Ο Μάης του '68 στη Γαλλία και τον κόσμο από δυο ιστορικές προσωπικότητες

Στο λεύκωμα "Ο Μάης του '68: Στη Γαλλία και στον κόσμο" αποτυπώνεται εκείνη η εκρηκτική χρονιά που έμελλε να επηρεάσει καταλυτικά το πρόσωπο της σύγχρονης κοινωνίας. Η έκδοση περιλαμβάνει 140 ασπρόμαυρες φωτογραφίες-ντοκουμέντα του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP) και την έχει επιμεληθεί ο δημοσιογράφος Ζαν-Λουί Μαρτζοράτι, που έζησε από κοντά τα οδοφράγματα στη Γαλλία. Την εισαγωγή υπογράφει ο Σερζ Ζουλί, ιστορική μορφή της εξέγερσης και ιδρυτής της εφημερίδας Liberation.

Το 1968 είναι μια χρονιά-σταθμός: ο φεμινισμός ανθεί και οι γυναίκες απαιτούν δικαιώματα, οι νέοι επιθυμούν να έχουν στη ζωή τους επιλογές διαφορετικές από εκείνες των γονιών τους. Πολλοί καλλιτέχνες και διανοούμενοι σταματούν το έργο τους, και αφιερώνονται στην πολιτική και στον ακτιβισμό. Τα γεγονότα του Μαΐου-Ιουνίου είναι αποτέλεσμα ενός διεθνούς κινήματος που ξεκίνησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία και ενισχύθηκε από την αντίδραση στον πόλεμο του Βιετνάμ. Η Γαλλία, την εποχή εκείνη, σαρώθηκε όσο καμία άλλη χώρα από ένα τεράστιο κύμα αμφισβήτησης: 9 εκατομμύρια άτομα, κάθε ηλικίας, κοινωνικής τάξης και επαγγέλματος, απεργούν.

Από το λεύκωμα των Ζουλί-Μαρτζοράτι «Ο Μάης του ’68 στη Γαλλία και τον κόσμο» (εκδόσεις Μεταίχμιο) στο οποίο αποτυπώνεται η περιπέτεια εκείνου του Μάη που άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στη σύγχρονη ιστορία, ξεχωρίσαμε μερικές που περιγράφουν την πολιτική και κοινωνική κατάσταση της εποχής.

Η ζωή το 1968

Το 1968 παραμένει μέχρι τις μέρες μας η πιο ποπ χρονιά, γεμάτη έντονα χρώματα, τραγούδια που μένουν ανεξίτηλα στη μνήμη, αιματηρές συγκρούσεις, ψυχεδέλεια και ελευθεριότητα στη σύγχρονη ιστορία του δυτικού κόσμου: μια μαγική μυστηριώδης περιήγηση στις κοινωνίες, όπως το «Μagical mystery tour» που τραγούδησαν τον Δεκέμβριο του 1967 οι Μπιτλς, ξέφρενη και συναρπαστική στο τελευταίο λούνα παρκ της σύγχρονης Ιστορίας.

Η παρισινή φοιτητική εξέγερση

Όλα ξεκίνησαν από μια χούφτα φοιτητές που κατέλαβαν τη Σχολή τους μετά από διαμάχη τους με τη διοίκηση του Πανεπιστημίου και την αστυνομία. Λίγες ημέρες αρκούσαν για να μεταδοθεί η φλόγα που σιγόκαιγε στις ψυχές τους σε ολόκληρο το Παρίσι, σε ολόκληρη τη Γαλλία. Νεαροί εργάτες, μαθητές σχολείων, φοιτητές και απλοί πολίτες όλου του κόσμου που βρέθηκαν εκείνη τη χρονική στιγμή στο Παρίσι, σηκώθηκαν για πρώτη φορά στη ζωή τους όρθιοι αγγίζοντας τα όνειρά τους.

Ήταν η μοναδική φορά σε ολόκληρο τον εικοστό αιώνα που ξέσπασε μια παλλαϊκή εξέγερση χωρίς φυλετικές, κοινωνικές, ηλικιακές ή πολιτιστικές διακρίσεις.
Αυτό που ξεκίνησε ως μια απλή διαμαρτυρία ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, κατέληξε να είναι μια καθολική εξέγερση ενάντια σε ό,τι εξέφραζε το σύστημα με τον τρόπο που ήταν δομημένο, οδηγώντας την αστική τάξη σε πραγματικό πανικό.

9 εκατομμυρια απεργοί

Στις φοιτητικές διαδηλώσεις του Παρισιού προστίθενται και οι εργατικές, καθώς και οι εργαζόμενοι αντιμετώπιζαν «συστημικά» προβλήματα, όπως το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, οι κακές συνθήκες εργασίας, οι μικροί μισθοί, οι πολλές ώρες δουλειάς και η πλήρης απουσία εργατικών δικαιωμάτων. Ακολουθούν οι αγρότες που μετατρέπουν τις διαδηλώσεις σε αστικές πολεμικές συρράξεις -«διαθέτουν οργάνωση, είναι βίαιοι και οπλισμένοι με διάφορα αντικείμενα» ανέφερε αστυνομική έκθεση.

Μπορντό, Κάνες, Παρίσι συγκλονίζονται από εξεγέρσεις. Στις 3 Μαΐου, οι φοιτητές αυτο-οργανώνονται σε εθνικό επίπεδο, η αστυνομία βιαιοπραγεί και συλλαμβάνει εκατοντάδες διαδηλωτές, η επανάσταση μεταδίδεται από πειρατικά ραδιόφωνα και αφίσες, η κοινή γνώμη εξεγείρεται κατά της αυταρχικής κυβέρνησης που τραβά «άσους» από το μανίκι της: πρώτα το Κομμουνιστικό Κόμμα, που αποκηρύσσει την εξέγερση και τους «ψευτοεπαναστάτες» και μετά το προσκείμενο μεγάλο εργατικό συνδικάτο, η CGT, που, προσπαθώντας να θέσει υπό έλεγχο τις κινητοποιήσεις, καλεί γενική απεργία στις 13 Μάη. Η απεργία γίνεται με επιτυχία, αλλά πάνω από 4 εκατομμύρια εργάτες τη συνεχίζουν μέχρι τις 22 Μάη, χωρίς την «έγκριση» της CGT. Από τη «νύχτα των οδοφραγμάτων» στο Καρτιέ Λατέν μέχρι την επόμενη γενική «άγρια απεργία» (απεργία εκτός συνδικαλιστικού ελέγχου) στις 22 Μάη, η γαλλική οικονομία χάνει 150 εκατομμύρια εργατοημέρες και το γκολικό καθεστώς κλονίζεται.

Στις 24 Μάη ο πρόεδρος Ντε Γκολ απευθύνει διάγγελμα και προκηρύσσει έκτακτες γενικές εκλογές τον Ιούνιο, υποσχόμενος περισσότερη δημοκρατία και δικαιώματα στους φοιτητές και τους εργάτες. Ο επαναστατικός αναβρασμός παύει. Επηρεασμένοι από την CGT, πολλοί απεργοί επιστρέφουν στις δουλειές τους.

1968, η χρονιά που άλλαξε τον κόσμο

Το 1968 δεν έφερε μόνο στη Γαλλία κοινωνικά και πολιτικά αιτήματα στο προσκήνιο. Ήταν μια χρονιά που συντάραξε όλον τον κόσμο. Ο πόλεμος του Βιετνάμ βρισκόταν σε εξέλιξη. Η φωτογραφία ενός αστυνομικού από τη Σαϊγκόν να πυροβολεί εν ψυχρώ έναν υποτιθέμενο νεαρό Βιετκόγκ (μέλος του Μετώπου για την Απελευθέρωση του Ν. Βιετνάμ) έβγαλε πολλούς πασιφιστές ανά τον κόσμο στους δρόμους.

Μάρτιν Λούθερ Κινγκ

Στις 4 Απριλίου 1969 σκοτώθηκε στη Μέμφιδα των ΗΠΑ ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Η δολοφονία του ήταν για τους υποστηρικτές του κινήματος για τα δικαιώματα των μαύρων στις ΗΠΑ μια πράξη ρατσιστικής βίας. Σε πάνω από 100 πόλεις των ΗΠΑ σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια με πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Στη φωτογραφία ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ σε μια πορεία τον Μάρτιο του 1968, λίγο πριν πεθάνει.

Μια άνοιξη χωρίς καλοκαίρι

Το πνεύμα του 1968 γρήγορα διαδόθηκε και στην Πράγα. Στόχος του ρεφορμιστή κομμουνιστή πολιτικού Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ ήταν «ένας σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο». Ωστόσο τα σχέδιά του ανακόπηκαν όταν τον Αύγουστο του 1968 τα στρατεύματα του Συμφώνου της Βαρσοβίας εισέβαλαν στην Πράγα. Ο Ντούμπτσεκ αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Η λεγόμενη «Άνοιξη της Πράγας» τελείωσε άδοξα.

Μπιάφρα, μια χώρα που κράτησε πολύ λίγο

Τον Μάιο του 1967 ο αντισυνταγματάρχης του νιγηριανού στρατού Odumegwu Ojukwu κηρύσσει την ανεξαρτησία μιας επαρχίας στα νοτιοανατολικά της χώρας, που πήρε το όνομα Μπιάφρα. Η απόσχιση της περιοχής όπου είχαν συγκεντρωθεί κυρίως μέλη της φυλής των Ίγκμπο προκάλεσε έναν άγριο εμφύλιο Nigerian Civil War. Ο πόλεμος της Μπιάφρας ήταν από τις πρώτες αιματηρές συγκρούσεις που σημάδεψαν το ξεκίνημα της μετα-αποικιακής εποχής της Αφρικής και στην παγκόσμια συλλογική συνείδηση κατεγράφη ως μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές τραγωδίες του 20ού αιώνα.

Έως τον Ιανουάριο του 1970, όταν οι κάτοικοι της Μπιάφραςαναγκάστηκαν να καταθέσουν τα όπλα, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν δολοφονηθεί –συντριπτικά περισσότεροι ανάμεσά τους οι Ίγκμπο. Υπολογίζεται ότι περίπου 2 εκατομμύρια πέθαναν από ασιτία εξαιτίας του αποκλεισμού που επέβαλαν στην επαρχία οι δυνάμεις του νιγηριανού στρατού που είχαν την υποστήριξη της Βρετανίας και της ΕΣΣΔ.

Οι φωτογραφίες του AFP δημοσιεύονται με την άδεια του εκδοτικού οίκου Μεταίχμιο

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr