Ήταν διάσημο μοντέλο, ταλαντούχα φωτογράφος, μούσα των σημαντικότερων καλλιτεχνών τη δεκαετία του 20. Οι περισσότεροι αναγνωρίζουν το βλέμμα της ακόμα και αν δεν ξέρουν το όνομά της. Είναι η γυναίκα που έχει φωτογραφηθεί να κάνει γυμνή στην μπανιέρα του Χίλτερ, από τον αθεράπευτα ερωτευμένο μαζί της πολεμικό ανταποκριτή Ντέβιντ Σέρμαν του περιοδικού LIFE.
Είναι τα μάτια με τις τεράστιες βλεφαρίδες και τα δάκρυα που αγάπησε, μίσησε και φωτογράφησε ο Μαν Ρέι του οποίου υπήρξε μούσα. Είναι τα χείλη της στον πιο γνωστό πίνακά του. Για τη Λι Μίλερ, η λέξη μούσα δεν είναι αρκετή, την αδικεί. Γιατί ήταν και η ίδια καλλιτέχνης και πολεμική ανταποκρίτρια. Είναι αυτή που απαθανάτισε άλλες γυναίκες στο τέλος του Β' Παγκοσμίου πολέμου στο μέτωπο και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Κεντρικής Ευρώπης. Είναι η γυναίκα που δεν ξέχασε ποτέ τον πόλεμο, σφραγίστηκε ανεπανόρθωτα από τις μνήμες του μετώπου.
Η έκθεσή της γεμίζει το Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο της Βρετανίας με κόσμο. Οι φωτογραφίες της έκθεσης «Lee Miller: A Woman’s War», που θα διαρκέσει μέχρι τις 24 Απριλίου είναι καθηλωτικές.
Υπάρχει ένας άνθρωπος που την μαθαίνει μέσα από αυτή την έκθεση. Είναι ο γιός της, Τόνι Πένροουζ. Αν και πέρασε τα παιδικά του χρόνια ανάμεσα σε διάσημους καλλιτέχνες είχε μια πολύ δύσκολη σχέση με την αλκοολική και καταθλιπτική μητέρα του. Μέσω του αρχείου της ανακαλύπτει και αυτός την ταυτότητά της, σκαλίζοντας το μεγάλο αρχείο της που υπάρχει στο σπίτι του στο Σάσεξ. Ο Πένροουζ έγραψε τη βιογραφία της μητέρας του με τον τίτλο The Lives of Lee Miller το 1998, δίνοντας με ακρίβεια το πορτρέτο των πολλών ζωών που έζησε. Μοντέλο, φωτογράφος, μούσα και προστατευόμενη του Μαν Ρέι, πολεμική ανταποκρίτρια, και γκουρμέ μαγείρισσα.
Από το θάνατό της το 1977 ο γιός της προσπαθεί να ανασυνθέσει τη ζωή της. Μια ζωή που δεν τον συμπεριελάμβανε πάντα. Βρίσκεται ακόμα βυθισμένος, στα 68 χρόνια του, στον κόσμο της, μέσα στα 60.000 αρνητικά που άφησε στη σοφίτα του σπιτιού τους στο αγρόκτημα Φάρλεϋ του Σάσεξ. Τώρα το σπίτι είναι μουσείο και ανοίγει στο κοινό για να θαυμάσει τα έργα του πατέρα του, Άγγλου υπερρεαλιστή ζωγράφου Ρόλαντ Πένροουζ και την ιδιωτική συλλογή τους, έργων από τους φίλους τους Χουάν Μιρό, Πάμπλο Πικάσο, ο Μαξ Έρνστ και άλλων.
Ο Πένροουζ κατάφερε και επιβίωσε από μια πολύ δύσκολη μητέρα. Δε του μιλούσε ποτέ για τον πόλεμο παρά μόνο για τον Πικάσο ή τον Μαν Ρέι ή το Παρίσι στη δεκαετία του '30. Τον είχε εμπιστευθεί στη νταντά του που ήταν μέλος της οικογένειάς τους. Τα σαββατοκύριακα στο σπίτι άκουγε ένα σωρό ξένες γλώσσες, φίλων των γονιών του και στα 14 όταν είπε στο σχολείο ότι είχε κάνει διακοπές στον Πικάσο τον κοίταξαν όλοι δύσπιστα. Οι διαθέσεις της μητέρας του ήταν πολλές φορές βίαιες, μόνο όταν έμπαινε στην κουζίνα ήταν προσιτή και φιλική, εκεί ένοιωθε ασφαλής κι μακριά από τις αναμνήσεις του πολέμου. Ο καλλιτέχνης που έκανε μεγαλύτερη εντύπωση στον Τόνι ήταν ο Μιρό. Ήταν σαν μοναχός, ένας βαθιά πνευματικός άνθρωπος, λέει. Η εξομολόγησή του στον Γκάρντιαν κλείνει με μια τρομερή φράση: Υπάρχει ένα τραύμα πολύ βαθιά, λέει χωρίς να διευκρινίζει αν εννοεί εκείνον ή τη μητέρα του.
Η Λι Λίλερ γεννήθηκε στις 23 Απριλίου 1907 στη Νέα Υόρκη. Ήταν μοντέλο του πατέρα της, ο οποίος ήταν μηχανικός, εφευρέτης και επιχειρηματίας. Ο μύθος λέει ότι η ομορφιά της ήταν αυτή, που ενώ περπατούσε στο Μανχάταν όταν ήταν 19 ετών σταμάτησε ένα αυτοκίνητο και ο οδηγός που βγήκε από μέσα, της πρότεινε να φωτογραφηθεί ως μοντέλο για το περιοδικό Vogue. Ο άντρας αυτός ήταν ο Κοντέ Ναστ, ο ιδρυτής του περιοδικού και του μεγάλου εκδοτικού οίκου της Αμερικής.
Η καριέρα της άρχισε με ένα εξώφυλλο και τελείωσε δυο χρόνια αργότερα εντελώς άδοξα επειδή διαφήμισε μια σερβιέτα. Η εικόνα του απόμακρου μοντέλου καταστράφηκε εντελώς.
Χωρίς να δώσει δεκάρα γιαυτό που της συνέβη άνοιξε πανιά για το Παρίσι και εκεί γνώρισε τον μαν Ρέι, ζητώντας του να γίνει βοηθός του. Χρειαζόταν αληθινό θράσος για να τον πλησιάσει κανείς αλλά η Λι ήταν αποφασισμένη. Σύντομα έγινε βοηθός του, μοντέλο του, μούσα του και ερωμένη του και δεν έχει καμία σημασία με ποια σειρά. Σημασία έχει ότι την αποδέχτηκαν σαν μέλος της ανδροκρατούμενης παρέας των σουρεαλιστών στο Παρίσι και στα τέλη της δεκαετία του 20 και οι φίλοι της ήταν ο Πικάσο, ο Κοκτώ και ο Ελιάρ.
Στο Παρίσι άνοιξε το δικό της στούντιο στο οποίο αναλάμβανε πολύ συχνά αναθέσεις που προορίζονταν για τον Μαν Ρέι. Τον βοηθούσε με αυτό τον τρόπο για να είναι αφοσιωμένος στη ζωγραφική του και πολλές φωτογραφίες που τράβηξε η ίδια φέρουν την υπογραφή του. Η Λι βαρέθηκε σύντομα την αφόρητη ζήλια του και επέστρεψε στην Αμερική αφήνοντας τον απαρηγόρητο. Όμως η περιπέτεια της ζωής της ήταν ακόμα στα μισά. Παντρεύτηκε τον Αιγύπτιο επιχειρηματία Αζίζ Ελουί Μπέι τον οποίο γνώρισε στη Νέα Υόρκη και τον ακολούθησε στην Αίγυπτο. Φωτογράφιζε αλλά όχι επαγγελματικά, έπληξε αφόρητα και επέστρεψε στο Παρίσι όπου γνώρισε και παντρεύτηκε τον τον σουρεαλιστή εικαστικό και curator Ρόναλντ Πένροουζ. Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος τη βρήκε στο σπίτι τους στο Χάμστεντ του Λονδίνου.
Είχε αποφασίσει να δουλέψει ξανά στην πιο δύσκολη ιστορική περίοδο της Vogue, αυτή τη φορά ως πολεμική ανταποκρίτρια. Έγινε η επίσημη φωτογράφος του περιοδικού προκειμένου να καλύψει τους γερμανικούς βομβαρδισμούς του Λονδίνου. Το 1942 διαπιστεύτηκε και ως Αμερικανίδα φωτογράφος του πολέμου και ταξίδεψε στη Κεντρική Ευρώπη για να απαθανατίσει τις περίφημες πολεμικές σκηνές της που παρουσιάζονται στην έκθεση του Πολεμικού Μουσείου στη Βρετανία.
Η Λι Μίλερ επέστρεψε στη Βρετανία εν καιρώ ειρήνης και σαν καταξιωμένη φωτογράφος και συνέχισε να συνεργάζεται για άλλα δύο χρόνια με τη Vogue. Φωτογράφιζε θέματα μόδας και διασημότητες για το αμερικανικό περιοδικό.
Το «μετατραυματικό πολεμικό σύνδρομο», δεν άρχισε να της εμφανιστεί. Η κατάθλιψή της άρχισε να συνοδεύεται με μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και κυκλοθυμική συμπεριφορά. Σε αυτή την κατάσταση έμεινε έγκυος, πήρε επιτέλους διαζύγιο από τον Αιγύπτιο σύζυγό της και παντρεύτηκε τον Πένροουζ. Εγκαταστάθηκαν σε ένα σπίτι με κήπο, το γνωστό Farley Farm House στο Ανατολικό Σάσεξ. Αυτό το σπίτι, τις δεκαετίες του '50 και του '60 εξελίχθηκε σε μεγάλο πνευματικό και καλλιτεχνικό σαλόνι για τους καλλιτέχνες της Ευρώπης.
Με την μαγειρική ξεχνούσε τη φρίκη του πολέμου, η οποία ερχόταν ολοζώντανη στα όνειρα και κάθε φορά που έπιανε μηχανή. Οι ανεξίτηλες εικόνες του πολέμου τη σφράγισαν για πάντα. Ο γιος της αργότερα περιέγραψε αυτή την περίοδο σαν «μεγάλη κατρακύλα». Η εξωσυζυγική σχέση του Πένροουζ με μια καλλιτέχνη του τσίρκου την οδήγησε σε μια σκοτεινή άβυσσο.
Η Λι Μίλερ πέθανε στα 70 της, από καρκίνο στο συκώτι, αλλά ο θάνατος τη λύτρωσε από την εφιαλτική ζωή της. Η καταπονημένη ψυχολογία της και η επίπονη ασθένειά της την ταλαιπώρησαν αφάνταστα. Οι στάχτες της σκορπίστηκαν αργότερα στον κήπο του σπιτιού που έζησε τα περισσότερα ήρεμα και ταραγμένα χρόνια της.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Πανελλήνιες 2025: Δείτε αναλυτικά τις απαντήσεις στα θέματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,64,608,405/crop/both/44/44bddb5633834f218f6edb7e828a3a4b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Πανελλήνιες 2025: "Εύκολα τα θέματα στην Εκθεση, έγραψα όνομα, επίθετο και... αποκοιμήθηκα" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu609x389/0,23,609,365/crop/both/49/49aa0f05a6824053a9016dfb0d19cd0a.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Εθνική Πινακοθήκη: Συνεχίζεται η έκθεση με τα έργα πεσμένα και σπασμένα στο πάτωμα [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,29,608,370/crop/both/d3/d354e9de0610494f81f2c13c27e58453.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Αυθεντικός Μαραθώνιος Αθήνας: Με Φαραντούρη και Μποφίλιου η τελετή έναρξης στον Τύμβο του Μαραθώνα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x404/0,36,608,377/crop/both/7c/7c371bb39f0a4eafa19aef92531d74cf.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Πρεμιέρα για την παράσταση "Στην εξοχή" στο Θέατρο Αποθήκη παρουσία πολλών επωνύμων [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x426/0,42,608,383/crop/both/67/67fa72c307744adfae2ef8ddcf96b2a6.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ενθουσιώδης υποδοχή για τη νέα δραματική σειρά της ΕΡΤ "Αύριο" [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/cd/cd6d33b6ab4d4b2c9e9ed51ebbda3a6d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
!["Αύριο": Αvant premiere της νέας δραματικής σειράς της ΕΡΤ με Γουλιώτη και Λούλη, στο Φεστιβάλ Θεσ/νίκης [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x422/0,4,608,345/crop/both/5c/5c34812df0a745ed8601ed5b02024217.jpg?quality=60&404=default&v=2)
!["Ριφιφί": Προβλήθηκαν στο Φεστιβάλ Θεσ/νίκης τα δύο πρώτα επεισόδια της νέας σειράς του Τσαφούλια [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x422/0,10,608,351/crop/both/a6/a6322a3de2dd49d7abe1b14a13d37f0d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Συγκινητικές στιγμές: Βραβεύτηκαν στο Φεστιβάλ Θεσ/νίκης οι σπουδαίοι ηθοποιοί του παλιού κινηματογράφου [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x426/0,42,608,383/crop/both/d8/d81c9cb04246476490beb410488c1ea9.jpg?quality=60&404=default&v=2)
!["Τι Ψυχή θα Παραδώσεις, Μωρή; - Μέρος Α'" - Κυκλοφόρησε το επίσημο τρέιλερ της ταινίας που κάνει πρεμιέρα στις 13/11 [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x363/0,8,608,349/crop/both/10/102bbfe1081c4cb1a733594d1a8a5f14.jpg?quality=60&404=default&v=2)
