Ο Ντάριο Φο έβγαζε γλώσσα που τσάκιζε κόκαλα - Ο σπουδαίος θεατράνθρωπος με το καυστικό χιούμορ

Πώς γίνεται μια κωμωδία με ξεκάθαρο πολιτικό και κοινωνικό μήνυμα, που γράφτηκε από έναν Ιταλό τη δεκαετία του 1970, να είναι εξίσου επίκαιρη και σύγχρονη ακόμα και για την Ελλάδα; Γίνεται, αν ο δημιουργός της είναι ο Ντάριο Φο.

Θεατρικός συγγραφέας, ευθυμογράφος, ηθοποιός, θεατρικός σκηνοθέτης, συνθέτης, όλα τα συνδύαζε ο γεννημένος στις 24 Μαρτίου του 1926 στο Βαρέζε, Ντάριο Φο, μα πάνω απ’ όλα συνδύαζε το αστείρευτο και αυθόρμητο χιούμορ του με την πολιτική του ταυτότητα.

Μεγαλωμένος από αντιφασιστική οικογένεια και ασπαζόμενος τις αρχές του σοσιαλισμού, γνώρισε μεγάλη επιτυχία όταν χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της κομέντια ντελ άρτε, καυτηρίαζε τα κακώς κείμενα της ιταλικής κοινωνίας.

Με "οδηγό" την κωμωδία της τέχνης, όχι με την έννοια της καλλιτεχνίας αλλά με αυτήν της τεχνικής και του επαγγελματισμού, στηριζόμενος κατά βάση στον ηθοποιό και στον αυτοσχεδιασμό του παρά στον συγγραφέα, στις αρχές της δεκαετίας του 1960 γράφει και σκηνοθετεί την εκπομπή Καντσονίσιμα στη RAI.

Διαβάστε Επίσης

"Τρώει την πέτρα σαν ψωμί ο Καίσαρας Βαγέχο": Ο πρωτοπόρος ποιητής από το Περού που έζησε μέσα στη φτώχεια

Ο Φο χρησιμοποιεί το σόου για να περιγράψει τη ζωή των απλών ανθρώπων και γρήγορα γίνεται επιτυχία. Ένα επεισόδιο για ένα δημοσιογράφο που σκοτώθηκε απ’ τη Μαφία ενόχλησε τους πολιτικούς και είχε ως συνέπεια ο Φο και η σύντροφός του στη ζωή και την τέχνη, Φράνκα Ράμε, να λάβουν απειλές κατά της ζωής τους και να μπουν κάτω από αστυνομική προστασία, πριν απαγορευτεί εντελώς η παρουσία τους στην τηλεόραση για 15 χρόνια.

Ντάριο Φο: Ο μετρ του μονολόγου και το στρατευμένο θέατρο

Με την πάροδο του χρόνου, το ζευγάρι στράφηκε προς το πολιτικά στρατευμένο θέατρο, συχνά αθυρόστομο και βλάσφημο. Το 1968 δημιούργησε τον εταιρικό θίασο "Νέα Σκηνή", ο οποίος συνδέθηκε με τον πολιτιστικό οργανισμό ARCI που ελεγχόταν από το Iταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα.

Από τα πιο γνωστά και αντιπροσωπευτικά θεατρικά έργα του Φο είναι "Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού", που ασκούσε κριτική στην κατάχρηση εξουσίας του συστήματος δικαιοσύνης και γράφτηκε μετά από μια τρομοκρατική επίθεση από ακροδεξιούς στην Εθνική Αγροτική Τράπεζα στο Μιλάνο.

Ωστόσο, ούτε η διεθνής επικαιρότητα τον άφησε ασυγκίνητο, αφού την έμπνευσή του την αντλούσε από πολιτικές αναταραχές σε όλο τον κόσμο, από τη Χιλή έως την Κίνα. Ο Ντάριο Φο ήταν μετρ του μονολόγου και χρησιμοποίησε τη σόλο παράσταση για να αποκαλύψει την εξαιρετική πρωτοτυπία και το χιούμορ του.

Η εκφραστικότητα του προσώπου και οι χειρονομίες του ήταν βασικά στοιχεία του αφηγηματικού ρυθμού των ιστοριών του, καθώς μυήθηκε στην τέχνη της διήγησης από τη γιαγιά του και από Λομβαρδούς ψαράδες, έχοντας ήδη την πρώτη ύλη, το ταλέντο του.

"Είμαι ζογκλέρ κάνω πιρουέτες για να διασκεδάσω τον κόσμο, σατιρίζω όσους βρίσκονται στην εξουσία, δείχνω πόσο φουσκωμένοι και ματαιόδοξοι είναι οι ισχυροί που κάνουν πολέμους στους οποίους εμείς σκοτώνομαστε. Τους αποκαλύπτω για αυτό που είναι. Βγάζω το πώμα και φσσσσ… ξεφουσκώνουν", είναι μια από τις πιο δημοφιλείς ρήσεις του. Στις αμέτρητες συνεργασίες του Ντάριο Φο, πρέπει να επισημανθεί και εκείνη με το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, που πρώτο ανέβασε στην Ελλάδα το έργο "Ισαβέλα τρεις καραβέλλες και ένας παραμυθάς", την περίοδο 1974-1975.

Φράνκα Ράμε: Παντοτινή σύντροφος στη ζωή και στην Τέχνη

Ο Ντάριο Φο πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής και της καριέρας του με τη Φράνκα Ράμε, η οποία πέθανε στο Μιλάνο στις 29 Μαΐου 2013 στην ηλικία των 83 ετών.

Παντρεύτηκαν το 1954 και από τότε έγινε το άλλο του μισό: η βασική του πρωταγωνίστρια και η κορυφαία φιγούρα στην ύπαρξή του.

Στις 9 Οκτωβρίου 1997, ο Φο έλαβε το βραβείο Νόμπελ στη λογοτεχνία. Στη συνάντηση με τους δημοσιογράφους, είπε με συγκίνηση ότι η Φράνκα ήταν νικήτρια μαζί του. "Μερικές φορές στρέφει την ειρωνεία της εναντίον του εαυτού της. Χωρίς αυτή στο πλευρό μου, και την έχω μια ολόκληρη ζωή, ποτέ δεν θα είχα πραγματοποιήσει το έργο που κρίνατε άξιο να τιμήσετε. Μαζί δώσαμε χιλιάδες παραστάσεις σε θέατρα, κατειλημμένα εργοστάσια, σε πανεπιστημιακές καταλήψεις, ακόμη και σε εκκλησίες που δεν λειτουργούν, σε φυλακές και σε πάρκα, με λιακάδα και με καταρρακτώδη βροχή, μαζί όλα.

Μας έβρισαν, δεχτήκαμε επιθέσεις από την αστυνομία, προσβολές από τους δεξιούς και βία. Και ίσα-ίσα η Φράνκα υπέστη την πιο φρικτή επίθεση. Αναγκάστηκε να πληρώσει πολύ πιο ακριβά από όλους μας, με σπασμένο λαιμό και πόδι, την αλληλεγγύη της προς τους ταπεινούς και τους τσακισμένους που ήταν ανέκαθεν η βασική αρχή μας", είπε για αυτήν όταν παρέλαβε το βραβείο, αναφερόμενος στον εφιάλτη που έζησε η σύντροφός του.

Το Μάρτιο του 1973 μια ομάδα νεοφασιστών απήγαγαν τη Ράμε, τη βασάνισαν, τη βίασαν και την άφησαν σ’ ένα πάρκο. Η Ράμε επέστρεψε στη σκηνή δύο μήνες αργότερα με νέους αντιφασιστικούς μονολόγους. Η υπόθεση έκλεισε το 1998, καθώς αναγνωρίστηκαν οι δράστες ύστερα από κατάθεση ενός νεοφασίστα αλλά το έγκλημα είχε παραγραφεί.

Μερικά από τα πιο δημοφιλή έργα του Φο, που παίζονται ακόμα και σήμερα σε όλο τον κόσμο, διασκευασμένα αλλά και αυτούσια: Δεν Πληρώνω, Δεν Πληρώνω (Non si paga, non si paga!, 1974), Η Μαριχουάνα της Μαμάς Είναι πιο Γλυκιά (La marijuana della mamma è la piu bella, 1976), Όλο Σπίτι, Κρεβάτι κι Εκκλησία (Tutti casa letto e chiesa, 1977), Η Ιστορία μιας Τίγρης κι Άλλες Ιστορίες (Storia della tigre et altre storie, 1978), Η Όπερα του Ζητιάνου (L’opera dello sghignazzo, 1981).

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr