Μια Σύρια δημοσιογράφος για την ανείπωτη καταστροφή στη χώρα της

Εμείς βλέπουμε τους πρόσφυγες από τη Συρία, βλέπουμε τους ανθρώπους μετά από ένα βασανιστικά μακρύ και δύσκολο ταξίδι επιβίωσης. Η Σάμαρ Γιάζμπεκ βλέπει τους ανθρώπους στο κέντρο της ιστορίας, στην αρχή και λίγο πριν το ταξίδι τους, στην ίδια τους τη χώρα. Σε μια χώρα που ερημώνεται, αφανίζεται, βασανίζεται χωρίς να υπάρχουν απαντήσεις στα ερωτήματα των ανθρώπων της.

Η Σάμαρ Γιάζμπεκ, από τον Αύγουστο του 2012 ως τον Αύγουστο του 2013, πέρασε λαθραία τρεις φορές τα σύνορα της πατρίδας της. Με πλαστή ταυτότητα, αποτόλμησε μια άκρως επικίνδυνη περιπλάνηση στον Βορρά της φλεγόμενης Συρίας. Ήταν όμως αποφασισμένη να δει με τα ίδια της τα μάτια την πραγματικότητα μιας επίγειας κόλασης. Έζησε ανάμεσα στους αμάχους, τους ακτιβιστές και τους μαχητές και κατέγραψε τη ματιά όλων, όχι μόνο των απλών ανθρώπων και των επαναστατών, αλλά και των ηγετών των τζιχαντιστικών οργανώσεων. Αυτούσιες μαρτυρίες που φωτίζουν, μέσα από ένα πλήθος συνταρακτικών λεπτομερειών, κάθε πτυχή ενός εξαιρετικά σύνθετου πολέμου, από το ειρηνικό ξεκίνημα της επανάστασης ως τη διάβρωση της πορείας της και τη σκοτεινή έλευση του Ισλαμικού Κράτους. Η συγγραφέας αποχωρίζεται και πάλι τον τόπο της, επιστρέφει στην εξορία και ύστερα από ένα χρόνο απόλυτης σιγής καταφέρνει να αποτυπώσει, απροκάλυπτα και τολμηρά, τις συγκλονιστικές της εμπειρίες. Ιστορίες αβάσταχτα σκληρές εναλλάσσονται με εικόνες που λάμπουν από ανθρωπιά μέσα στις στάχτες. Οι πύλες του Τίποτα είναι ένα ιστορικό ντοκουμέντο και ένα αφήγημα υψηλής έντασης, μια σπαρακτική καταβύθιση στα συντρίμμια των προδομένων ονείρων ενός λαού που δοκιμάζεται. Οι «Πύλες του Τίποτα» είναι ένα ρεπορτάζ για την καταστροφή της Συρίας και ενός ολόκληρου λαού, αλλά και ένα λογοτεχνικό έργο για το τέλος του ανθρώπινης πίστης, πριν αυτή μετατραπεί σε τυφλή υποταγή και αιματοβαμμένο φανατισμό, και για την ανθρωπιά που έχει νικηθεί οριστικά σε ένα πόλεμο με θριαμβευτή το θάνατο και τη φρίκη.

Στα μικρά αποσπάσματα από το βιβλίο μπροστά από τα μάτια μας περνά η εικόνα μιας χώρας που έχει ξεχάσει την ειρήνη ζει με την εικόνα τους θανάτου και το χώμα της αλέθει τους νέους και τα παιδιά της.

Η πρώτη πύλη που διασχίσαμε προς τη Συρία περνούσε μέσα από το νοσοκομείο της Συρίας που βρισκόταν δίπλα στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας, στη Ρϊχανλί. …. Ο Μάνχαλ, ένας από τους πρώτους ακτιβιστές της επανάστασης στο Σράκεμπ μου ζήτησε να τον κρατώ καθώς θα μπαίναμε στο δωμάτιο δυο παιδιών: της τετράχρονης Ντιάνας και της εντεκάχρονης Σαϊμά. Την Ντιάνα την είχε χτυπήσει μια σφαίρα στη σπονδυλική στήλη και της είχε αφήσει παράλυτη. Ήταν ξαπλωμένη και παραδομένη σαν ένα λευκό τρομοκρατημένο λαγουδάκι. Πως δε διέλυσε η σφαίρα αυτό το μικροσκοπικό εύθραυστο κορμάκι της; Ήταν θαύμα! Τι να σκεφτόταν άραγε εκείνος ο ελεύθερος σκοπευτής όταν έριχνε την σφαίρα επάνω στην πλάτη της μικρής που διέσχιζε το δρόμο για να αγοράσει ένα γλυκό από το ιφτάρ; Δίπλα στο κρεβάτι της Ντιάνα ήταν εκείνο της Σαμά. Της είχε κόψει το πόδι μια οβίδα. Οι συγγενείς της στέκονταν αποσβολωμένοι σαν εκείνη μπροστά στην πόρτα. Είχαν σκοτωθεί εννέα άτομα της οικογένειάς της, μαζί και η μητέρα της. Η θεία της ήταν δίπλα στο κρεβάτι. Η Σεϊμά κοιτούσε με ένα βλέμμα παράξενο, ικετευτικό μαζί και θυμωμένο. Όταν άγγιξα το μέτωπό της χαμογέλασε. Το αριστερό της χέρι είχε γίνει κομμάτια από τα θραύσματα.

Τα τάγματα είχαν κάνει το μουσείο αρχηγείο τους. Σπασμένες κολόνες και κιονόκρανα ήταν ριγμένα εδώ κι εκεί στο έδαφος μαζί με ασβεστόλιθους από τον δεύτερο αιώνα μ.Χ. Μέχρι κι οι πίνακες που παρέμεναν κρεμασμένοι στους τοίχους ήταν διάτρητοι από σφαίρες και θραύσματα. Τα βιβλία τα είχε κάψει ο στρατός του Άσαντ όταν εισέβαλε στο Μάαρατ και κατέστρεψε το μουσείο, ενώ τα ρωμαϊκά κοιμητήρια, εκείνα τα αριστουργήματα της γλυπτικής ήταν κόμμα στη θέση τους. Δεν ήταν δυνατόν να τα κλέψουν λόγω του τεράστιου μεγέθους τους. Το αναγνωστήριο ήταν κατεστραμμένο. Η πυρπόληση των βιβλίων είχε γίνει πριν τους βομβαρδισμούς κι όσα είχαν απομείνει βούλιαζαν στη σκόνη τους. Ο αρχηγός είπε: Εμείς είμαστε απασχολημένοι να κάνουμε πόλεμο, δε μπορούμε να τα συντηρήσουμε. Ακούστηκε ο ήχος μιας οβίδας. ... Στην αυλή του μουσείου τα αγάλματα είχαν εξαφανιστεί, τα είχαν κλέψει. Κάθισα κάτω από μια λεμονιά στην αυλή του μουσείου προσπαθώντας να χωρέσω στο μυαλό μου όλη εκείνη της τεράστια καταστροφή της ιστορίας. Μπροστά μου διάβασα μια πινακίδα: Δεν υπάρχει άλλος θεός από τον Αλλάχ.

Ήμασταν στο ραμαζάνι. Ερχόντουσαν να προλάβουν να πάρουν το φατούρ τους προτού αποκεφαλιστεί κάποιος από την οικογένεια ή πριν αναγκαστεί ο πατέρας να μαζέψει τα κομμάτια των παιδιών του μετά τη ρίψη οβίδων και των βαρελιών. Το πιο σημαντικό όμως ήταν ότι μετά από δυόμισι χρόνια καθημερινών βομβαρδισμών είχαν αποκτήσει μια νέα σχέση με τον ουρανό. Τον παρακολουθούσαν συνεχώς, δεν έβγαινε κανείς έξω χωρίς πρώτα να κοιτάξει τον ουρανό ή ν’ ανεβεί στη στέγη και να εντοπίσει με το βλέννα του τον επικείμενο θάνατο μέσα στο γαλανό στερέωμα.

Παντού, όπου κι αν πάμε βρίσκουμε μπροστά μας πρόσφυγες και άστεγες οικογένειες. Κάτω από το σπίτι της Ραμζάν υπήρχε ένα μεγάλο δωμάτιο όπου ζούσαν πρόσφυγες. Γύρω στις πέντε οικογένειες και άπειρα παιδιά. Είχαν αφήσει τα σπίτια ους μετά τον βομβαρδισμό τους, είχαν σκοτωθεί τρεις από τους άντρες τους και δεν είχαν πλέον που να καταφύγουν. Δυο από αυτές περίμεναν παιδί. Ήταν κάτισχνες. Τα παιδιά ήταν γυμνά σχεδόν, ξυπόλητα και τα πρόσωπά τους μές τη σκόνη.

Ομολογώ στον εαυτό μου ότι φεύγω για την εξορία και αφήνω πίσω μου μια χώρα περιζωμένη από τη βια και την καταστροφή. Μια γη προδομένη από κρυφές συνωμοσίες, μια γη κατασχεμένη από τα ένοπλα τάγματα των τακφιριστών τζιχαντιστών. Τη γη που οι Σύριοι απελευθέρωσαν με το αίμα τους, χωριά και πόλεις του Βορρά που απελευθερώθηκαν και καταλήφθηκαν ξανά. Τη γη που πια δεν είναι ελεύθερη, τη γη που δεν είναι πια η Συρία. Και τα όνειρα μιας επανάστασης που σφετερίστηκαν άλλοι. Τα ισχυρά κράτη στήνουν τώρα το παιχνίδι τους πάνω στα εδάφη της, μες από τη δράση στρατιωτικών ταγμάτων, μες από τη χρηματοδότηση ανύπαρκτων μετώπων. Τα σύνορα με την Τουρκία είναι τώρα διάπλατα ανοιχτά σε κάθε είδος μαχητών και όπλων που καταφτάνουν από παντού. Ποιοι χρηματοδότησαν τον Νταές; Ποιοι χρηματοδότησαν το μέτωπο Αλ Νούσρα; Ποιοι δολοφόνησαν τους ηγέτες του ελεύθερου Συριακού στρατού; Ποιοι δολοφόνησαν τους δημοσιογράφους και τους ειρηνικούς ακτιβιστές; Ποιοι σφετερίστηκαν την επανάσταση και την μετέτρεψαν σε θρησκευτικό πόλεμο; Ερωτήσεις μετέωρες στο κενό.

Πληροφορίες: Η Σάμαρ Γιάμπλεκ γεννήθηκε το 1970 στην Τζάμπλα της Συρίας. Δημοσιογράφος και συγγραφέας που ανήκεις τη μειονότητα των αλαουιτών, πήρε θέση κατά του καθεστώτος του Άσαντ και συμμετείχε στις διαδηλώσεις της Αραβικής άνοιξης το 2011.Την ίδια χρονιά μετά από αλλεπάλληλες διώξεις, συλλήψεις και απειλές εγκατέλειψε τη Συρία για την Ευρώπη.

Το βιβλίο της Σάμαρ Γιάμπλεκ "Οι Πύλες του τίποτα" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr