Ο Στράτης Μυριβήλης «ξαναζεί» στη Γεννάδειο. Μια αλλιώτικη ανάγνωση

Δεν ήταν μόνο η πρώτη φορά που το Αναγνωστήριο της Γενναδείου βιβλιοθήκης χρησιμοποιήθηκε για κάτι άλλο εκτός από μελέτη. Ηταν και το ότι η συγκέντρωση πριν από λίγες μέρες σε μια από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της χώρας έγινε για κάτι που - στην Ελλάδα τουλάχιστον - δεν το έχουμε συνηθίσει: Για την ανάγνωση σεναρίου μιας κινηματογραφικής ταινίας που επιπλέον βρίσκεται και στο στάδιο της προ - παραγωγής.

Κι όμως. Το στοίχημα των ανθρώπων της Γενναδείου να ανοίξουν οι χώροι της (και) για διαφορετικές λειτουργίες φαίνεται να κερδήθηκε. Και σ' αυτό συνέβαλαν ιδιαίτερα δυο πολύ καλοί κινηματογραφιστές, η Ειρήνη Βαχλιώτη, (σημειωτέον, ανιψιά της μυθικής ενδυματολόγου, Θεώνης Βαχλιώτη Ολντριτζ που το 1974 κέρδισε το ΄Οσκαρ για τα κοστούμια του «Υπέροχου Γκάτσμπι») και ο Παναγιώτης Κλειδαράς οι οποίοι βρίσκονται πίσω από το κινηματογραφικό σενάριο που βασίζεται στο ομότιτλο έργο του Στράτη Μυριβήλη «Ο Βασίλης ο Αρβανίτης».

Εκεί λοιπόν, στο χώρο που φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, τα αρχείο του συγγραφέα και παρουσία της εγγονής του, Χριστίνας Αγγελοπούλου, το Αναγνωστήριο μεταμορφώθηκε σε μια μικρή σκηνή υπό το φως των κεριών. Και παρ' ότι δεν επρόκειτο για αμοιγώς λογοτεχνικό έργο, ούτε για κάποια ολοκληρωμένη δουλειά, οι 100 άνθρωποι που βρέθηκαν εκεί «ταξίδεψαν» σε έναν κόσμο που κάποτε ζούσε πιο κοντά στο νερό, στη φωτιά, στον αέρα και σ’ αυτή τη γη…σε μια εποχή μεγάλης αλλαγής.

Κι αυτό γιατί το σενάριο ζωντανεύει ποιητικά το μαγικό κόσμο ενός ήρωα στις αρχές του 20ού αιώνα στη Λέσβο - μιλώντας για τη θάλασσα, το απέναντι, δυο λαούς και τη λαχτάρα για ελευθερία... Κι όμως, αινιγματικά στον «Βασίλη Αρβανίτη» δεν υπάρχει ελευθερία, υπάρχει μόνο ελεύθερος άνθρωπος.

Ο Μυριβήλης παρουσίασε μια πρώτη μορφή του αφηγήματός του «Ο Βασίλης ο Αρβανίτης» σε τρεις συνέχειες στην εφημερίδα «Η Πρωία» στις 10, 17 και 18 Ιουνίου 1934. Το 1938 επεξεργάστηκε εκ νέου το έργο του προκειμένου να το συμπεριλάβει στη συλλογή διηγημάτων «Το γαλάζιο βιβλίο» που κυκλοφόρησε το 1939. Ενδεικτική του εθνικού χαρακτήρα του «Βασίλη του Αρβανίτη» είναι η επισήμανση του Κ. Α. Δημάδη ότι «εξαιτίας της διηγήματος αυτού καθυστέρησε επί δεκατέσσερις μήνες η έκδοση της συλλογής, επειδή η λογοκρισία φοβόταν την αντίδραση του Τούρκου πρεσβευτή στην Αθήνα» (Κ. Α. Δημάδης, Δικτατορία, Πόλεμος και Πεζογραφία 1936-1944). Η οριστική μορφή της νουβέλας δόθηκε από τον Μυριβήλη στα χρόνια της Κατοχής με ιδιαίτερη επιτυχία, αφού μετά την εξάντληση της πρώτης έκδοσης το 1943 χρειάστηκε να γίνει και μία δεύτερη την άνοιξη του 1944.

Το σενάριο, ο χάρτης πάνω στον οποίο χτίζεται κάθε κινηματογραφική ταινία έχει διασκευαστεί, λοιπόν, από την Ειρήνη Βαχλιώτη και τον Παναγιώτη Κλειδαρά. Οι δυο τους γνωρίστηκαν και συνεργάστηκαν στην πολυβραβευμένη ταινία της πρώτης, «Skipper Straad» που βασίστηκε στην ποίηση του Νίκου Καββαδία. Η Ειρήνη Βαχλιώτη έχει μακρά πορεία στο χώρο του ντοκιμαντέρ σε συνεργασία με την αγγλική τηλεόραση και ο Παναγιώτης Κλειδαράς πολυβραβευμένη πορεία στη διεύθυνση φωτογραφίας για το σινεμά. Η φιλία τους δημιούργησε την όρεξη για συν-δημιουργία στο έργο «Ο Βασίλης ο Αρβανίτης», μια ιδιαίτερη κινηματογραφική προσέγγιση που, όπως προαναφέρθηκε, βρίσκεται στο στάδιο της προ-παραγωγής..

Προλόγησαν η Μαρία Γεωργοπούλου, διευθύντρια της Γενναδείου η οποία εξέφρασε ένα μεγάλο ευχαριστώ για το γεγονός ότι για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε ο χώρος του Αναγνωστηρίου για κάτι άλλο εκτός από μελέτη, ενώ στη συνέχεια μίλησε η εγγονή του Μυριβήλη, Χριστίνα Αγγελοπούλου, με συγκίνηση για την ποιότητα της δουλειάς που παρουσιάστηκε, για το σεβασμό στο έργο του παππού της και διάβασε και τα λόγια που έγραψε ο ιδιος ο Μυριβήλης για τον «Βασίλη τον Αρβανίτη».

Στο σύντομο διάλειμμα, ο κόσμος είχε την ευκαιρία να δει την μικρή έκθεση με το αυθεντικό χειρόγραφο του έργου, και αντικείμενα και φωτογραφίες του συγγραφέα από το Αρχείο του Μυριβήλη . Δεξιά κι αριστερά από τις βιτρίνες της έκθεσης υπήρχαν δυο οθόνες κομπιούτερ όπου κανείς μπορούσε να ξεφυλλίσει το σενάριο σε μορφή ebook και ένα άλμπουμ με σπάνιες αρχειακές φωτογραφίες από την Λέσβο και την εποχή του έργου που συγκέντρωσαν οι Ειρήνη Βαχλιώτη και Παναγιώτης Κλειδαράς μέσα από την ερευνά τους για το σενάριο και την ταινία.

(Φωτογραφίες Ανθή Μανώλη)

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr