"Πλάσματα γύρω από τα Plásmata": Πώς μια έκθεση τέχνης συμβάλλει στην ενδυνάμωση των επιχειρήσεων της γειτονιάς

Σε μια γειτονιά της Αθήνας που αλλάζει φυσιογνωμία και μια εποχή, κατά την οποία συντελείται ραγδαία μετάβαση από το αναλογικό στο ψηφιακό, το εργαστήριο βιβλιοδεσίας "Thaleia's Bookbindery" ("Βιβλιοδετείο της Θάλειας") παλεύει να επιβιώσει παρέχοντας όχι μόνο εκδόσεις και έργα συντήρησης, αλλά και βιωματικά εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά και ενήλικες, κατοίκους και ταξιδιώτες, οι οποίοι θέλουν να συνδεθούν με τις χειρωνακτικές τέχνες και κυρίως το βιβλίο ως χειροποίητο αντικείμενο. Με στόχο την ψηφιακή ενδυνάμωση μικρών επιχειρήσεων και πρωτοβουλιών, όπως το "Thaleia's Bookbindery", που λειτουργούν στην ευρύτερη περιοχή γύρω από το Πεδίον του Άρεως, αλλά και τη συνομιλία των κατοίκων της περιοχής αυτής με την εικαστική έκθεση "Plásmata 3", η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση υλοποιεί τη δράση "Πλάσματα γύρω από τα Plásmata".

Η δράση μεταμορφώνει το Πεδίον του Άρεως, όπου φιλοξενείται μέχρι τις 15 Ιουνίου η έκθεση "Plásmata 3", σε μια ζωντανή, διαδραστική πύλη προς τη δημιουργικότητα και την καθημερινότητα της γειτονιάς του και αναδεικνύει ιστορίες, πρόσωπα και πρωτοβουλίες που συνθέτουν ένα πολύμορφο οικοσύστημα μέσα στην Αθήνα.

Στόχος της δράσης είναι να ενεργοποιήσει τη σχέση κατοίκων και επισκεπτών με την πόλη, προτείνοντας τη διαφορετική ανάγνωση μιας περιοχής που είναι δυναμική και πολυδιάστατη, σε διαρκή κίνηση και μετασχηματισμό. Παράλληλα, ενισχύει τη μικρή και τοπική επιχειρηματικότητα, δίνει χώρο στις τοπικές κοινότητες να αναδείξουν τη δουλειά τους και προσκαλεί τους επισκέπτες να εξερευνήσουν την γειτονιά μέσα από τις επιχειρήσεις της.

"Όταν κάνω στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μαθήματα στους φοιτητές για την καινοτομία, τα case studies είναι εκτός ελληνικής πραγματικότητας. Μιλάμε για καινοτομία που έχει να κάνει με ένα unicorn που θα μαζέψει ένα δισεκατομμύριο ευρώ και για ψηφιακές εφαρμογές με πολύ μεγάλο τεχνολογικό βάθος. Όταν όμως βγαίνω από το Πανεπιστήμιο και περπατάω στην Κυψέλη θα δω επιχειρήσεις που θεωρώ ενδιαφέρουσες σε αυτό που λέμε οριακή καινοτομία. Δηλαδή, μικρά πράγματα που κάνουν, όπως ένα καινούριο προϊόν ή έναν χώρο που αλλάζει την περιοχή ή την κατανόηση μιας ανάγκης. Αυτή η καινοτομία, κοινωνική και οικονομική, για να πάει στο επόμενο βήμα χρειάζεται μια πύλη προς το κοινό της και αυτό είναι κάτι το οποίο μπορείς να το κάνεις πλέον με εργαλεία, το κόστος των οποίων είναι κάποιες εκατοντάδες ευρώ ή σχεδόν μηδενικό", περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πρόδρομος Τσιαβός, διευθυντής του Τμήματος Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση, ο οποίος είχε την επιμέλεια των δράσεων καινοτομίας του συγκεκριμένου προγράμματος, μαζί με την innovation officer του Ιδρύματος Ωνάση, Αναστασία Μαυρογιάννη.

Η κ. Μαυρογιάννη εξηγεί ότι "θέλαμε να εντάξουμε επιχειρήσεις που δεν είναι η κλασική λίστα που θα βλέπαμε στα social media ή στα περιοδικά της πόλης, αλλά επιχειρήσεις από κατοίκους της περιοχής, από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, επιχειρήσεις που έχουν μια φιλοσοφία από πίσω, η οποία αναδεικνύει τον original χαρακτήρα της γειτονιάς γύρω από το Πεδίον του Άρεως. Επειδή είναι μια περιοχή για την οποία γίνεται αρκετή συζήτηση σε σχέση με το ποιος είναι ο χαρακτήρας της πλέον, θέλαμε να αποτυπώσουμε τον πραγματικό και πιο εσωτερικό χαρακτήρα της".

Οι επιχειρήσεις που παρουσιάζονται έχουν έδρα τους την περιοχή που εκτείνεται σε ακτίνα ενάμισι χιλιομέτρου από το Πεδίον του Άρεως.

"Στην περιοχή αυτή έχω συναντήσει οργανοποιούς, κεραμεία και πολλές άλλες δραστηριότητες. Έτσι όπως αλλάζει δυναμικά το κέντρο της Αθήνας, γίνεται προσπάθεια με έναν τρόπο μέσω της ανάπτυξης να εκτοπίσουν τους επαγγελματίες και είτε να μεταφέρουν αλλού τη δραστηριότητά τους ή να σταματήσουν εντελώς. Με κάποιο τρόπο πρέπει να προστατευτούν αυτές οι δραστηριότητες στην περιοχή, γιατί έχουν να προσφέρουν αρκετά. Οπότε μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος, θέλουμε και εμείς να αναδείξουμε αυτούς τους τεχνίτες και με κάποιο τρόπο να προστατεύσουμε όσο γίνεται από τη δική μας πλευρά την εργασία τους", τονίζει ο Κωνσταντίνος Δουμπενίδης, από τη δημιουργική κολεκτίβα "ESTO Association", που είναι συμπαραγωγός της δράσης.

Στη λίστα έχει προστεθεί και μια ενδιαφέρουσα καταγραφή αφρικανικών επιχειρήσεων της γειτονιάς, την οποία έκανε η πρωτοβουλία "Afrosocially", μια πρωτοβουλία που δημιούργησαν η Πρίσιους Ομπεντάια και η Γκρέις Νουόκε με στόχο να στήσουν γέφυρες της αφρικανικής κοινότητας με το ευρύτερο κοινό της πόλης. Οι δύο γυναίκες θα κάνουν στο πλαίσιο του "Πλάσματα γύρω από τα Plásmata" μια εισαγωγή στο ψηφιακό μάρκετινγκ για τις επιχειρήσεις αυτές, αλλά και μια δημόσια συζήτηση για τις γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, όπου έχουν έδρα οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις αυτές. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Πρίσιους Ομπεντάια μιλάει με αγωνία για τις αλλαγές που συντελούνται στις γειτονιές του κέντρου της Αθήνας. "Αν η Κυψέλη, για παράδειγμα, είναι ένα σύνολο περιόδων και ανθρώπων, μέσα σε αυτούς τους ανθρώπους, σε κάποια χρονική περίοδο, ανήκει και η αφρικανική κοινότητα. Οπότε με τις αλλαγές που γίνονται, ελπίζουμε να μην ξεχαστούν και να μην περιθωριοποιηθούν τα άτομα που κράτησαν τις γειτονιές αυτές για κάποια περίοδο".

Το άβαταρ των Πλασμάτων και τα εργαστήρια

Στο πλαίσιο της διοργάνωσης, οι μικρές επιχειρήσεις της περιοχής αποκτούν το δικό τους άβαταρ (γνωστό και ως "Πλάσμα"), ένα φαντασιακό ψηφιακό alter ego, σχεδιασμένο με εργαλεία χωρίς κώδικα. Τα στοιχεία αυτά, όπως και οι περιγραφές των επιχειρήσεων έχουν προστεθεί στο app της έκθεσης "Plásmata 3" (διαθέσιμο στο plasmata.onassis.org), ώστε μέσα από μια υβριδική, φυσική και ψηφιακή διαδρομή, οι επισκέπτες να βγουν από το πάρκο, να εξερευνήσουν τη γειτονιά γύρω από το Πεδίον του Άρεως και να ανακαλύψουν τις τοπικές επιχειρήσεις, τους ανθρώπους και τα "Πλάσματά" της.

Η δράση συνοδεύεται, επίσης, από μια σειρά εργαστηρίων ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων σχετικά με το online marketing, την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων εύχρηστων ψηφιακών εργαλείων για τοπικές επιχειρήσεις. Τα εργαστήρια, που οργανώνονται σε συνεργασία με το Κέντρο Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, τους Afrosocially και το Found.ation, έχουν ως στόχο να ενδυναμώσουν τις επιχειρήσεις.

"Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που έχει το εκπαιδευτικό μας σύστημα, είτε είσαι επιστήμονας είτε τεχνίτης, είναι ότι δεν σε προετοιμάζει για τον επαγγελματικό στίβο και ειδικά αν πρέπει να έχεις μια δική σου επιχείρηση, το κομμάτι της εκπαίδευσής σου σε σχέση με την ηλεκτρονική σου υπόσταση, με οτιδήποτε αφορά την αλληλεπίδραση της επιχείρησής σου με το κοινό, είναι στα δικά σου χέρια να μάθεις να το κάνεις. Είχα εκπαιδευτεί στο να είμαι καλή βιβλιοδέτρια, αλλά όχι καλή επιχειρηματίας", αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ιδιοκτήτρια του "Thaleia's Bookbindery", Θάλεια Μιχελάκη. Η ίδια τονίζει το διπλό όφελος των εργαστηρίων, την εισαγωγή στις νέες τεχνολογίες, που "είναι σημαντικές γιατί έχουν να κάνουν με την online προβολή μου όχι μόνο στον τοπικό ιστό, αλλά και στον παγκόσμιο", αλλά και τη γνωριμία της με άλλες επιχειρήσεις της περιοχής των Εξαρχείων, όπου βρίσκεται το βιβλιοδετείο. "Μέσα από τα εργαστήρια ένιωσα τη σύνδεση με την κοινότητα. Συνδεόμαστε και γινόμαστε πιο δυνατοί μέσω της σύνδεσης αυτής".

Ένας από τους επαγγελματίες που γνώρισε μέσα από τα εργαστήρια ήταν ο Κούρδος πρόσφυγας, Νίτσε Χασάν, ο οποίος άνοιξε πριν από δύο χρόνια στα Εξάρχεια το "Falafelo", ένα vegan street food project που βασίζεται σε χειροποίητες γεύσεις, εμπνευσμένες από την κουρδική γαστρονομική παράδοση και διαμορφωμένες μέσα από μια σύγχρονη αστική οπτική. Ως πρόσφυγας ο Νίτσε αντιμετώπισε επιπλέον δυσκολίες στο άνοιγμα της επιχείρησης, αλλά "έζησα την ελληνική φιλοξενία από κάθε πλευρά της κοινωνίας, μηχανικούς και λογιστές, το ESTO Association, το Ίδρυμα Ωνάση, ακόμα και απλούς ανθρώπους". Η συμμετοχή του στα σεμινάρια του Ιδρύματος Ωνάση προήλθε κυρίως από την ανάγκη του να δουλέψει το branding της επιχείρησής του. "Είναι μια επιχείρηση που έφτιαξα μόνος μου, οπότε δεν κατέβαλα καμία προσπάθεια στο μάρκετινγκ. Στα εργαστήρια ήθελα να μάθω για την τεχνητή νοημοσύνη, πώς να την ενσωματώσω στη δουλειά μου. Αυτός ήταν ο κύριος στόχος, να μάθω και να συνδεθώ με ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Αθήνας".

Στην άλλη πλευρά του Πεδίου του Άρεως, στην Κυψέλη, η Ειρήνη Καρτσωνάκη δημιούργησε πριν από έναν χρόνο τον εκθεσιακό χώρο "Kotart Space" στην Κυψέλη, που "σαν μια μικρή φωλιά", όπως λέει χαρακτηριστικά η συνεργάτιδά της, Σοφία Ψαρρή, φιλοξενεί pop-up markets με ανεξάρτητους δημιουργούς και μικρές επιχειρήσεις, οι οποίοι θέλουν να παρουσιάσουν και να μοιραστούν τη δουλειά τους, από χειροποίητα κοσμήματα και κεραμικά μέχρι φυσικά καλλυντικά και πρωτότυπα prints, αλλά και καλλιτεχνικές δράσεις για το ευρύ κοινό. "Είναι μια πολύ μικρή επιχείρηση και η όποια δράση μου δίνει την ευκαιρία να συνεργαστώ και να γνωρίσω κόσμο για να υπάρχει όλη αυτή η διάδραση που με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Υπάρχουν επιχειρήσεις που συχνά προβάλλονται, αλλά για τις υπόλοιπες είναι πολύ δύσκολο να εμφανιστούν, οπότε μέσα από αυτή τη δράση είναι πολύ σημαντικό να μπορεί να τις δει κάποιος", επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ειρήνη Καρτσωνάκη.

Ακούγοντας προσεκτικά τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων και πρωτοβουλιών να αφηγούνται τον αγώνα που κάνουν για να έχουν παρουσία στους πολίτες και επισκέπτες της Αθήνας, ο Πρόδρομος Τσιαβός υπενθυμίζει ότι "οι μικρές επιχειρήσεις που συνιστούν μια περιοχή, λειτουργούν ανασταλτικά στο να χάσει η γειτονιά το χρώμα της. Είναι όπως τα δέντρα που έχουν ρίζες και έρχεται το χώμα και το νερό και δεν παίρνει τα πάντα, γιατί υπάρχουν τα δέντρα. Έτσι και οι επιχειρήσεις θα φροντίσουν να μην φύγουν όλα".

Σημειώνεται ότι η δράση "Πλάσματα γύρω από τα Plásmata" υλοποιείται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κόμβου Ψηφιακής Καινοτομίας "Smart Attica", με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κόμβος Smart Attica έχει σκοπό να υποστηρίξει μικρομεσαίες επιχειρήσεις και φορείς του δημόσιου τομέα στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό. Μαζί με άλλους 135 κόμβους, το Smart Attica συμμετέχει στο δίκτυο καινοτομίας των European Digital Innovation Hubs (EDIHs) και συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα "Ψηφιακή Ευρώπη 2021-2027".

Η έκθεση "Plásmata 3" φιλοξενείται στο Πεδίον του Άρεως ως τις 15 Ιουνίου με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Εκτός από τη δράση "Πλάσματα γύρω από τα Plásmata", την έκθεση πλαισιώνουν κινηματογραφικές προβολές, dj sets, ζωντανές ραδιοφωνικές εκπομπές και συζητήσεις.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr