Είναι πάντα ένας ληστής κακός; Και μια μάνα καλή; Όσοι πιστεύουν ότι έχουν την απάντηση σε αυτά τα δύο ερωτήματα, μπορεί να αλλάξουν γνώμη όταν δουν την παράσταση Ματιέ που έκανε πρεμιέρα την περασμένη Κυριακή στο θέατρο "Ρεκτιφιέ".
Μία ληστεία και ένας άγριος ξυλοδαρμός περιγράφονται με εντελώς διαφορετικό τρόπο από τους πρωταγωνιστές και τους αυτόπτες μάρτυρες του περιστατικού. Οκτώ διαφορετικές αναγνώσεις του ίδιου γεγονότος, οκτώ οπτικές και οκτώ αφηγήσεις που διαφέρουν εντελώς η μία από την άλλη.
Ο Σπύρος Στεριάδης παίζει και σκηνοθετεί την παράσταση "Ματιέ", βασισμένη στην ομώνυμη νουβέλα της Αγγελικής Σπανού, προσπαθώντας να αναδείξει τις αντιφάσεις της ανθρώπινης στάσης απέναντι στη βία.
Λίγο μετά την πρεμιέρα, ο ίδιος περιγράφει στο TheTOC πώς είναι να παίζεις σε ένα ασφυκτικά γεμάτο θέατρο, μιλά για τις αντιδράσεις του κόσμου και αποδομεί τις ταμπέλες που βάζουμε στους ανθρώπους.
-Sold out η πρώτη σας παράσταση. Φαντάζομαι ότι δεν το περιμένατε, έτσι δεν είναι;
Όσο περήφανος και αν είναι ένας δημιουργός για την παράσταση που έχει ετοιμάσει, το γεμάτο θέατρο είναι μια μεγάλη συγκίνηση. Πολύ περισσότερο αν δεν έχει ξαναβρεθεί σε έναν χώρο όπου δεν πέφτει καρφίτσα! Ο "Ματιέ" δεν είναι η πρώτη μου παράσταση, στο παρελθόν έχω κάνει παραστάσεις που δεν ήταν sold out. Παραστάσεις για τις οποίες δουλέψαμε σκληρά, χωρίς όμως να καταφέρουμε να προσελκύσουμε "το μεγάλο κοινό". Χαίρομαι διπλά που αυτό έγινε με τον "Ματιέ". Αγάπησα αυτόν τον ήρωα από την πρώτη στιγμή, όταν πριν περίπου τρία χρόνια η Αγγελική Σπανού μου ζήτησε να διαβάσω μερικά αποσπάσματα στην πρώτη παρουσίαση που έκανε για τη νουβέλα της ένα κρύο χειμωνιάτικο βράδυ στην Ελευσίνα. Θυμάμαι ακόμα τις αντιδράσεις του κοινού. Θυμάμαι τα βουρκωμένα μάτια τους. Από εκείνο το βράδυ έχω περάσει πολλές ώρες με το βιβλίο της Αγγελικής στα χέρια μου. Γράφοντας και ξαναγράφοντας τη διασκευή του. Μελετώντας και προσεγγίζοντας τη βία με τη συμβολή των επιστημών της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας, στο πλαίσιο ενός μεταπτυχιακού στην υποκριτική που έκανα στο ενδιάμεσο των τριών αυτών χρόνων. Καταλαβαίνετε ότι το ανέβασμα αυτής της δουλειάς στη σκηνή είναι μια δυνατή κορύφωση μιας πολύχρονης και συχνά επίπονης τριβής.
-Τι αντιδράσεις είχαν οι θεατές; Τι σας έλεγαν μετά;
Ο τρόπος με τον οποίο έχει στηθεί η παράσταση τοποθετεί τον κάθε θεατή στη θέση του αυτόπτη μάρτυρα μιας σκηνής βίας, ενός άγριου ξυλοδαρμού ο οποίος παρουσιάζεται με έντονο ρεαλισμό. Είναι δύσκολο να αποφύγεις την ένταση μπροστά σε μια τέτοια σκηνή. Ναι, αντίκρυσα πολλά δακρυσμένα μάτια, όταν άνοιξαν τα φώτα του θεάτρου. Υπήρξαν βεβαίως και πολλοί θεατές που εστίασαν στους άλλους χαρακτήρες της παράστασης, τους μάρτυρες του ξυλοδαρμού που επέλεξαν να γυρίσουν την πλάτη ή που δυσκολεύτηκαν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. Όλοι τους πάντως αναφέρθηκαν στην ψυχαναλυτική διάθεση της παράστασης, την προσπάθειά της να διεισδύσει μέσα στον κάθε χαρακτήρα με τρόπο δίκαιο. Σίγουρα πάντως οι θεατές εστίασαν στην έντονη σωματικότητα της παράστασης. Ένας κύριος με πλησίασε και μου είπε ότι αυτό που κάνω στην σκηνή της βίας είναι σίγουρα δύσκολο και σίγουρα σωματικά επώδυνο. Μου ευχήθηκε "καλή ξεκούραση". Ντράπηκα να του πω ότι η βία είναι βία και ακόμα και στη σκηνή αφήνει τα σημάδια της.
-Σ' αυτό το έργο δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Σωστά το θέτω;
Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να δίνουμε εύκολα ταμπέλες στους γύρω μας. Ένας ληστής είναι πάντα κακός. Ένας αστυνομικός είναι επίσης πάντα κακός για κάποιους, ίσως πάντα καλός για κάποιους άλλους. Μια μάνα είναι πάντα καλή. Παρομοίως, μια γυναίκα είναι μάλλον απίθανο να προβεί σε πράξη βίας, ενώ ένας άνδρας πολύ πιθανό. Ένας δημοσιογράφος είναι πάντα κυνικός. Το ίδιο και ένας πλούσιος, σε σύγκριση με έναν μεροκαματιάρη. Δεν είναι έτσι. Οι ανθρώπινοι χαρακτήρες είναι πολύπλοκοι. Είναι καλοί και κακοί την ίδια στιγμή. Οι ταμπέλες λοιπόν δεν έχουν νόημα και σε τελική ανάλυση δεν έχουν και αξία. Η αξία βρίσκεται στην ερμηνεία των πτυχών του κάθε χαρακτήρα. Θα έλεγα λοιπόν ότι οι ήρωες της παράστασης "Ματιέ" είναι δικαιολογημένοι, είτε ως "καλοί", είτε ως "κακοί". Αυτό είναι άλλωστε που θα πρέπει να ψάχνουμε στους ανθρώπους.
-Όταν κάνατε πρόβες, καταλαβαίνατε όλοι στην ομάδα με τον ίδιο τρόπο το κεντρικό μήνυμα της νουβέλας;
Για όλους μας το κεντρικό μήνυμα του έργου ήταν πολύ ξεκάθαρο από την αρχή: η αντίδραση στη βία δεν είναι για όλους η ίδια. Οι μάρτυρες ενός ξυλοδαρμού μπορεί να είναι ενεργητικοί ή παθητικοί θεατές. Μπορεί ο καθένας μας στην ομάδα να ένιωσε εγγύτερα σε χαρακτηριστικά συγκεκριμένων ηρώων, διότι μοιράζεται μαζί τους βιώματα και συνθήκες, όμως όλοι συμφωνήσαμε στην αξία της αποτύπωσης αυτής της διακύμανσης που έχουν οι αντιδράσεις των ανθρώπων στη βία. Η παράσταση δεν επιχειρεί να "δώσει γραμμή", αλλά να προβληματίσει για τις αιτίες της υπό συνθήκη καταδίκης της βίας. Δηλαδή της διστακτικότητας των ανθρώπων να την καταδικάσουν από όπου και αν προέρχεται και σε όποιον και αν κατευθύνεται. Σε αυτήν την αξιολογικά ουδέτερη ματιά στις συμπεριφορές των ανθρώπων είναι που συμφωνούμε όλοι μας στην ομάδα.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Κείμενο: Αγγελική Σπανού
Διασκευή & Σκηνοθεσία & Φωτισμός: Σπύρος Στεριάδης
Πρωτότυπη Μουσική: Γιώργος Ρήγας
Επιμέλεια Κοστουμιών: Γιάννης Τσούχλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Δώρα Φιλίππα
Φωτογραφίες: Τζοάννα Βρακά
Σχεδιασμός έντυπου υλικού: Κώστας Κοχαϊμίδης
Παίζουν: Γιάννης Κατής, Πηνελόπη Σκαλκώτου, Σπύρος Στεριάδης, Δώρα Φιλίππα.
Παραγωγή: Habemusproductions
Παραστάσεις: Κάθε Κυριακή στις 20:00 μ .μ. (Κυρ 25 /2, 3,10,17,24,31/3, 7,14/4).
Τιμή εισιτηρίου 12 ευρώ, μειωμένο 10 ευρώ.
Διάρκεια 60 λεπτά
Ρεκτιφιέ – Κέντρο Έρευνας Μικτών Παραστατικών Τεχνών, Κωνσταντινουπόλεως 119, Κεραμεικός