Ο Στέφανος Τσιαλής στο TOC: «Υπάρχουν ακροατές - ανατροπείς»

«Οι ήρωες δε ζουν μονάχα στις σελίδες των βιβλίων, είναι όλοι όσοι κάνουν δύσκολες επιλογές, αλλά και οι μεγάλοι συνθέτες που δημιούργησαν νέα μουσικά δεδομένα...»

Μ' αυτά τα λόγια ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΑ, Στέφανος Τσιαλής, εξήγησε το μεσημέρι της Τρίτης στην αίθουσα «Γαλαξίας» του HILTON τον υπέρτιτλο της φετινής καλλιτεχνικής περιόδου της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Ένα χρόνο πριν το 2021 και τη μεγάλη επέτειο διακοσίων χρόνων από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, η φετινή καλλιτεχνική περίοδος (2019–2020) έχει τον υπέρτιτλο Ήρωες, που θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά με πέντε συνολικά συναυλίες. Οι Ήρωες νοηματοδοτούν, επίσης, τον Κύκλο Ανατροπές & Πρωτοπόροι, καθώς, όπως τόνισε ο κ. Τσιαλής, που αναφέρθηκε με ικανοποίηση στην αύξηση κατά 16% των ακροατών στις απαιτητικές συμφωνικές συναυλίες.

Ηρωας, λοιπόν, κατά τα λεγόμενά του ήταν ο Μπετόβεν, διότι - παρ' ότι ταλαιπωρημένος από την κώφωση και κακοποιημένος από τον πατέρα του ήταν ρηξικέλευθος και ανατρεπτικός συνθέτης, ένας φάρος για τους συνθέτες του 19ου αιώνα που τον διαδέχτηκαν. ΄Ηρωας ήταν κι ο Μάλερ, διότι με αδύναμη κράση και εύθραυστο ψυχισμό, θυσίασε ακόμα και τη ζωή του για το ιδεώδες του. Ηρωική μορφή υπήρξε και ο Βάγκνερ, ο οποίος πραγματικά πολέμησε στα οδοφράγματα της Δρέσδης το 1849, εξορίστηκε για πολιτικούς λόγους και παρέδωσε συνθέσεις που έρχονταν σε ευθεία σύγκρουση με όλες τις συμβάσεις της εποχής του. Όμως, η ιστορία τον δικαίωσε, αφού άφησε πίσω του όπερες τόσο ριζοσπαστικές για την εποχή της, που η Φιλαρμονική της Βιέννης αρνήθηκε να εκτελέσει με το επιχείρημα ότι είναι υπερβατική στις δυσκολίες της.νέας περιόδου. Τέλος ηρωική μορφή ήταν κι ο Μπαχ, πατέρας 18 παιδιών από τις δυο γυναίκες που παντρεύτηκε.

Οι παραπάνω περιλαμβάνονται στο πλούσιο πρόγραμμα της νέας σαιζόν που δίνει, ωστόσο, προτεραιότητα στα ελληνικά έργα, ενώ χωρίζεται σε 2 καλλιτεχνικές περιόδους. Παρουσιάστηκε από κοινού με τη φετινή οπτική ταυτότητα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, που εμπνέεται από το εικαστικό σύμπαν του Γιάννη Μόραλη, αντλεί από τους Ήρωες και έχει ως σλόγκαν «Σε Ηρωικούς Ρυθμούς». Μια ιδιαίτερη στιγμή της παρουσίασης ήταν η συζήτηση για τα οικονομικά της ΚΟΑ. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου ο κ. Τσιαλής ανέφερε ότι η επιχορήγηση των 1,8 εκατομμυρίων ευρώ προ κρίσης έχει μειωθεί σε 500.000 και «δεν φτάνει για όλα αυτά που θέλουμε να κάνουμε». Και πως καταφέρνει τότε η ΚΟΑ να βρίσκεται σε ανοδική πορεία με ένα πρόγραμμα που συμπεριλαμβάνει μετακλήσεις παγκοσμίου φήμης μαέστρων; «Αναζητήσατε την αιτία στις γνωριμίες και την ... περιέργεια να έρθουν στην Ελλάδα», απάντησε ο κ. Τσιαλής.

Με δεδομένο και τον υπέρτιτλο τόσο αυτής όσο και της επόμενης καλλιτεχνικής περιόδου, «Ήρωες», στο φετινό πρόγραμμα πνέει αέρας επανάστασης. Είναι επιλογή που συνδέεται με τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21, τον ρώτησε το TheTOC.

«Το δραματουργικό νήμα που συνδέει όλο το Καλλιτεχνικό Πρόγραμμα είναι η Επανάσταση και οι Ήρωες. Ήρωες είναι όλοι όσοι κάνουν δύσκολες επιλογές, οι ανατροπείς γενικά, αλλά και σημαντικοί συνθέτες που δημιούργησαν νέα δεδομένα».

- Υπάρχουν Ήρωες ακροατές; Και ποια τα χαρακτηριστικά τους;

«Βρίσκω υπερβολικό το να μιλάμε για ήρωες ακροατές, αλλά ακροατές ανατροπείς υπάρχουν σίγουρα. Με την έννοια ότι κάνουν δύσκολες επιλογές, έξω από το mainstream».

Μία ιδιαίτερη στιγμή της συνέντευξης τύπου ήταν η ερμηνεία αποσπασμάτων από έργα των Χάυντν, Ιμπέρ, Φάρκας και Μπετόβεν από το δημοφιλές Κουιντέτο Ξύλινων Πνευστών αλλά και η παρέμβαση του Δημάρχου Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Γρηγόρη Κωνσταντέλλου, όπου φέτος - μεταξύ άλλων, για δεύτερη χρονιά υλοποιείται το εκπαιδευτικό - κοινωνικό πρόγραμμα "Δικαίωμα στη Μουσική".

Το πρόγραμμα της νέας καλλιτεχνικής περιόδου μέσα από την παρουσίαση του Στ. Τσιαλή

Ελλήνων έργα

«Και στην καλλιτεχνική περίοδο 2019- 2020, ένα δραματουργικό νήμα συνδέει και διατρέχει, τόσο το σύνολο του προγράμματος, όσο και τους Κύκλους (Ήρωες, Ανατροπές & Πρωτοπόροι, Μπετόβεν: 250 Χρόνια και Μάλερ) ή τις μεμονωμένες Συναυλίες. Στον Κύκλο Ήρωες παρουσιάζονται έργα επιφανών Ελλήνων συνθετών μέσα από δύο Συναυλίες, άλλωστε η εκτέλεση ελληνικών έργων (θέση που υποστηρίζω θερμά) αποτελεί προτεραιότητα της Ορχήστρας μας. Συγκεκριμένα, η συναυλία Ήρωες Ι (08.11.2019) ανοίγει με τον Θάνατο της Αντρειωμένης, συμφωνικό ποίημα του Μανώλη Καλομοίρη ο οποίος, ως γνωστόν, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ελληνική μουσική ζωή κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, όπως και ο τρομπονίστας και συνθέτης Αλέκος Ξένος, ιθύνων νους για την ίδρυση της ΚΟΑ, που υπογράφει το συμφωνικό ποίημα Τζαβέλας. Η βραδιά κλείνει με τον Μικρασιάτη Πέτρο Πετρίδη, που ανήκε στην Εθνική Σχολή, και άφησε έργο πολυποίκιλο καλύπτοντας όλες τις μουσικές φόρμες. Από αυτό επέλεξα τους Κλέφτικους Χορούς.

Στη συναυλία Ήρωες ΙΙ (24.03.2020) που πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας και ανοίγει με έργο του Σπύρου Προσωπάρη, διακεκριμένου μαέστρου της, το δραματουργικό νήμα φέρνει κοντά σε ιδιαίτερες φυσιογνωμίες της εγχώριας μουσικής πραγματικότητας του 19ου και 20ού αιώνα, τον Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι. Η Εισαγωγή 1812, είναι δημιουργία στρατευμένη στη διατράνωση του παγκόσμιου πατριωτικού αισθήματος περιλαμβάνοντας ακόμα και…κανονιοβολισμούς. Μεταξύ άλλων, θα ακουστεί επίσης, το Συμφωνικό Ιντερμέτζο από την Κυρά Φροσύνη του διεθνώς αναγνωρισμένου ακαδημαϊκού (στην Ελλάδα και τη Γαλλία) Γεώργιου Σκλάβου, ο οποίος είχε διατελέσει και διευθυντής της ΕΛΣ, ενώ υπήρξε βασικός εκπρόσωπος της Εθνικής Σχολής.

Στη σεζόν που μόλις έκλεισε τιμήσαμε τον μέγιστο Σκαλκώτα που συνδύασε τα πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής του με την ελληνική παραδοσιακή μουσική. Κατά τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο, μια από τις κορυφές του προγράμματος είναι η συναυλία (29.11.2019) που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Συνεδρίου Σκαλκώτα, όπου θα εκτελεστεί η σύνθεση που θα λάβει το πρώτο βραβείο στον ομώνυμο διεθνή διαγωνισμό, καθώς και τέσσερα μέρη από τη Δεύτερη Συμφωνική Σουίτα του Σκαλκώτα, κάποια από τα οποία δεν έχουν ακουστεί ξανά. Σημαντική είναι και η συναυλία – αφιέρωμα στην επέτειο 50 χρόνων από το θάνατο του Γιάννη Χρήστου (17.01.2020), σε συμπαραγωγή με τον ΟΜΜΑ. Πρόκειται για μέλος, όχι μόνο της ελληνικής, αλλά της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας που επηρέασε την επόμενη γενιά συνθετών.

250 χρόνια Μπετόβεν

Πολλές οι σημαντικές επέτειοι κατά τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο. Το 2020 συμπληρώνονται 250 χρόνια από τη γέννηση του Μπετόβεν, ο οποίος φυσικά κυριαρχεί στο πρόγραμμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, με το σύνολο των συμφωνιών του, Κοντσέρτα, αλλά και την εισαγωγή από «Τα ερείπια των Αθηνών». Αυτό που τον καθιστά πάντα επίκαιρο σχεδόν τρεις αιώνες τώρα θα έλεγα ότι είναι το ίδιο που ισχύει για κάθε μεγάλο καλλιτέχνη, είτε είναι συγγραφέας, ζωγράφος, σκηνοθέτης ή μουσουργός. Ο Μπετόβεν εκφράζει με μεγάλη ένταση όλα τα ανθρώπινα συναισθήματα. Γι’ αυτό, όσο θα υπάρχουν τα ανθρώπινα πάθη, η αγωνία πραγματοποίησης ονείρων, ο φόβος, ο έρωτας, η νοσταλγία για έναν καλύτερο κόσμο, όλα αυτά τα πανανθρώπινα αισθήματα, θα είναι επίκαιρος. Σε προσωπικό, συναισθηματικό επίπεδο με συγκινεί βαθιά, γιατί υπήρξε τραγική μορφή, κακοποιημένος από τον πατέρα του, ταλαιπωρημένος από την κώφωση. Με αυτήν την έννοια η πορεία του είναι ηρωική γιατί ήταν ρηξικέλευθος και ανατρεπτικός συνθέτης, εμπνευσμένος από την ανάδειξη της αστικής τάξης και των μεγάλων επαναστάσεων, που ξεκίνησαν στα τέλη του 18ου αιώνα. Ήταν λοιπόν ένας φάρος – πρωτίστως για τους συνθέτες του 19ου αιώνα, που τον διαδέχθηκαν. Μιλάμε για την εποχή του Ρομαντισμού, του ελεύθερου καλλιτέχνη που ανεξαρτητοποιείται από τις συμβάσεις και τις παραγγελίες ευγενών και κληρικών. Μια εξέλιξη που είχε μεν αρχίσει να διαφαίνεται ήδη με τον Μότσαρτ και τον Χάυντν, αλλά ο Μπετόβεν την κορύφωσε, ίσως λόγω και του ασυμβίβαστου χαρακτήρα του. Τα έργα του είναι επαναστατικά και στην πλειοψηφία τους ιδιαίτερα απαιτητικά, ακριβώς γιατί λέει τόσα πολλά με πολύ λίγα λόγια. Η δομή των δημιουργημάτων του είναι απλή, καθαρή, κλασική. Στο φετινό πρόγραμμα θα βρείτε το πρωτοποριακό για την εποχή του Αυτοκρατορικό Κοντσέρτο , την Ηρωική Συμφωνία (που αποτελεί σταθμό στην εξέλιξη της συμφωνικής μουσικής), το βαθύ και εσωτερικό Κοντσέρτο για βιολί, την - εμπνευσμένη από το καταφύγιο που υπήρξε η Φύση για τον συνθέτη - Ποιμενική, τη μεγαλειώδη, μεταφυσική Επίσημη Λειτουργία του, Missa Solemnis, αλλά και τη δημοφιλή, οραματική Πέμπτη. Αυτά, είναι ορισμένα μόνο από τα εμβληματικά έργα του Μπετόβεν, με τα οποία θα αναμετρηθούμε κατά τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο, ενώ φιλοδοξούμε, εντός του 2020, να εκτελέσουμε όλες τις συμφωνίες του.

Ανατροπές και πρωτοπόροι

Τον Μάιο του 2020 ολοκληρώνεται ο – επίσης φιλόδοξος – Κύκλος Μάλερ, με την εκτέλεση της Όγδοης (08.05.2020), που λόγω τεράστιων απαιτήσεων ονομάστηκε Συμφωνία των Χιλίων. Ένα έργο ριζοσπαστικό, που φτάνει στα όριά τους τις δυνατότητες της Συμφωνίας ως μουσικού είδους. Προηγουμένως θα έχουμε ερμηνεύσει την Τρίτη (10.01.2020) αλλά και την Πρώτη (29.01.2020), δύο Συμφωνίες εμπνευσμένες από τη συλλογή Το Μαγικό Κόρνο του Αγοριού που μιλάνε για ένα παραμυθένιο κόσμο. Φυσικά και ο Μάλερ είναι ήρωας, γιατί θυσίασε ακόμα και τη ζωή του για το ιδεώδες του. Η κράση του ήταν αδύναμη, ο ψυχισμός του εύθραυστος αλλά, υπηρετώντας τη μουσική, οδηγήθηκε στα άκρα.

Ήρωας είναι κάθε μεγάλος συνθέτης, γιατί χρειάζεται πολύ θάρρος για να κάνει κάποιος αυτό που έκαναν. Ήρωες είναι όλοι τους, στην πραγματικότητα. Ο Μπαχ που συγκρουόταν συνεχώς με το «ανίδεο» δημοτικό Συμβούλιο της Λειψίας, τα μέλη του οποίου τον θεωρούσαν κοινωνικά και καλλιτεχνικά κατώτερο. Εκείνος ωστόσο έγραψε αριστουργήματα όπως το Ορατόριο των Χριστουγέννων που, μετά την πρώτη του εκτέλεση, περίμενε πάνω από έναν αιώνα για να ξαναέρθει στο φως και το οποίο εμείς θα ερμηνεύσουμε στη Χριστουγεννιάτικη Συναυλία μας (21.12.2019), λίγες μέρες πριν το καθιερωμένο -πια- πρωτοχρονιάτικο Γκαλά (30.12.2019) στο οποίο θα παρουσιαστούν Ορχηστρικά αποσπάσματα, άριες και ντουέτα από διάσημες όπερες των Βέρντι, Τσιλέα, Πουτσίνι και άλλων – πάντα σε συμπαραγωγή με τον ΟΜΜΑ. Επίσης, μετά τις εξαιρετικά επιτυχημένες κινηματογραφικές προβολές με ζωντανή ερμηνεία της μουσικής θα παρουσιάσουμε, την επαναστατική για την εποχή της, Φαντασία του Ντίσνευ εγκαινιάζοντας τη συνεργασία μας με το Christmas Theater.

Ηρωική μορφή υπήρξε και ο Βάγκνερ, ο οποίος πραγματικά πολέμησε στα οδοφράγματα της Δρέσδης το 1849, εξορίστηκε για πολιτικούς λόγους και παρέδωσε συνθέσεις που έρχονταν σε ευθεία σύγκρουση με όλες τις συμβάσεις της εποχής του. Όμως, η ιστορία τον δικαίωσε, αφού άφησε πίσω του όπερες όπως το μουσικό δράμα δράμα Τριστάνος και Ιζόλδη του οποίου τη βαθιά φιλοσοφική Β’ Πράξη (21.02.2020) και το Πρελούδιο και Θάνατος της Ιζόλδης (22.05.2020) θα παρουσιάσουμε σε μορφή κοντσερτάντε μετά την περυσινή επιτυχία της Τόσκα. Ο Τριστάνος και Ιζόλδη ήταν σύνθεση τόσο ριζοσπαστική για την εποχή της, που η Φιλαρμονική της Βιέννης αρνήθηκε να την εκτελέσει με το επιχείρημα ότι είναι υπερβατική στις δυσκολίες της.

Πρωτοπόρος ήταν και ο Στραβίνσκυ, ο οποίος έγραψε την Ιεροτελεστία της Άνοιξης - που βασίζεται κατά κόρον στο ρυθμό, ερχόμενος σε ρήξη με την παράδοση της δυτικής μουσικής που βασίζεται στη μελωδία και την αρμονία - προκαλώντας τεράστιο σκάνδαλο. Σήμερα όμως θεωρείται ένα απόλυτα κλασικό έργο, το οποίο θα ερμηνεύσουμε στην εναρκτήρια συμφωνική συναυλία μας Ανατροπές & Πρωτοπόροι Ι, στις 04.10.2019, μαζί με το Τρίτο Κοντσέρτο για πιάνο και την Εισαγωγή από Τα ερείπια των Αθηνών του Μπετόβεν.

Ανατρεπτικό είναι και το επικό Πρώτο Κοντσέρτο για Βιολί του Σοστακόβιτς, αλλά και το περιεχόμενο της Πολιορκίας της Κορίνθου του Ροσσίνι, που εμπνεύστηκε από την Πολιορκία του Μεσολογγίου χωρίς όμως να την κατονομάζει ευθέως για λόγους λογοκρισίας. Θα παρουσιαστούν στη συναυλία Ανατροπές & Πρωτοπόροι IV στις 06.03.2020 μαζί με την Ηρωική του Μπετόβεν, η οποία σπάει όλα τα μέχρι τότε αποδεκτά όρια διάρκειας μιας συναυλίας.

Σύγχρονοι ΄Ηρωες

Πέραν των Ελλήνων συνθετών, φέτος δίνεται προτεραιότητα στους Έλληνες μουσικούς και μαέστρους που διαπρέπουν εντός και εκτός συνόρων. Και πρέπει να πω ότι κάθε μουσικός, και ιδιαίτερα οι Έλληνες, που αγωνίζεται να διακριθεί στην πολύ απαιτητική και άκρως ανταγωνιστική διεθνή σκηνή, είναι ήρωας. Όσον αφορά στους Έλληνες μουσικούς στον προγραμματισμό μας, υπάρχουν δύο πυλώνες. Ο πρώτος είναι οι καταξιωμένοι Έλληνες πιανίστες όπως ο Γιώργος Εμμανουήλ Λαζαρίδης, ο Στέφανος Θωμόπουλος, η Θεοδοσία Ντόκου, ο Χαράλαμπος Αγγελόπουλος, ο Νίκος Κυριόσογλου, ο Τριαντάφυλλος Λιώτης και ο Βασίλης Βαρβαρέσος. Ο δεύτερος πυλώνας είναι εξαιρετικοί νέοι μουσικοί που κάνουν καριέρα στο εξωτερικό, για παράδειγμα η Αρετή Ζούλα η οποία είναι πρώτο βιολί του Κουαρτέτου Τζούλιαρντ, ο Μιχάλης Σέμσης που είναι Κορυφαίος Α’ της ιστορικής Ορχήστρας Γκεβάντχαους της Λειψίας, ο Στάθης Καραπάνος ο οποίος τώρα παίζει με την Εθνική Ορχήστρα της Κίνας και το επόμενο καλοκαίρι με τη Συμφωνική της Βοστόνης . Ο Ιάσων Κεραμίδης, Εξάρχων της Φιλαρμονικής του Μονάχου και ο Ιονιάν Ηλίας Καντέσσα που παίζει με τη Royal Philharmonic του Λονδίνου. Είναι μία γενιά για την οποία θα ακούμε όλο και περισσότερο στο μέλλον. Μια γενιά χωρίς προηγούμενο στην Ελλάδα, κάτι που με κάνει πολύ αισιόδοξο για το μέλλον.

Με την ευκαιρία, θα αναφερθώ στο ειδικό βραβείο σε νέο Έλληνα συνθέτη που δίνουμε στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού Νίκος Σκαλκώτας και θα παρουσιαστεί στη συναυλία Μπετόβεν: 250 χρόνια (28.02.2020), μαζί με το Κοντσέρτο για Βιολί και την Ποιμενική.

Επιστρέφω στους ήρωες με την έννοια της αφιέρωσης στη μουσική. Είναι – φυσικά- όλοι αυτοί που δημιούργησαν τον δικό τους σύγχρονο μύθο, όπως ο κορυφαίος αρχιμουσικός Κριστόφ Έσενμπαχ που θα συμπράξει μαζί μας για πρώτη φορά διευθύνοντας την Πρώτη Συμφωνία Μάλερ και το Τέταρτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν, ο Βλαντίμιρ Ασκενάζυ που επιστρέφει για πολλοστή φορά κοντά μας διευθύνοντας τη Συμφωνία του Νέου Κόσμου και το Πρώτο Κοντσέρτο για Πιάνο του Μπετόβεν (28.03.2020). Διεθνώς κορυφαία ονόματα του Βαγκνερικού ρεπερτορίου, με συνεχείς εμφανίσεις στο Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ, είναι άλλωστε η Πέτρα Λανγκ που θα ερμηνεύσει την Ιζόλδη και ο Στέφαν Φίνκε τον οποίο θα απολαύσουμε ως Τριστάνο.

Προσφορά Μουσικής και Μουσική Προσφορά

Επαναστατικό - με την έννοια ότι ανοίγει δρόμους, ανθρωπιστικό και πολλά ακόμα είναι το πρόγραμμα Προσφορά Μουσικής και Μουσική Προσφορά, που συνεχίζεται για τέταρτη χρονιά υπό τον παγκοσμίως κορυφαίο βιολονίστα και μαέστρο Λεωνίδα Καβάκο με τον οποίο μας συνδέουν παλαιοί και νέοι δεσμοί. Πρόγραμμα μεγάλης βαρύτητας τόσο σε πολιτιστικό – πολιτικό όσο και σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Είναι μεγάλο κέρδος για την Ορχήστρα, αλλά και για τις πόλεις που επισκεπτόμαστε, ενώ σημαντική είναι και η φιλανθρωπική διάστασή του.

Αφανείς ΄Ηρωες

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών δίνει και θα συνεχίσει να το κάνει, μεγάλη σημασία στο εκπαιδευτικό και κοινωνικό της έργο, κάτι που είναι και προσωπικό μου στοίχημα. Για τέταρτη χρονιά συνεχίζεται η Ακαδημία Nέων Mουσικών περιλαμβάνοντας πλέον όλα τα μουσικά όργανα μιας συμφωνικής ορχήστρας. Η Ακαδημία μας αποχαιρετά τη δεύτερη σειρά αποφοίτων της και πρέπει να σημειώσω ότι αυτά τα παιδιά αξίζουν μεγάλο έπαινο γιατί ακολουθούν την καρδιά τους, στοχεύοντας σε μια σταδιοδρομία πολύ δύσκολη. Συνεχίζεται επίσης, και το εργαστήριο Χάλκινων Πνευστών μας με την υποστήριξη και σε συνεργασία με το Ωδείο Φίλιππος Νάκας.

Ένας ακόμα πυλώνας του εκπαιδευτικού – κοινωνικού μας έργου, είναι το «Δικαίωμα στη Μουσική», με τα μουσικά σύνολα της Ορχήστρας να φέρνουν, εδώ και χρόνια, τη λόγια μουσική, σε σχολεία, σωφρονιστικά ιδρύματα, νοσοκομεία και μονάδες απεξάρτησης. Μέσα από αυτές μας τις δράσεις, για τις οποίες κινητήριος δύναμη αρχικά υπήρξε η ευγενική δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» ενώ πλέον υποστηρικτές μας είναι οι φιλόμουσες τοπικές αρχές, έχουμε πραγματικά γυρίσει όλη την Ελλάδα και έχουμε συναντήσει περισσότερους από 30.000 μικρούς και μεγάλους ακροατές.

Άλλωστε, το όνομά μας είναι Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, σαφώς όχι τυχαία, αλλά ο προσδιορισμός «Αθηνών» δεν περιορίζει την εμβέλειά μας. Πιστεύω πως είναι χρέος και ευθύνη να προχωρούμε σε δράσεις όπως και το «Επιμένοντας Αιγαίο» που συνεχίζονται και είναι σύμφυτες με την ύπαρξή μας.

Δικαίωμα στη Μουσική θα έχει και φέτος ο Δήμος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, σε σχολεία του οποίου, σχήματά μας θα ξαναβρεθούν για δεύτερη χρονιά, με τους μουσικούς μας να γίνονται πρεσβευτές του ρεπερτορίου μουσικής δωματίου.

Η Μουσική Δωματίου υπηρετείται από τα δραστήρια μουσικά σχήματα που συγκροτούν μέλη της ΚΟΑ. Προ ολίγου ακούσαμε το Κουιντέτο Ξύλινων Πνευστών. Τα σχήματά μας είναι περισσότερα από 12 και πρωταγωνιστούν σταθερά τόσο στα εκπαιδευτικά- κοινωνικά προγράμματα, όσο και σε όλες τις δράσεις εξωστρέφειας μας. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να τονίσω την ιδιαίτερη αξία του ρεπερτορίου μουσικής δωματίου και τη σχέση του με τα μεγάλα συμφωνικά έργα. Είναι ρεπερτόριο που απαιτεί ιδιαίτερες δεξιότητες από τους μουσικούς καθώς είναι περισσότερο εκτεθειμένοι, ενώ παράλληλα ενισχύονται και οι δεσμοί μεταξύ των μελών της Ορχήστρας. Φέτος, και στο πλαίσιο του πολύ επιτυχημένου Κύκλου μας Μουσικοί Περίπατοι στα Μουσεία, που συνεχίζεται, παρουσιάζουμε έργα που γνώρισαν μεγάλη απήχηση, όπως το Σεπτέτο σε μι ύφεση, του Μπετόβεν. Γνωρίζουμε ασυνήθιστους συνδυασμούς οργάνων , όπως στη συναυλία Contrasts τριών μεγάλων του 20ού αι. Δημοφιλή έργα της εποχής μας, παραδείγματος χάριν το Fratres για κουαρτέτο εγχόρδων του Περτ, φορτισμένες ιστορικά και συναισθηματικά συνθέσεις, όπως το δεύτερο Τρίο με πιάνο σε μι ελάσσονα του Σοστακόβιτς. Πανελλήνιες πρώτες όπως το μεγαλεπήβολο Τρίο για βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο του Γκράιφ, αλλά και τις καλύτερες στιγμές δημιουργών όπως το La Folia του Παπάνα και το Τέταρτο Κουαρτέτο Εγχόρδων “Μάζα” του Θεοδωράκη.

Η ΚΟΑ εκτός των τειχών

Μέσα στην ερχόμενη σεζόν, τον Φεβρουάριο του ’20 κυκλοφορεί η πρώτη παγκόσμια ηχογράφηση της Κλασικής Συμφωνίας του Σκαλκώτα με την έγκριτη εταιρεία Naxos. Ενώ αυτή τη στιγμή που μιλάμε ηχογραφούμε για πρώτη φορά παγκοσμίως από ελληνική Ορχήστρα τους Χορούς του Σκαλκώτα.

Μένω στο θέμα της διεθνούς μας παρουσίας, καθώς μετά την ενθουσιώδη υποδοχή και τις πολύ καλές κριτικές που λάβαμε, επιστρέφουμε στο φεστιβάλ του Marvao, στην Πορτογαλία, ενώ βρισκόμαστε σε αναζήτηση ημερομηνίας για τη συμμετοχή μας σε σημαντικό ευρωπαϊκό φεστιβάλ που ελπίζουμε ότι θα έχει αίσια κατάληξη και θα ανακοινωθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα. Παρεμπιπτόντως, η πρόσκληση μας στο φεστιβάλ αυτό έγινε κατόπιν σύστασης από την Μάρτα Άργκεριχ.

Πολύ τιμητική και ενισχυτική του διεθνούς προφίλ της ΚΟΑ είναι και η 3η συνεχής πρόσκληση για ηχογράφηση συναυλίας μας από το Τρίτο Πρόγραμμα της Γερμανικής Ραδιοφωνίας.

Νέοι ακροατές - έμπειροι μουσικοί

Πέρυσι είχαμε πει ότι έχουμε τους νέους στην καρδιά μας. Τολμώ να πω ότι αυτό είναι αμοιβαίο γιατί παρατηρώ ότι το κοινό είναι πολύ πιο νεανικό απ’ ό,τι σε αίθουσες του εξωτερικού. Η παρουσία μας στα social media είναι πολύ έντονη, έχουμε διπλασιάσει τους φίλους μας στο facebook. Πιστεύω ότι μας ακολουθείτε επιβραβεύοντας την στρατηγική επιλογή αξιοποίησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, για ενημερωτικούς και όχι μόνο για καθαρά εμπορικούς σκοπούς, αλλά κυρίως δίνοντας μουσικολογικά στοιχεία, ανασύροντας στιγμές από την ιστορία της ΚΟΑ, υπενθυμίζοντας σημαντικές επετείους. Όλη αυτή η προσπάθεια, νομίζω ότι φέρνει αποτελέσματα και είναι ένας από τους πυλώνες προσέλκυσης νέων.

Σημαντικό δείγμα αποδοχής και επιβράβευσης των προσπαθειών μας είναι και η αύξηση προσέλευσης κοινού στις απαιτητικές μας συναυλίες κατά 16%. Θα μπορούσα να μιλώ για πολύ ακόμα γιατί το θέμα με παθιάζει - ομολογώ. Στο σημείο αυτό, θέλω να επισημάνω ότι είναι ηρωική η προσπάθεια της ΚΟΑ γιατί με πενιχρά μέσα κάνει μια εντυπωσιακή προσπάθεια αναβάθμισης του ρόλου της, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Είμαι πολύ ευτυχής γι’ αυτό το όχι ευκαταφρόνητο επίτευγμα. Επίσης, είμαι ικανοποιημένος γιατί δεν έχουμε χρέη, γιατί η Ορχήστρα βρίσκεται σε διαρκή ανοδική πορεία που όμως νομοτελειακά θα φτάσει σύντομα στα όριά της με το ύψος της παρούσας επιχορήγησης.

Θεωρώ τιμητική τη συναυλία στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, όπου θα παρουσιαστεί το νέο έργο του Δημήτρη Σκύλλα, ανάθεση της συμφωνικής ορχήστρας του BBC. Με ικανοποιεί το ότι δύο διακεκριμένοι Έλληνες Μουσικοί, ο πολυγραφότατος Φίλιππος Τσαλαχούρης και ο πειραματιστής συνθέτης και πιανίστας Μηνάς Μπορμπουδάκης, μετά από παραγγελία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών θα γράψουν έργα εμπνευσμένα από την ελληνική επανάσταση που θα εκτελεστούν στις συναυλίες .

Κοντά μας θα είναι επίσης διεθνώς αναγνωρισμένοι αρχιμουσικοί: ο Φρανκ Μπέερμαν, ο Ματίας Φορέμνυ, ο Μισέλ Τιλκέν, ο Ούρος Λάγιοβιτς, ο Τζιανκάρλο Αντρέττα, ο Κρίστοφ Πόππεν και ο Μάρκους Μπος. Επίσης καλωσορίζουμε καταξιωμένους Έλληνες αρχιμουσικούς όπως ο προκάτοχός μου Βασίλης Χριστόπουλος, ο ομόλογός μου στον ΟΜΜΑ Μίλτος Λογιάδης, ο Γιώργος Πέτρου, ο Τάσος Συμεωνίδης, ο Λουκάς Καρυτινός, ο Έκτορας Ταρτανής, ο Κωνσταντίνος Δημηνάκης, ο Γιώργος Μπαλατσινός.

Και από τις τάξεις της ΚΟΑ αναφέρω τον Νίκο Χαλιάσα που θα διευθύνει τη Φαντασία και τον Γιάννη Οικονόμου, σολίστ στο Κοντσέρτο για όμποε του Στράους».

Λίνα Μενδώνη: Για τους ήρωες που δεν θα λείψουν ποτέ

«Το πρόγραμμά σας, θα έλεγα ότι προλογίζει, με αισιοδοξία, τους Ήρωες του Μέλλοντος μας. Αυτούς που δεν θα λείψουν ποτέ. Θα αντιμετωπίζουν με ψυχικό σθένος τις προσκλήσεις της ζωής και θα τις αντιπαλεύουν», ανέφερε στο χαιρετισμό που έστειλε στην παρουσίαση η νέα υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη.

Κεντρική φωτογραφία: Στέφανος Τσιαλής ( Maria Grammatikou Photography)

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr