Ποιoς φοβάται σήμερα το βιβλίο του Χίτλερ;

Την 1η Ιανουαρίου του 2016 απελευθερώνονται τα δικαιώματα του βιβλίου του Αδόλφου Χίτλερ. Σε μια Ευρώπη που ανησυχεί για την άνοδο των ακροδεξιών, μένει να διαπιστωθεί αν θα υπάρχει ενδιαφέρον, πόσο και από ποιούς.

Σήμερα, τα εκδοτικά δικαιώματα του βιβλίου του Αδόλφου Χίτλερ «Ο Αγών μου» κατέχει η κυβέρνηση του κρατιδίου της Βαυαρίας. Αυτό, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2015. Η κυβέρνηση της Βαυαρίας, σε συμφωνία με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Βερολίνου, απαγορεύει την έκδοση του βιβλίου στη χώρα και βάζει εμπόδια στις διεθνείς εκδόσεις του, ενώ ο μοναδικός κληρονόμος του Χίτλερ, Πέτερ Ράουμπαλ, έχει αποποιηθεί των δικαιωμάτων του βιβλίου.

To «Ο Αγών μου», είναι το μοναδικό βιβλίο που έγραψε ο Αδόλφος Χίτλερ και αποτέλεσε το βασικό ιδεολογικό μανιφέστο του ναζιστικού κόμματος την εποχή πριν από τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο. Στο βιβλίο παρουσιάζει την πολιτική του ιδεολογία, ενώ στις 500 σελίδες του επιχειρεί να εμφανίσει τον εαυτό του σαν πολιτικό ηγέτη. Αγαπημένο μέχρι σήμερα ανάγνωσμα των νοσταλγών του ναζισμού, το βιβλίο, όταν εκδόθηκε, σημείωσε πολύ περιορισμένη εκδοτική επιτυχία και πούλησε περίπου 25.000 αντίτυπα. Με την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ το 1931, έγινε το πρώτο σε πωλήσεις βιβλίο στη Ναζιστική Γερμανία μετά τη Βίβλο, φθάνοντας το 1 εκατομμύριο αντίτυπα μόνο το 1933. Αποτελούσε σχεδόν υποχρεωτικά γαμήλιο δώρο, κάθε απόφοιτος οποιουδήποτε σχολείου λάμβανε ένα αντίτυπο μέχρι το 1940 και κάθε οικογένεια "δεν ένιωθε ασφαλής, αν δεν διέθετε ένα αντίτυπο στο σπίτι της". Ο Χίτλερ έγινε εκατομμυριούχος από τα δικαιώματα του βιβλίου.

Τα πνευματικά δικαιώματα ενός βιβλίου, στην Ευρώπη, λήγουν επτά δεκαετίες μετά το έτος θανάτου του συγγραφέα. Καθώς αυτό ισχύει και για το βιβλίο του Χίτλερ από την 1η Ιανουαρίου δεν θα χρειαστεί πλέον άδεια για επανεκτύπωση. Και είναι βέβαιο ότι αν φαίνεται να μην απασχολεί τον υπόλοιπο κόσμο, τη Γερμανία θα την απασχολήσει. Ποιός θέλει να είναι με ένα κλικ στο διαδίκτυο διαθέσιμο το βιβλίο;

Πώς βρέθηκαν τα δικαιώματα στα χέρια των Βαυαρών; Μετά τον πόλεμο οι Αμερικανοί αποφάσισαν για τη μοίρα του βιβλίου. Καθώς η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας δεν είχε ακόμα γεννηθεί, μεταβίβασαν τα δικαιώματα στην κυβέρνηση της Βαυαρίας. Η κίνηση αντικατοπτρίζει την πρώτη μεταπολεμική μέθοδο «θεραπείας» των Γερμανών και την απο-ναζιστοποίηση της χώρας. Καθώς οι Γερμανοί ήταν θύτες και θύματα ενός πολέμου, το πόνημα του Αδόλφου κρίθηκε ότι δεν είναι απαραίτητο ως ανάγνωσμα. Άλλωστε, πρόσφατα, σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου «Adolf Η.» Thomas Sandkühler, το 1950, σχεδόν οι μισοί δυτικογερμανοί πίστευαν ακόμα ότι ο Χίτλερ θα ήταν «ένας από τους μεγαλύτερους Γερμανούς πολιτικούς", αν δεν είχε ξεκινήσει τον πόλεμο.

Η γνώση γύρω από το Ολοκαύτωμα είναι κάτι που απασχολεί ακόμα τη Γερμανία, και το τραύμα του πολέμου εβδομήντα χρόνια αργότερα απασχολεί κάθε γενιά Γερμανών βυθίζοντάς τη συχνά σε ηθική και ψυχολογική κρίση.

Ο Φίλιξ Στάινερ της Ντόιτσε Βέλλε, γράφει ότι στη Γερμανία ακόμα και σήμερα, «υπάρχει ενοχή και ευθύνη για τα εγκλήματα που τελέστηκαν στη Γερμανία μέχρι την 8 η Μαΐου 1945. Ενοχή και ευθύνη που μετατίθενται και στις επόμενες γενεές για να μένει ζωντανή η μνήμη των εγκλημάτων που τελέσθηκαν προς αποφυγή τους στο μέλλον. Δεύτερον υπάρχει θρήνος για τα θύματα του ναζισμού στην ίδια τη Γερμανία. Γι αυτούς που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια ενός πολέμου που η Γερμανία ξεκίνησε και για πέντε και πλέον χρόνια, αυτούς που πέθαναν κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών και όσων διέφυγαν προς ανατολάς, τις γυναίκες που βιάστηκαν κατά τη διάρκεια της απελευθέρωσης– όχι μόνο από στρατιώτες του κόκκινου στρατού. Για τους γερμανούς στρατιώτες που πέθαναν αιχμάλωτοι πολέμου, στο Ρήνο ως τη Σιβηρία. Και για τα περίπου 12 εκατομ. Γερμανών που εκτοπίστηκαν μετά τη λήξη του πολέμου. Η αναφορά σε όλους αυτούς έχει νομιμοποιητικό έρεισμα και είναι απαραίτητη διότι δεν συνεπάγεται κάποια επιδίκαση αποζημιώσεων, ούτε μια αποδόμηση της ενοχής.

Τρίτον υπάρχει ντροπή. Ντροπή γιατί η ίδια η Γερμανία δεν κατάφερε να αποτάξει από πάνω της την μάστιγα του ναζισμού. Ντροπή για το ναζιστικό κράτος λειτούργησε σαν μια καλά κουρδισμένη μηχανή, σχεδόν παντού, μέχρι την ύστατη ώρα του και παρά το γεγονός ότι η πτώση του ήταν προδιαγεγραμμένη. Πολλοί από εκείνους που απερίσκεπτα σήκωσαν τη σημαία του ναζισμού πλήρωσαν το τίμημα. Το ίδιο και οι αντιρρησίες συνείδησης που εκτελούνταν από έκτακτα στρατοδικεία ακόμη κι όταν έφθαναν οι Σύμμαχοι. Καταστροφή δίχως νόημα παντού. Ακριβώς όπως και στα σχέδια του Χίτλερ».

Το 1985, ο τότε Πρόεδρος της Δυτικής Γερμανίας Richard von Weizsäcker, σε μια ιστορική ομιλία χαρακτήρισε την παράδοση της Γερμανίας στις 8 Μαΐου του 1945, πράξη απελευθέρωσης και όχι κατάρρευσης και ήττας. Είχαν περάσει 40 χρόνια από το 1945, όταν η σειρά του ΝΒC Ολοκαύτωμα, είχε αληθινά συγκλονίσει τους Γερμανούς. Ο Χίτλερ έγινε μέσα στο χρόνο εργαλείο μάρκετινγκ. Οποιαδήποτε αποκάλυψη, από τα ημερολόγια, μέχρι τα απαράδεκτα ζωγραφικά του έργα πουλιούνται πανάκριβα και γίνονται αντικείμενο συζήτησης. Ο άντρας με το «χιτλερικό» μουστάκι, από τον Μεγάλο Δικτάτορα του Τσάπλιν μέχρι σήμερα, έχει πάντα ένα πρόθυμο ακροατήριο. Ο Χίτλερ ως προϊόν είναι ένα αναγνωρίσιμο πρόσωπο, στην τέχνη, τη σάτιρα, ακόμα και τη διαφήμιση. Σήμερα υπάρχει απόσταση από την γοητεία του Χίτλερ. Οι περισσότεροι δεν έχουν πλέον καμία προσωπική ανάμνηση του Χίτλερ.

Σε μια φετινή δημοσκόπηση του YouGov σχετικά με τα πρόσωπα και τα πράγματα που συνδέονται με τη Γερμανία ο Χίτλερ ήρθε έβδομος, μετά την Volkswagen, τον Γκαίτε, τη Μέρκελ, τον Βίλι Μπραντ , τον εθνικό ύμνο της Γερμανίας και την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου. Στην ίδια δημοσκόπηση, το 70% των Γερμανών θεωρούν ότι είναι πολύ υπερήφανοι για τη χώρα τους. Πιστεύουν ότι ήρθε η ώρα να σταματήσουν να αισθάνονται ενοχή και ντροπή. Η Γερμανία επιθυμεί συνεχώς να δείξει ότι έχει προχωρήσει από την εποχή του Χίτλερ.

Πιθανώς η απελευθέρωση των δικαιωμάτων του βιβλίου του Χίτλερ δε θα είναι κάτι εύκολο. Ίσως ξαναστείλει τη χώρα στον «καναπέ» για να ερμηνεύσει τόσο το φόβο, όσο και την αμηχανία, αν το ενδιαφέρον αποδειχθεί μεγάλο. Ίσως διατηρήσει τη Γερμανία σε μια μόνιμη κατάσταση επαγρύπνησης που δε θα μοιάζει παρανοϊκή, όταν βλέπουν να αρθρώνεται ένας μετα-εθνικισμός που προκαλεί ακόμα μια περίπλοκη συζήτηση εντός της χώρας. Η αλήθεια είναι μια: τα εβδομήντα χρόνια πέρασαν και μένει να δούμε τι θα γίνει. Αυτή τη φορά τα χτυπήματα στο διαδίκτυο μπορεί να είναι και οδυνηρά.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr