Συνεχίζονται οι ανασκαφές στην Αρχαία Αμφίπολη, καθώς απομακρύνθηκαν χώματα τα οποία βρίσκονταν πίσω από τα αγάλματα των Σφιγγών σε βάθος δύο μέτρων. Ετσι προχώρησε η διαδικασία αποχωμάτωσης του εσωρραχίου της θόλου.
Οπως αναφέρει σε νέα ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού, αποκαλύφθηκε κάτω από τη βάση των Σφιγγών το ανώτερο τμήμα του μαρμάρινου θυρώματος, το οποίο καλύπτεται με νωπογραφία σε μίμηση ιωνικού επιστυλίου, με διακόσμηση σε κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα. Κάτω από το επιστύλιο, βρέθηκαν παράλληλα και δύο ιωνικά επίκρανα των παραστάδων της θύρας, τα οποία είχαν επίσης μια νωπογραφία με τα ίδια χρώματα.
Οπως τονιζει το Υπουργείο, οι εργασίες θα συνεχιστούν την Παρασκευή με προτεραιότητα την στερέωση και συντήρηση των σημερινών ευρημάτων.
Αποκαλύφθηκε κάτω από τη βάση των Σφιγγών το ανώτερο τμήμα του μαρμάρινου θυρώματος, το οποίο καλύπτεται με νωπογραφία σε μίμηση ιωνικού επιστυλίου
Η ιστορία της Αμφίπολης: Πενήντα χρόνια ανασκαφές
Παράλληλα, ο επί 30 χρόνια συνεργάτης του αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη ο οποίος ξεκίνησε τις ανασκαφές στην Αμφίπολη, Αλέξανδρος Κοχλιαρίδης, αναφέρεται στην πρώτη ανασκαφή στο λόφο Καστά το 1964, περιγράφοντας όλο το χρονικό των ερευνών.
«Ήταν φθινόπωρο του 1955. Παιδί τότε, δώδεκα ετών, πήγα με τον πατέρα μου Φίλιππα για να μαζέψω ξύλα. Η νύχτα πλησίαζε κι εμείς κόβαμε και μαζεύαμε από κάτω όσα περισσότερα ξύλα μπορούσαμε για να γυρίσουμε γρήγορα πίσω στο χωριό. Ξαφνικά, βρεθήκαμε μπροστά σε ένα ιδιόμορφο άνοιγμα στο έδαφος, που αρχικά νομίζαμε πως ήταν σπηλιά. Τα σκαλοπάτια, όμως, που είδαμε στο βάθος μας προβλημάτισαν. Ειδοποιήσαμε αμέσως τον παππού μας Νικόλαο, που ήταν και ο σοφός της οικογένειας. Μας συμβούλεψε να ενημερώσουμε την Αρχαιολογική Υπηρεσία της Καβάλας, της οποίας προϊστάμενος ήταν τότε κάποιος Δημήτρης Λαζαρίδης. Ύστερα από δυο μέρες ήρθε. Θα μου μείνει αξέχαστη η πρώτη συνάντησή μας στη σημερινή γέφυρα του ποταμού Στρυμόνα. Ένας ευχάριστος νέος, γεμάτος αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα. Τον μεταφέραμε στο χωριό με το γαϊδουράκι και τον πήγαμε στο σημείο- η σπηλιά, όπως μας αποκάλυψε, ήταν ένας λαξευτός τάφος ελληνιστικών χρόνων. Το πρώτο στοιχείο από έναν ολόκληρο αρχαίο πολιτισμό, που έκρυβε στα 'σπλάχνα' της η περιοχή μας και η αρχαιολογική σκαπάνη θα τον αποκάλυπτε», εξιστορεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Οι πρώτες ανασκαφές στο συγκεκριμένο σημείο, Βορειοανατολικά της Αμφίπολης, πηγαίνοντας για τον λόφο Καστά, ξεκίνησαν έναν χρόνο μετά, το 1956. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής ήρθε στο φως το ελληνιστικό νεκροταφείο, με τα πλούσια ευρήματά του, που φυλάσσονται σήμερα στο αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης. Το 1959-'60 ήρθε και η βοηθός του, η Κατερίνα Ρωμιοπούλου, θυμάται.
Οι πρώτες ανασκαφές ξεκίνησαν Βορειοανατολικά της Αμφίπολης, πηγαίνοντας για τον λόφο Καστά, ξεκίνησαν το 1956
«26 Απριλίου 1956. Άρχισαν συστηματικές ανασκαφές στην Αμφίπολη, σ' ένα μεγάλο νεκροταφείο για να προστατευτεί η περιοχή από την αρχαιοκαπηλία. Χωρίς κανέναν φύλακα ή άλλο υπάλληλο- αρχαιολόγο, αρχιτέκτονα, συντηρητή. Πήρα την απόφαση να αρχίσω, παρά τις αδυναμίες, για να διασωθεί το καταπληκτικό πλήθος των κτερισμάτων. Ο τόπος ήταν γεμάτος σκάμματα και τομείς αρχαιοκαπήλων. Αποφάσισα αμέσως την ανασκαφή στη θέση αυτή», θα γράψει στο ημερολόγιό του ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης.
Το 1960 είναι μία «τυχερή χρονιά» για τον Δημήτρη Λαζαρίδη, καθώς οι έρευνες αποκαλύπτουν έναν μακεδονικό ασύλητο τάφο, που είναι και ο μεγαλύτερος της Αμφίπολης. Χρυσά δακτυλίδια, ένα χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς κι ένας ασημένιος καθρέφτης είναι μερικά μόνο από τα ευρήματα του που φιλοξενούνται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο Αμφίπολης. Οι έρευνες του αρχαιολόγου συνεχίζονται και επιχειρεί πλήθος δοκιμαστικών τομών στην ομαλή έκταση της Ακρόπολης, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
«Το 1964, ο Δημήτρης Λαζαρίδης κάνει την πρώτη τομή στον λόφο Καστά και εντοπίζει την περίμετρο του ταφικού περιβόλου. Αποκαλύπτει, τότε, 41 μέτρα της περιμέτρου μήκος, με 0,80 εκατ. στο ύψος. Εκείνα τα χρόνια, οι ανασκαφές ήταν δύσκολες- γίνονταν με τον κασμά και το φτυάρι, δεν υπήρχαν μηχανήματα, ούτε πολλά λεφτά. Ύστερα από δύο-τρεις μέρες, μία ξαφνική βροχή γέμισε με χώμα το σκάμμα των αρχαιολογικών ανασκαφών. Το 1965 ξεκινά την ανασκαφή στο ίδιο σημείο και αποκαλύπτει πλέον κομμάτι της περιβόλου. Ενημερώνει την Αρχαιολογική Εταιρεία για την τόσο σημαντική ανακάλυψη και συνεχίζει ακάθεκτος το έργο του. Στον χώρο της δουλειάς του κατάφερε να συνδέσει τόσο στενά το επιστημονικό και εργατικό προσωπικό με τους απλούς κατοίκους του χωριού, που έγινε για όλους το πιο αξιοσέβαστο πρόσωπο της περιοχής», δηλώνει, με έμφαση, ο κ. Κοχλιαρίδης.
Θυμάται ακόμη πως τις αρχαιολογικές ανασκαφές έρχεται να διακόψει η δικτατορία των Απριλιανών. «Οι στραγγαλιστές της Δημοκρατίας -λέει- δεν μπορούσαν να ανεχθούν ανθρώπους δημοκρατικών πεποιθήσεων, όπως ο Δημήτρης Λαζαρίδης, και τον απομακρύνουν από τον χώρο της εργασίας του. Το διάστημα που ακολούθησε, από το 1967 έως το 1971, υπήρξε για την αρχαιολογική Αμφίπολη η πιο νεκρή και άγονη περίοδος».
Μετά το 1971, με χρηματοδότηση της Αρχαιολογικής Εταιρείας καθώς και με την ηθική και υλική στήριξη του γνωστού τότε πολεοδόμου Δοξιάδη, ο Δ. Λαζαρίδης επιστρέφει στην Αμφίπολη και ξεκινά με μεγαλύτερο ζήλο τις ανασκαφές του. Επαληθεύει, με τα ευρήματα του, όλα όσα εξιστορούσε ο Θουκυδίδης, συνεχίζει τις ανασκαφές και υποθέτει, τότε με τους τοπογράφους, ότι η περίμετρος του λόφου Καστά «αγγίζει» τα 487 μέτρα. Ήταν πλέον πεπεισμένος ότι επρόκειτο για μεγάλο ταφικό μνημείο.
Ο Δ. Λαζαρίδης δημιουργεί τότε ένα άτυπο «ανοιχτό λαϊκό πανεπιστήμιο», ενημερώνοντας όλους όσοι πλησίαζαν τις ανασκαφές του για την ιστορία της Αμφίπολης και τα ευρήματά του. Την ίδια χρονιά συνεχίζει τις ανασκαφές στον λόφο Καστά, αλλάζοντας όμως τη φορά της ανασκαφικής σκαπάνης και ξεκινώντας από την κορυφή του.
«Προχωρά 13-14 μέτρα βάθος. Εκεί αποκαλύπτει αρχαϊκούς ασύλητους κιβωτιόσχημους τάφους της εποχής του σιδήρου, μέσα στους οποίους είναι θαμμένες γυναίκες, παιδιά και άνδρες με οπλισμό. Συνεχίζει την εκσκαφή του ώσπου βρίσκεται στον φυσικό λόφο του Καστά. Εκεί κάνει νέες τομές και κατεβαίνει τμηματικά στον λόφο, αποκαλύπτοντας σταδιακά ένα μεγάλο τετράπλευρο οικοδόμημα, διαστάσεων 10x10 μ., με 5 μ. ύψος. Ο αρχαιολόγος απεφάνθη ότι αυτό ήταν το ταφικό σήμα του τύμβου, το οποίο στην αρχαιότητα βρισκόταν μέσα στο χώμα», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κοχλιαρίδης, ο οποίος νιώθει πως με όσα διαδραματίζονται, σήμερα, στην Αμφίπολη, ζει για ακόμη μια φορά τις στιγμές που ήταν δίπλα στον Δ. Λαζαρίδη.
«Πίστευε ότι εδώ ήταν θαμμένος ο μικρός Αλέξανδρος και η μητέρα του Ρωξάνη. Αυτό το στήριζε στα ιστορικά γεγονότα που έλεγαν, ότι ο Κάσσανδρος, φοβούμενος την οργή των Φιλιππαίων, που αγαπούσαν τον μικρό Αλέξανδρο, έκανε έναν μεγαλειώδη τάφο και τον έθαψε με τιμές βασιλικές, ενώ για τον Μέγα Αλέξανδρο πίστευε ότι ήταν θαμμένος στην Αλεξάνδρεια», επισημαίνει.