιλά με μεγάλη θλίψη για τον αναπάντεχο χαμό του εικαστικoύ δημιουργού (ενός αληθινού ποιητή, όπως λέει), «ο οποίος σε ηλικία 81 ετών κάπνιζε, δούλευε και ταξίδευε σαν να ήταν 30». Για την κυρία Κοσκινά ο Γιάννης Κουνέλης κουβαλούσε ένα «τραύμα» σε σχέση με την Ελλάδα - όχι τόσο διότι δεν πέρασε στις εξετάσεις της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, όσο διότι έζησε τον Εμφύλιο στα παιδικά του χρόνια. «Κι όμως, αυτό τo τραύμα δεν καταγράφηκε αρνητικά σε σχέση με το έργο του», μας λέει. Της ζητήσαμε να σχολιάσει το ότι η Εθνική Πινακοθήκη δεν έχει κανένα έργο του. «Δεν ξέρω κατά πόσο η Εθνική Πινακοθήκη θα έπρεπε να έχει έργο του Γιάννη Κουνέλη παρ' ότι δεν έχω θέμα να πω ότι ο Κουνέλης ήταν ένας οικουμενικός ένας "Λεονάρντο"», απαντά. «Και το Εθνικό Μoυσείο Σύγχρονης Τέχνης είναι περήφανο που έχει τη μεγάλη εγκατάσταση που έκανε ο Κουνέλης το 2004».

Κώστας Βαρώτσος: Η Ελλάδα έχασε τον Κουνέλη, κι ο Κουνέλης έχασε την Ελλάδα. Ο Μόραλης τον έκοψε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών.

«Καταστροφή!», αυτή ήταν η πρώτη λέξη που ήρθε στο μυαλό του Κώστα Βαρώτσου όταν πληροφορήθηκε αργά το βράδυ της Πέμπτης το θάνατο του διεθνή ΄Ελληνα εικαστικού κι επιστήθιου φίλου του, Γιάννη Κουνέλη. «Η πληροφορία έκανε το γύρο του Διαδικτύου πολύ γρήγορα - κι εξεπλάγην γι' αυτό», μας λέει ο Ελληνας γλύπτης. «Χάρηκα γιατί κατάλαβα ότι - παρ' ότι τον Κουνέλη δεν τον ήξεραν στην Ελλάδα - η απώλειά του είχε μεγάλο αντίκτυπο. Ο διεθνής Γιάννης Κουνέλης αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτορας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής μετά από δική μου πρωτοβουλία το 2005. Ηταν η πρώτη φορά που ένας κρατικός φορέας αναγνώρισε το έργο του Κουνέλη. Το πιστεύετε ότι η Εθνική Πινακοθήκη δεν έχει ούτε ένα έργο του;...»

Για τον Κώστα Βαρώτσο, ο Γιάννης Κουνέλης αγαπούσε βαθιά την Ελλάδα αλλά «είχε κι ένα φόβο με την Ελλάδα». Η Ελλάδα τον είχε πικράνει πολύ. «Δεν κατάφερε ποτέ να μπει στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Ο Μόραλης τον είχε κόψει», μας λέει ο Κώστας Βαρώτσος συμπληρώνοντας ότι «ηχηρά» - στην περίπτωση του Κουνέλη - ήταν και τα τραύματα του Εμφυλίου που είχε ζήσει «στο πετσί του». Παρ΄όλα αυτά, σύμφωνα με τα λεγόμενα του, ο Κουνέλης έκανε προσπάθειες επανασύνδεσης με την Ελλάδα. «Είχε αγοράσει σπίτι στην ΄Υδρα κι ένα καϊκι που κάναμε βόλτες. Δυστυχώς, όμως, η Ελλάδα έχασε τον Κουνέλη, κι ο Κουνέλης έχασε την Ελλάδα. Η χώρα δεν απορρόφησε πολιτισμικά και κοινωνικά έναν καλλιτέχνη που μετά το θάνατο του Μπόις αποτέλεσε ένα σημείο αναφοράς όλης της Ευρώπης. Ο Κουνέλης είχε μια πορεία "διαγώνια" στην Ευρώπη. Είχε Μεσογειακή κουλτούρα αλλά ήταν και σε διάλογο με τους Αγγλοσάξωνες και τους βορειοευρωπαίους που τον λάτρευαν».

Τάκης Μαυρωτάς: «Ο Μυταράς μου έλεγε: "Δυο πράγματα μου είχε πει ο Μόραλης: Να μη γίνω Πρύτανης και να μη γίνω Ακαδημαϊκός. Υπέπεσα και στα δυο"...»

«Δυο πράγματα μου είχε πει ο Μόραλης: Να μη γίνω Πρύτανης και να μη γίνω Ακαδημαϊκός. Υπέπεσα και στα δυο..», έλεγε ο Δημήτρης Μυταράς στον ιστορικό τέχνης κι υπεύθυνο εικαστικών προγραμμάτων του ιδρύματος Θεοχαράκη, Τάκη Μαυρωτά. Για τον τελευταίο, ο Δημήτρης Μυταράς ήταν ένας πάνω απ' όλα ένας άνθρωπος με ήθος και συνέπεια. «Πρωτοσυνδεθήκαμε το 1989 στην αναδρομική έκθεση της δουλειάς του στο ΄Ιδρυμα Πιερίδη. "Μας φέρατε τον Αττίλα 3 (!)", μας έλεγε τότε ο Κύπριος συλλέκτης Δημήτρης Πιερίδης βλέποντας περισσότερους από 4.000 ανθρώπους να παρελαύνουν εκεί ως τις 3 το πρωί. Δυο χρόνια αργότερα, το 1991 κάναμε μαζί με τον Μυταρά έκθεση στη Νέα Υόρκη. Από τότε μας συνδέει βαθιά φιλία, ενώ τη μια έκθεση διαδεχόταν η άλλη».

Σύμφωνα με τον Τάκη Μαυρωτά, ο Δημήτρης Μυταράς ήταν ένας βαθιά ουμανιστής, ένας ανθρωποκεντρικός ζωγράφος με έντονες κοινωνικοπολιτικές αναφορές. «Εργα του στηλίτευσαν την περίοδο της Δικτατορίας, ενώ η έννοια της Ελευθερίας χαρακτηρίζει το έργο του. Ο Μυταράς ήταν κι υπέροχος πορτρετίστας. Εχει κάνει, μεταξύ άλλων το πορτρέτο του καθηγητή ιατρικής Νικοάλου Λούρου το οποίο του εξασφάλισε την έδρα να διδάξει στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. «Η τελευταία έκθεση έργων του στην οποία παρέστη ήταν το 2008 στο ΄Ιδρυμα Θεοχαράκη». Σύμφωνα με τον Τάκη Μαυρωτά η διαγραφή του Δημήτρη Μυταρά από την Ακαδημία Αθηνών λόγω των προβλημάτων όρασης που αντιμετώπιζε του κόστισε ιδιαίτερα αλλά, όπως συνήθιζε πάντα, μετουσίωνε όλα του τα συναισθήματα σε τέχνη.

Κώστας Παπανικολάου: Ο δάσκαλός μου, Δημήτρης Μυταράς ήταν ο άνθρωπος που βγήκε από το "κλουβί" της ακαδημαϊκής ασφάλειας και πήρε το μεγάλο ρίσκο

«Το θυμάμαι έντονα ως καθηγητή στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. ¨Ηταν ένα ανήσυχο πνεύμα κι εξαιρετικός σχεδιαστής», μας λέει ο ζωγράφος Κώστας Παπανικολάου. Σε ερώτησή μας, όμως, τι τον έχει κάνει μεγάλο ζωγράφο, ο Κώστας Παπανικολάου επιφυλάσσεται: «΄Εχουμε καιρό για να πούμε ποιος είναι μεγάλος ζωγράφος ακόμα και για περιπτώσεις καλλιτεχνών σαν τον Μυταρά», μας λέει. «Ο Μυταράς (μαζί κι ο Φασιανός) ανήκουν στην κατηγορία των καλλιτεχνών που βγήκαν από το "κλουβί" της ακαδημαϊκής ασφάλειας και πήραν ένα μεγάλο ρίσκο: Είπαν το "παραμύθι" τους με το έργο τους. Εχουν κι οι δυο αναγνωρίσιμο προφίλ. Ο Φασιανός με τις γυναίκες που πετούν σ' ένα περίεργο ουρανό, κι ο Μυταράς πιο αιχμηρός στις γραμμές του. Στο τέλος, βλέπετε, μένει το έργο. Το ελάχιστο από αυτή την τελετή αντιμετώπισης του θανάτου που λέγεται ζωγραφική...»

Η κηδεία του Δημήτρη Μυταρά θα γίνει τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου (12 το μεσημέρι) στο Α' Νεκροταφείο δημοσία δαπάνη

Η κηδεία του Γιάννη Κουνέλη θα γίνει την Δευτέρα, 2ο Φεβρουαρίου, στις 11:30, στην εκκλησία «Σάντα Μαρία Ντελ Πόπολο», ευρύτερα γνωστή ως «Chiesa degli Artisti», (Εκκλησία των Kαλλιτεχνών), στην πλατεία του λαού της Ρώμης. Η σορός του είχε εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα στο μέγαρο του δήμου της Ρώμης.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr