O Κώστας Γάκης στο TOC: ύμνος στις γυναίκες με ένα καθηλωτικό έργο

«Από την Αντιγόνη στη Μήδεια» είναι ο τίτλος της παράστασης του έργου του Κώστα Γάκη που μιλάει για τη θέση της γυναίκας σε έναν σκληρά ανδροκρατούμενο κόσμο. Δεν είναι τυχαία η ανταπόκριση του κοινού στο έργο, φτάνει να παρακολουθήσει κάποιος τις αντιδράσεις του κόσμου στη διάρκεια και μετά την παράσταση, δεν είναι καθόλου τυχαίο και πως μετά τα συνεχόμενα sold out η παράσταση έχει πάρει παράταση στο θέατρο Άλφα.Ιδέα.

Ο Κώστας Γάκης έγραψε ένα έργο-ύμνο στη γυναίκα το οποίο φέρνει την τραγωδία κοντά στο κοινό με ένα διαφορετικό και σύγχρονο τρόπο, απαλλάσσοντάς την από τον στόμφο που συνήθως της προσδίδεται, δημιουργώντας γέφυρες με το σήμερα.

Μας μιλά στο The TOC για τη γυναικεία φύση όπως αυτή προκύπτει μέσα από δέκα εξέχουσες γυναικείες παρουσίες της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.

Με ποια αφορμή γράψατε ένα έργο αφιερωμένο στις γυναίκες;

Από την εφηβεία μου ήρθα σε επαφή με τα έργα των τριών τραγικών ποιητών και με γοήτευσε, και με συγκίνησε ο τρόπος που παρουσιάζονται , μιλούν και δρουν οι γυναικείοι ρολόι. Από τότε ήθελα να δημιουργήσω μια σύνθεση για κάθε γυναικεία καρδιά - φαινομενικά ευαίσθητη και ευάλωτη - που κρύβει τόσο ηρωισμό , τόση αθωότητα , τόση ανιδιοτέλεια τόσο δυναμισμό , τόση λαγνεία και ροπή προς το απαγορευμένο , τόσους πόνους και τόσους διωγμούς. Το έργο αυτό το έγραψα ως ένα σκηνικό ποίημα-μανιφέστο για αυτό το πλάσμα που όσο τιμήθηκε στους αιώνες άλλο τόσο ποδοπατήθηκε και η παράσταση που πλέον διανύει τη δεύτερη της χρονιά είναι ένα όνειρο μου που πραγματοποιήθηκε.

Στον τίτλο σας χρησιμοποιείτε δυο ονόματα μυθικών ηρωίδων που η καθεμιά από αυτές πράττει εντελώς διαφορετικά και έχει ένα «βαρύ όνομα». Την Αντιγόνη και τη Μήδεια. Τι συνδέει αυτές τις δύο ηρωίδες;

Το όνομα "Αντιγόνη" στον τίτλο της παράστασης συνδέεται με τη γιαγιά μου την Αντιγόνη που μου έμαθε αρχαία ελληνικά και με μύησε στα υπέροχα τοπία αυτής της πανέμορφης γλώσσας, της γλώσσας των προγόνων μας. Η γιαγιά μου είναι η μεγαλύτερη σταθερά της ζωής μου, πρότυπο και πυξίδα μου. Και απαρχή του ταξιδιού μου όχι μόνο στην τέχνη αλλά και σε όλες τις φιλοσοφικές αναζητήσεις μου. Με τις γνώσεις της, το φως της η Αντιγόνη Πετράκη αλλά και την αγγελική της τρυφερότητα προς όλους με σφράγισε. Στην παράσταση οι θεατές καλούνται να γράψουν ένα ποίημα για τη γυναίκα. Ένας άγνωστός μου θεατής έγραψε λοιπόν ένα ποίημα που της ταιριάζει και της το αφιερώνω: "Γυναίκα είναι η γιαγιά μου που έζησε όλη της τη ζωή για τους άλλους". Όσο για τη Μήδεια αυτή είναι μια διπλή δύναμη και λειτουργεί μέσα μου πια σαν δυο αγριεμένα ποτάμια: το πρώτο ποτάμι εκπροσωπεί όσα δεν ξέρω και ίσως δεν μάθω ποτέ για το γυναικείο φύλο, έχει μυστήριο, μύχιους δρόμους, σκοτεινές δίνες, είναι κατράμι, ζοφερό γιοφύρι γεμάτο γρίφους, οδύνες και ωδίνες. Είναι γόνιμο σκοτάδι και δυσεπίλυτο αίνιγμα. Το άλλο ποτάμι είναι πιο συγκεκριμένο, είναι η μορφή που έχει λάβει πλέον η Μήδεια στην παράστασή μας: ένα γυναικείο άγαλμα αλλόκοτα φτιαγμένο από σπαράγματα άλλων γυναικείων αγαλμάτων - γυναικών από όλους τους αιώνες, οι οποίες ποδοπατήθηκαν, αγνοήθηκαν, βασανίστηκαν και τώρα όλα αυτά τα σπαραγμένα σώματα επιστρέφουν ενιαιοποιημένα στο σχήμα της Μήδειας για να πάρουν εκδίκηση από έναν απάνθρωπο, πατριαρχικό κόσμο.

Η γυναίκα είναι ένα πρόσωπο σύμβολο που αντιστέκεται στην εξουσία όσο της επιτρέπουν; Και τι θεωρείτε επαναστατικό στη δράση και τη στάση της;

Η γυναίκα είναι το φύλο που σαφώς υποφέρει περισσότερο στις μυλόπετρες του βάρβαρου πολιτισμού που ζούμε. Όλο και περισσότερες γυναίκες προβάλλουν αντίσταση και αρνούνται να χωρέσουν στο στενό κορσέ των ρόλων στους οποίους η πατρο-παράδοτη εξουσία εδώ και αιώνες τις έχει περιορίσει, φυλακίσει. Νιώθω αδερφός και σύντροφος με κάθε γυναίκα που υψώνει αυχένα και αποτινάζει δεσμά και ζυγούς αιώνων. Και νιώθω βαθιά απόγνωση και συμπόνια για κάθε γυναίκα που επαναλαμβάνει άκριτα, μηχανικά και αδιαμαρτύρητα το σεξιστικό καλούπι που της επιβλήθηκε ύπουλα από μια κοινωνία που τη θέλει δούλα, κυρά και σκεύος ηδονής.

Ποια θεωρείτε σήμερα σύγχρονη ηρωίδα;

Ένας φίλος μου ηθοποιός, ο Μιχαήλ Άνθης , πρόσφατα στην ποιητική βραδιά που ακολουθεί την παράσταση μου είπε ότι θαύματα πραγματοποιούνται διαρκώς γύρω μας , κάθε στιγμή που περνά. Εμείς όμως, οι σύγχρονοι άνθρωποι δεν έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας και την καρδιά μας σε αυτά.

Πόσο δίκιο έχει ! Το ίδιο ακριβώς πιστεύω πως συμβαίνει με τις ηρωίδες αλλά και με τους ήρωες του τώρα. Πόσες ξεριζωμένες και ξεριζωμένοι υπάρχουν στους δρόμους της πόλης μας που δεν χάνουν την ελπίδα και την πίστη μίας πατρίδας , πόσα νέα κορίτσια και αγόρια χωρίς οικονομικές δυνατότητες δεν το βάζουν κάτω και παλεύουν για τα όνειρα τους , πόσες μάνες και πατέρες στερούνται για να προσφέρουν στα παιδιά τους , πόσες μαθήτριες και μαθητές υψώνουν το ανάστημα τους ενάντια σε κάθε αδικία μέσα ή και έξω από την τάξη , πόσες γυναίκες και άντρες μέσα σε αυτήν την γκρι κοινωνία που πολεμάει την ποίηση σκαρώνουν στιχάκια στα χαρτιά τους ; Κάθε περαστική γυναίκα στον δρόμο είναι ηρωίδα και κάθε περαστικός ήρωας. Γιατί στον άγριο κόσμο που ζούμε όλοι σηκώνουν το σταυρό τους. Ας φυλάξουμε ένα ζεστό χαμόγελο για την κάθε ξένη μας ηρωίδα και κάθε ξένο- ήρωα μας.

Πιστεύετε ότι οι γυναίκες έχουν κατακτήσει το δικαίωμα να έχουν λόγο ισότιμο με τους άνδρες ή μένουν πολλά να γίνουν;

Μένουν πολλά να γίνουν αλλά θεωρώ ότι είμαστε σε καλό δρόμο καθώς πληθαίνουν οι γυναίκες στη δημόσια σφαίρα και σταδιακά το μορφωτικό επίπεδο στο λεγόμενο "τρίτο κόσμο" ανεβαίνει. Ας μην ξεχνάμε βέβαια και όλους τους αγώνες που σχετίζονται πιο ανοιχτά με την έμφυλη ταυτότητα. Για εκείνους τους άντρες που νιώθουν πιο πολύ γυναίκες. Για εκείνες τις γυναίκες που τις φωνάζανε αγοροκόριτσα. Για κάθε δαχτυλοδεικτούμενη ερωτική προτίμηση. Για την αντρική και τη γυναικεία ομοφυλοφιλία (με τη δεύτερη να παραμένει τεράστιο taboo). Για το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να εκφράζει όπως επιθυμεί την τρυφερότητα του σώματός του και τον ερωτισμό του.

Ποια είναι η πιο χαρακτηριστική έκφραση ηρωισμού μιας σύγχρονης γυναίκας και τι καταγράφουμε ως παράδειγμα από αυτήν;

Αντί να αναφερθώ άλλο σε ήρωες, ηρωίδες και παραδειγματικά πρότυπα ας μου συγχωρεθεί να υπερασπιστώ σε αυτή την ερώτηση την ποίηση και τη μνήμη που είναι έννοιες γένους θηλυκού, ορίζοντα πανανθρώπινου και που αποτελούν τους έτερους δύο μεγάλους πυλώνες του κειμένου μου. Το κείμενο που έγραψα αποτελείται από δέκα ποιήματα, (από δέκα γλυπτά, θηλυκά παραμύθια) που ένας ποιητής σε πραγματικό χρόνο γράφει μπροστά στα μάτια των θεατών. Οι θεατές αυτοί είναι μεν οι θεατές του 2019 αλλά σε αρκετές στιγμές μεταμορφώνονται στους προγόνους μας με τους οποίους λαχταράμε να συνομιλήσουμε ή σε ποιητές περασμένων εποχών οι οποίοι στήνουν ένα αμίληκτο δικαστήριο που "δικάζει" τον ποιητή και τον βομβαρδίζει με ερωτήματα σε σχέση με τη φιλοσοφική και πολιτική του θέση στα πράγματα. Σε αυτή τη μάχη ο ποιητής θα βγει γεμάτος πληγές, χαμένος - άρα κερδισμένος. Κάπως έτσι η ποίηση γίνεται όπλο για να ανιχνεύσουμε τα πιο μύχια εσώτερα ύδατα του εαυτού μας αλλά και της κοινότητας και η μνήμη, η ιστορία του τόπου μας και κάθε τόπου που ο άνθρωπος πάσχισε να βελτιώσει τους όρους της ζωής του γίνεται πηγή ανεξάντλητη ανθρωπιάς και ζεστασιάς όπου απαγγιάζουμε και ξεδιψάμε.

Φτιάξατε μια παράσταση με μουσική και οπτικοακουστικό υλικό, μπορείτε να μου περιγράψετε το εγχείρημά σας;

Στις πρόβες που κάναμε σε ρεματιές και ερημικές παραλίες στην Ικαρία είχα μαζί μου δυο καλές μου άψυχες φίλες που μόνο άψυχες δεν ήταν τελικά: την κιθάρα και την κάμερα. Για τις ανάγκες αυτής της παράστασης αυτά τα "τρία κάπα" (μαζί με το μικρό μου όνομα) έσμιξαν με έναν μαγικό, σχεδόν ερωτικό τρόπο και έγιναν ο καμβάς πάνω στον οποίο ζωγραφίζεται κάθε βράδυ το έργο. Οι μουσικές είναι καθρεφτίσματα του ανέμου που φυσούσε άγριος, του κελαρυστού νερού, της μάνας θάλασσας, του πατέρα ουρανού και του αδερφού μας του ποταμού. Οι εικόνες που απέσπασα από την Ικαριακή γη αλλά και άλλες εικόνες πιο προσωπικές όπως η εικόνα εκατοντάδων μετρονόμων που χτυπούν ακανόνιστα(καθρέφτισμα της μιρής ζωής που έζησα σε ωδεία και συναυλιακούς χώρους) γέννησαν το κείμενο και την υπόκριση στην παράστασή μας. Κάπως έτσι μουσική και κινούμενη εικόνα ορίζουν το ποιητικό, φιλοσοφικό, πολιτικό, μεταφυσικό και τελετουργικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πλέει το έργο.

Πληροφορίες για την παράσταση:

Ερμηνεύουν: Κώστας Γάκης, Μαρία Παπαφωτίου

Κείμενο, σκηνοθεσία, video art: Κώστας Γάκης

Μουσική: Κώστας Γάκης – Στέλλα Ζιοπούλου

Live τραγούδι: Ίρις Κανδρή

Live μουσική: Στέλλα Ζιοπούλου

Συνεργασία στη σκηνοθεσία: Ανθή Φουντά

Επιμέλεια κίνησης: Ευθύμης Χρήστου

Φωτισμοί: Στέλιος Πλασκασοβίτης, Στέφανος Λώλος

Σκηνογραφία: Στέφανος Λώλος

Κοστούμια: Σάλι Αλάραμπι, Κωνσταντίνα Μαρδίκη

Διάρκεια: 90 λεπτά

Τιμή εισιτηρίου: 10 ευρώ (προπώληση), 15 ευρώ (ταμείο), 12 ευρώ (ΑΜΕΑ, φοιτητικό, μαθητικό)

Που: Θέατρο Άλφα.Ιδέα, Πατησίων 37 και Στουρνάρα 51, Αθήνα

Τηλ.: (210) 5238742, 5221444

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr