Κ. Καραμανλής, Κ. Μητσοτάκης, Α. Παπανδρέου, Κ. Σημίτης, Ηλ. Ηλιού, Χαρ. Φλωράκης, Λ. Κύρκος, Αλέκα Παπαρήγα.
Είναι μερικά από τα πολιτικά πρόσωπα που παρέλασαν από τη Μεταπολίτευση και μετά στο Σύνταγμα εκφωνώντας λόγους ενώπιον ενός πλήθους που τους επευφημούσε. Αυτά τα πρόσωπα ξαναφέρνει - μεταξύ άλλων - στην επικαιρότητα ο εικαστικός, Στέφανος Τσιβόπουλος, με τη νέο του έργο «Project Σύνταγμα» (One Step Forward, Two Steps Back) που σε επιμέλεια Παναγή Κουτσοκώστα εγκαινιάζεται στις 25 Φεβρουαρίου 2016 (Kalfayan Galleries, Χάριτος 11, Αθήνα, 10675).
Το έργο που παρουσιάζεται στην ατομική έκθεση του Στέφανου Τσιβόπουλου στην γκαλερί Kalfayan φέρει στον πυρήνα του την πολιτική χρήση της Πλατείας Συντάγματος και της ιστορίας της. Στον πυρήνα του έργου βρίσκονται αρχειακές φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα, κείμενα πολιτικών ομιλιών, τα οποία ο καλλιτέχνης έχει συλλέξει και τα ενεργοποιεί μέσα από δράσεις και performances στον δημόσιο χώρο της Πλατείας Συντάγματος. Με αυτές τις δράσεις-παρεμβάσεις ο Τσιβόπουλος διεκδικεί να διαταράξει και να επιδράσει παρεμβατικά στην καθημερινότητα της πλατείας, επιδιώκοντας τον συσχετισμό και τη συνομιλία με την ιστορία των πολιτικών αλλαγών, των κοινωνικών αναταραχών, και της πλατείας ως δημόσιο χώρο διεκδίκησης δικαιωμάτων, αμφισβήτησης και προνομιακό πεδίο άσκησης της ίδιας της Δημοκρατίας.
΄Ενα άλλο κομμάτι της έκθεσης είναι οι λόγοι αυτών των πολιτικών που εμφανίζονται ως ρέοντα κείμενα σε οθόνες (auto cue). Με αυτόν τον τρόπο, οι λόγοι αποδομούνται και χάνεται η αισθαντικότητα τους προσφέροντας μία νέα προσέγγιση, ως οπτική ανάγνωση που επικεντρώνεται στο περιεχόμενο και όχι ως ηχητική και μνημονική εμπειρία.
Η έκθεση του Τσιβόπουλου ξεκινά χρονολογικά με το έργο Geometry of Fear, (2012), που παρουσιάζει το εσωτερικό του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Το έργο κινηματογραφήθηκε το καλοκαίρι του 2012, σε μία εποχή έντονων πολιτικών ανακατατάξεων που συνέβαιναν εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα. Ο Τσιβόπουλος κινηματογραφεί τον άδειο χώρο της Ολομέλειας χωρίς τους εκλεγμένους αντιπροσώπους, καταγράφοντας μία μοναδική στιγμή κοινοβουλευτικής στασιμότητας εν μέσω εθνικών και παγκόσμιων αναταραχών. Στο δεύτερο βίντεο με τίτλο One Step Forward, Two Steps Back: Proposal For A New Choreography, (2016), ο Τσιβόπουλος χορογραφεί τη γνωστή ρήση: ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω. Εδώ παρουσιάζεται μία κινηματογραφημένη περφόρμανς με δύο χορευτές που στέκονται μετωπικά στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και δανείζονται την κινησιολογία τους από το τελετουργικό χορευτικό των Ευζώνων. Κάνοντας τον επαναλαμβανόμενο βηματισμό: ένα βήμα μπροστά, δύο βήματα πίσω οι δύο χορευτές να απομακρύνονται σταδιακά από τη Βουλή και από τον χώρο του μνημείου.
Στο έργο One Too Many, (2016), δύο περφόρμερς στον χώρο της έκθεσης παρουσιάζουν αποσπασματικά μία σειρά φωτογραφικών αρχείων που δείχνουν το ανώνυμο πλήθος διαφορετικών πολιτικών συγκεντρώσεων από προεκλογικές ομιλίες που έλαβαν χώρα στην Πλατεία Συντάγματος. Ο περφόρμερ βγάζει επαναλαμβανόμενα από το χαρτόκουτο που βρίσκεται μπροστά του, μία φωτογραφία κάθε φορά, και την παρουσιάζει στο κοινό ως ζωντανή προβολή.
Στη σειρά Crossfate, (2016), παρουσιάζονται επίσης φωτογραφίες που διερευνούν την τηλεοπτική κάλυψη των πολιτικών συγκεντρώσεων στο Σύνταγμα, μέσα από έρευνα σε τηλεοπτικά αρχεία της ΕΡΤ. Αποτελούν εξαγωγές video still που αποτυπώνουν την τηλεοπτική τεχνική του crossfade, δηλαδή ακριβώς τη στιγμή που η εικόνα του πολιτικού αρχηγού παρουσιάζεται σε υπέρθεση (superimposed) πάνω στην εικόνα του πλήθους που χαιρετά. Το αποτέλεσμα που προκύπτει συνοψίζει το πολιτικό μοτίβο της Μεταπολίτευσης: από τη μία πλευρά ο ηγέτης ως σωτήρας του έθνους και από την άλλη, η απρόσωπη, άμορφη μάζα του πλήθους που τον αποθεώνει.
Στέφανος Τσιβόπουλος: Ενας ΄Ελληνας του κόσμου
Σήμερα ο Τσιβόπουλος ζει ένα 70% του χρόνου του στη Νέα Υόρκη, ένα 25% στο Αμστερνταμ και ένα 5% στην Ελλάδα.
- Ελληνας εικαστικός καλλιτέχνης ηχεί κάπως αδόκιμα στο εξωτερικό;
«Υπάρχουν πολλοί ΄Ελληνες που ζουν έξω και κάνουν δουλειά - άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο. Τα τελευταία χρόνια θα έλεγα ότι έχουν στραφεί το φώτα της διεθνούς εικαστικής σκηνής στην Αθήνα λόγω της Documenta, Δεν θα έλεγα ότι είναι αδόκιμος ο όρος Ελληνας εικαστικός που ζει στο εξωτερικό - κάθε άλλο. Το ενδιαφέρον έχει μεταφερθεί προς τον Ευρωπαϊκό νότο και την Ελλάδα. Υπάρχει μια έντονη διάθεση και προσοχή να δουν την Ελλάδα - και πιστεύω ότι το πολιτικό κομμάτι αλλά και τα μεταναστευτικά ρεύματα παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο. Αυτό, όμως, είναι εν εξελίξει».
- Ποια τα συναισθήματά σας για τη χώρα σας αυτή την περίοδο;
«Τον τελευταίο καιρό θύμωσα με τους Ευρωπαίους διότι πιστεύω ότι έχουν εγκαταλείψει το project Ενωμένη Ευρώπη και Νομισματική ΄Ενωση και έχουν αφεθεί στην τύχη των πολύ μεγάλων τραπεζών που ουσιαστικά διοικούν αυτό το project που έχει μόνο μιας ταχύτητα, τη Γερμανική, κι όποιος δεν αντέχει .. πέφτει χάμω».
- Οι προβλέψεις σας;
«Θεωρώ ηθικά και μόνο θα έπρεπε να φύγουμε απ' αυτό το παιχνίδι, απ' αυτό το party της ΕΕ και να μαζευτούμε στο καβούκι μας και να δούμε τον δικό μας βηματισμό. Μέχρι τώρα οι επιλογές μας ήταν επιλογές φόβου... Το νιώθω αυτό όταν έρχομαι εδώ. Εχω οικογένεια, συγγενείς και φίλους και ξέρω πολύ καλά τι συμβαίνει εδώ... Δεν ξέρω πόσο θα αντέξουμε αλλά αυτό δεν έχει τελειώσει...»
- Νιώθετε προνομοιούχος που ζείτε και εργάζεστε εκτός Ελλάδας;
«΄Οχι, δεν νιώθω προνομοιούχος, το αντίθετο μάλιστα. Εγώ, ξέρετε, έφυγα από την Ελλάδα την εποχή που κανένας δεν έδειχνε να καταλαβαίνει τίποτα. Ηδη από το 2000 που έφυγα θεώρησα ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα σε κρίση με την οποία δεν μπορούσα να συνδιαλλαγώ. Να ξέρετε, πάντως, πως το εξωτερικό δεν σου εγγυάται τίποτα... Η Νέα Υόρκη είναι μια πολύ άγρια πόλη και το Αμστερνταμ στο οποίο ζούσα τα τελευταία 12 - 13 χρόνια είναι μια επίσης δύσκολη πόλη».
Ποιος είναι ο Στέφανος Τσιβόπουλος
Ο Στέφανος Τσιβόπουλος (γεν. 1973, Πράγα) είναι Έλληνας εικαστικός και κινηματογραφιστής που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη, το Άμστερνταμ και την Αθήνα. Σπουδές: Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Αθήνα · Gerrit Rietveld Academie, Άμστερνταμ× Rijksakademie van beeldende kunsten, Άμστερνταμ. Πρόσφατα residencies: ISCP, Νέα Υόρκη (2011), IASPIS, Στοκχόλμη (2010). To 2013 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας με τo έργο History Zero. Ατομικές εκθέσεις (επιλογή): MuCEM, Μασαλία· Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη· Κυκλαδικό Μουσείο, Αθήνα (2014)· Stella Art Foundation, Μόσχα (2013) · Φεστιβάλ Αισχυλείων, Ελευσίνα (2012) · ISCP, Νέα Υόρκη (2011) · Heidelberg Kunstverrein, Χαϊδελβέργη · Smart Project Space, Άμστερνταμ (2010) · Artforum, Βερολίνο (2009). Πρόσφατες ομαδικές εκθέσεις (επιλογή): BAK, Ουτρέχτη· MOANA Festival, Περθ · Artium/Galeria Municipal do Porto Almeida Garret· Kunsthaus Zurich · MACBA, Βαρκελώνη · Jerusalem Museum · Basque Museum Center of Contemporary Art · 6th Fotofestival Mannheim Ludwigshafen Heidelberg · Museu d’Art Contemporani de Barcelona (MACBA), Βαρκελώνη / Württembergischer Kunstverein (WKV), Στουτγκάρδη· MUSAC de Castilla y Leon · Juan Miro Foundation, Βαρκελώνη (2015) · Tate Modern, Λονδίνο · 2nd CAFAM Biennial, Πεκίνο · Lehmbruck Museum, Ντούισμπουργκ · EVA Biennial, Λίμερικ Centro Andaluz de Arte Contemporáneo, Σεβίλλη · UHF42, APEXART NY, Wattan TV (2014) · SALT, Κωνσταντινούπολημ(2012) · Centre Pompidou, Παρίσι (2011 & 2010)× Manifesta 8, Μουρσία · Witte de With, Ρότερνταμ · 2η Μπιενάλε Μόσχας (2010) · Open EV+A, Λίμερικ · BFI Southbank, Λονδίνο (2009) · 1η Μπιενάλε Αθήνας · 1η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης · Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα (2007).
Info:
Στέφανος Τσιβόπουλος
PROJECT SYNTAGMA (ONE STEP FORWARD, TWO STEPS BACK)
Επιμέλεια: Παναγής Κουτσοκώστας
Εγκαίνια: 25 Φεβρουαρίου 2016, 20.00 – 22.00
Kalfayan Galleries, Χάριτος 11, Αθήνα, 10675
25 Φεβρουαρίου – 16 Απριλίου 2016
Ώρες λειτουργίας:
Δευτέρα 11.00 - 15.00 | Τρίτη - Παρασκευή 11.00 - 19.00 | Σάββατο 11.00 – 15.00
*Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν προγραμματισμένες περφόρμανς τις εξής ημερομηνίες και ώρες:
Πέμπτη, 25.02 (εγκαίνια): 20:30-20:45 και 21:15-21:30 (διάρκεια 15')
Παρασκευή, 26.02: 17:30-18:30
Παρασκευή, 11.03: 17:30-18:30
Παρασκευή, 18.03: 17:30-18:30
Παρασκευή, 01.04: 17:30-18:30
Παρασκευή, 08.04: 17:30-18:30
Περφόρμερς: Μάρθα Πασακοπούλου, Άρης Παπαδόπουλος
Κινηματογράφηση δημόσιας περφόρμανς: Ολυμπία Μυτιλιναίου.