Νόμπελ Ειρήνης: Θεωρίες, ιστορίες των νικητών και προγνωστικά

Θα είναι φυσικό πρόσωπο ή οργανισμός; Θα είναι ένας αμφιλεγόμενος ηγέτης ή μια ακτιβίστρια; Καθώς απομένουν λίγες ώρες μέχρι την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης τα στοιχήματα δίνουν και παίρνουν σε όλο τον κόσμο. Η λίστα των ονομάτων περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα υποψηφίων από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου όπως οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ρωσία όπως η MKO Μemorial και η εφημερίδα Novaia Gazeta και καταλήγει στον Ντόναλντ Τραμπ, τον Κιμ Γιονγκ Ουν, τον Μουν Τζε – ιν, τον Αλέξη Τσίπρα και τον Ζόραν Ζάεφ.

Για πρώτη φορά φέτος ανάμεσα στους 331 υποψήφιους υπάρχουν και τόσα ονόματα ακτιβιστών όπως της Amanda Ngugen, που οργάνωσε το κίνημα #Me too, της γυναικολόγου Ντένις Μουκουέγκε από τον Κονγκό και της νεαρής Γιαζίντι Νάντια Μουράντ, πρώην σκλάβας του σεξ της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος.

Βλέποντας τα φετινά αναλυτικά στοιχεία των 331 υποψηφιοτήτων 216 είναι πρόσωπα και 115 οργανισμοί. Οι υποψηφιότητες για το βραβείο μπορούν να προταθούν από μια ευρεία ομάδα ειδικών, όπως παλαιότερους βραβευθέντες, μέλη εθνικών συνελεύσεων και κοινοβουλίων, πανεπιστημιακούς ορισμένων ειδικοτήτων, διεθνείς δικαστές και ειδικοί σύμβουλοι της επιτροπής βράβευσης.

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα βραβεία, με τα οποία αναγνωρίζεται η ολοκληρωμένη συνεισφορά ενός προσώπου, το βραβείο αυτό μπορεί να απονεμηθεί σε πρόσωπα ή οργανισμούς κατά τη διάρκεια της προσπάθειας τους για αντιμετώπιση συγκρούσεων ή τη δημιουργία ειρήνης. Ελλοχεύει βέβαια ο κίνδυνος οι διαπραγματεύσεις να μην οδηγήσουν στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα.

Οι περίφημες λίστες εμπεριέχουν εκατοντάδες ονόματα κάποια από αυτά επί σειρά ετών. Οπότε όταν βλέπουμε τα φαβορί είναι αυτοί που «παίζουν ψηλά» στα στοιχήματα, φέτος είναι οι ηγέτες της Νότιας και της Βόρειας Κορέας Μουν Τζε-ιν και Κιμ Γιονγκ-ουν.

Οι υποψηφιότητες προκύπτουν και από τα θεαματικά πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα της χρονιάς. Τα ζητήματα της Κορέας βρέθηκαν ψηλά αλλά τα ανθρώπινα δικαιώματα στην περιοχή κάνουν τους αναλυτές των υποψηφιοτήτων επιφυλακτικούς.

Είναι εντυπωσιακή η παρουσία του Τραμπ, ο οποίος προηγείται πολλών μεγάλων και γνωστών ηγετών όπως της Μέρκελ, του Μακρόν, του Πούτιν, αλλά η πολιτική που ακολουθεί ο πλανητάρχης σε ζητήματα περιβάλλοντος όπως και η αποχώρησή του από τις διεθνείς συμφωνίες για το Κλίμα και για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν κάνει την υποψηφιότητά του εξαιρετικά αμφιλεγόμενη.

Δεν είναι λίγες οι φορές που έχει απονεμηθεί το βραβείο σε ηγέτες κρατών, ξεσηκώνοντας θύελλα διαμαρτυριών για το ρόλο που παίζουν στη διεθνή κοινότητα. Οι επικριτές των βραβείων λένε ξανά και ξανά ότι οι πολιτικοί είναι πέρα από το ιδανικό που προτάσσει ένα Νόμπελ Ειρήνης και πως το βραβείο παίζει ρόλο «εργαλείου» που τους αποκαθιστά παρά τα λάθη τους και τους αγιοποιεί.

Από τον Ρούσβελτ μέχρι τον Γκορμπατσόφ και από Βίλι Μπραντ μέχρι τον Ομπάμα, δεκάδες ηγέτες κρατών έχουν τιμηθεί με το Νόμπελ Ειρήνης από το 1901.

Σύμφωνα με το καταστατικό των Νόμπελ απονέμεται «στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών».

Προ ημερών η νορβηγική επιτροπή απέκλεισε το ενδεχόμενο -λόγω απαγορευτικών κανονισμών- να αφαιρεθεί το βραβείο από την Αούνγκ Σαν Σου Κι, μετά έκθεση του ΟΗΕ, η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η ηγέτιδα της χώρας δεν χρησιμοποίησε το κύρος της για να αποτρέψει τη γενοκτονία κατά των μουσουλμάνων Ροχίνγκια στη Μιανμάρ (η Αούνγκ Σαν Σου Κι είχε τιμηθεί με το βραβείο ενώ βρισκόταν σε κατ΄ οίκον περιορισμό και το παρέλαβε μετά 21 χρόνια). Ο Μαχάτμα Γκάντι δεν τιμήθηκε ποτέ με Νόμπελ. Το 1948, έτος θανάτου του Γκάντι, η επιτροπή βράβευσης απέφυγε να απονείμει βραβείο με τον ισχυρισμό ότι εκείνη τη χρονιά δεν υπήρχε κατάλληλος εν ζωή υποψήφιος. Αργότερα, το 1989, ο πρόεδρος της επιτροπής ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα είδος φόρου τιμής προς το πρόσωπό του. Πολλοί ισχυρίζονται πάντως ότι ο Γκάντι θα βραβευόταν εκείνη τη χρονιά, αλλά η δολοφονία του απέτρεψε τη βράβευση του.

Όλες τις χρονιές που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη.

Το Νόμπελ δεν απονεμήθηκε συνολικά 19 φορές, ενώ η νεότερη νικήτρια ήταν η Πακιστανή Μαλάλα Γιουσαφζάι, το 2014. Το 2017 απονεμήθηκε στη Διεθνή Εκστρατεία για την κατάργηση των Πυρηνικών όπλων στον διεθνή συνασπισμό 100 ΜΚΟ.

φωτογραφίες: αρχείο

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr