«Ε, ναι, βγήκε ποιητικό γιατί ο έρωτας θέλει ποίηση. Δεν γράφεται ψυχρά. Η ποίηση είναι μια έκλαμψη. Υπάρχει μια χαρακτηριστική σκηνή στο βιβλίο. Οι μνήμες μας είναι όπως το σώμα που το εξετάζει ένας ακτινολόγος σ' εκείνο το ειδικό γαλακτερό τζάμι του ιατρείου. Εκεί φαίνονται όλα καθαρά. Και τα ταξίδια που δεν πήγες και τα λόγια που έκρυψες...»
Αυτά έλεγε, μεταξύ άλλων, ο Μάνος Ελευθερίου στο TheTOC στα τέλη του 2016 για το τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα Φαρμακείον εκστρατείας που μόλις είχε κυκλοφορήσει. Μαζί με την Καμπή πνοής του Paul Celan και την επανέκδοση του κλασσικού έργου Λόγια της Πλώρης του Ανδρέα Καρκαβίτσα αποτελούν τις βιβλιοφιλικές προτάσεις της εβδομάδας.
Μάνος Ελευθερίου, Φαρμακείον εκστρατείας, εκδόσεις Μεταίχμιο
«Στις μικρές και στις μεγάλες χαρές. Στις καταστροφές και την αρρώστια. Στον αέρα και στις βροχές. Πάντοτε χρειάζεται να υπάρχει ένας άνθρωπος δίπλα σου. Αυτός είναι όλα μαζί τα “Φαρμακεία” και τα “Φάρμακα” του κόσμου. Από εκεί ξεκινούν όλα…»
Κάπως έτσι ο Μάνος Ελευθερίου εξηγούσε στο TheTOC σε μια πρώτη ανάγνωση, τι κρύβεται πίσω από τον τίτλο «Φαρμακείον εκστρατείας» του βιβλίου του Φαρμακείον εκστρατείας (εκδόσεις Μεταίχμιο). ΄Ένα βιβλίο με αυτοβιογραφικό χαρακτήρα και με πρωταγωνιστή έναν ηλικιωμένο συγγραφέα ο οποίος επιστρέφει στη γενέτειρά του κι ακολουθεί εικόνες, σκιές, μυρωδιές αναζητώντας τα φάρμακα που χρειάζονται όσοι πάσχουν από αναμνήσεις και μοναξιά.
Το βιβλίο ξεκίνησε να γράφεται πριν από 5 – 6 χρόνια. Αναφέρεται στην προσπάθεια του ίδιου του Μάνου Ελευθερίου να ανακαλύψει ένα πρόσωπο της παιδικής του ηλικίας, έναν από τους πρώτους του μεγάλους έρωτες. Πως ένιωσε, αλήθεια, όταν δοκίμασε να πάρει τηλέφωνο έναν άνθρωπο που είχε να του μιλήσει πάνω από 20 χρόνια και έμαθε ότι ο άνθρωπος αυτός έχει πεθάνει εδώ και 15 χρόνια… «΄Ότι αυτός ο αριθμός έμενε ξεκρέμαστος;…»
Στην τελευταία του συγγραφική κατάθεση, ο Μάνος Ελευθερίου κουβεντιάζει με ζώντες και τεθνεώτες, μονολογεί κι αφηγείται μονολόγους άλλων μοναχικών ανθρώπων, που οι φωνές, οι αλήθειες κι οι φαντασίες τους συνθέτουν έναν θεατρικό μονόλογο για μια χειμαρρώδη ζωή που κύλησε και κυλάει πάνω στις ράγες του Φαρμακείου εκστρατείας, του πιο ποιητικού από τα πεζά κείμενα του Μάνου Ελευθερίου. Ο ίδιος δεν είναι πια μαζί μας. «Εφυγε» εκεί κοντά στα τέλη Ιουλίου τη ζοφερή περίοδο με τις πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική. Ο λόγος του, όμως, ζωντανός, τρυφερός κι επίκαιρος δεν θα πάψει να είναι μαζί μας.
Paul Celan Καμπή Πνοής, εκδόσεις Κίχλη
«Μόλις δημοσιεύθηκαν τα ογδόντα ποιήματα της Atemwende το 1967, έγινε αμέσως αντιληπτό ότι μετέβαλαν τον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνεται η ποίηση τόσο δραστικά όσο οι Illuminations του Rimbaud πριν από έναν σχεδόν αιώνα. Από αυτά γεννήθηκε μια φοβερή ακρίβεια. Σύμφωνα με τη διατύπωση του δυσμετάφραστου τίτλου, η πνοή της γλώσσας, ο μύχιος παλμός που διαπλέκει μια γλώσσα με το βιωμένο συγκείμενο της ιστορίας και της χρήσης της, σημείωσε καμπή στην κατεύθυνσή της. Και από τη στροφή αυτή είναι αδύνατο να υπάρξει πραγματική επιστροφή.»
George Steiner, The Times Literary Supplement
Η ποιητική συλλογή Καμπή πνοής (Atemwende) κατέχει κομβική θέση στο έργο του Paul Celan (1920-1970), καθώς εγκαινιάζει την ύστερη περίοδο της ποίησής του. Συγχρόνως συνιστά μια αναμέτρηση με τη δυτική λογοτεχνική παράδοση από τον Όμηρο μέχρι τον Kafka, αλλά και μια επανεξέταση της έως τότε ποιητικής του. Ο ίδιος σε ένα γράμμα προς τη σύζυγό του, τη ζωγράφο και χαράκτρια Gisèle Celan-Lestrange, παρατηρούσε: «Είναι πράγματι ό,τι πιο πυκνό έχω γράψει ως τώρα, και ό,τι πιο ευρύ». Η Καμπή πνοής περιλαμβάνει ποιήματα που γράφτηκαν από τον Σεπτέμβριο του 1963 έως τον Σεπτέμβριο του 1965. Το βιβλίο κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1967, από τις εκδόσεις Suhrkamp. «Είναι μια ημερομηνία σημαντική στη ζωή μου, γιατί αυτό το βιβλίο, από πολλές απόψεις, και προπαντός από την άποψη της γλώσσας του, σημαδεύει μια καμπή (που είναι αδύνατο να μην αντιληφθούν οι αναγνώστες)», αναφέρει ο Celan σ’ ένα γράμμα προς τον γιο του Eric.
Η ελληνική δίγλωσση έκδοση περιλαμβάνει, εκτός από τα ογδόντα ποιήματα της συλλογής, δώδεκα ανέκδοτα ποιήματα της ίδιας περιόδου, τέσσερα από τα οποία παρουσιάζονται εδώ για πρώτη φορά διεθνώς. Σε παράρτημα αναπαράγονται τα οκτώ χαρακτικά της Gisèle Celan-Lestrange, με τα οποία συνδιαλέγεται ο πρώτος κύκλος ποιημάτων της συλλογής. Στην προμετωπίδα του βιβλίου δημοσιεύεται για πρώτη φορά ένα φωτογραφικό πορτρέτο του ποιητή από την ίδια.
Η μετάφραση είναι του Μιχάλη Καρδαμίτση.
Ανδρέας Καρκαβίτσας, Λόγια της πλώρης, εκδόσεις Πατάκη
Ευκαιρία να ξανα-ανακαλύψουμε τον ΄Ελληνα κλασσικό αυτό το καλοκαίρι μέσα από τη νέα έκδοση του οίκου Πατάκη.
Φουρτούνες, μπουνάτσες κι απανεμιές, θαλασσόξυλα που ζωντανεύουν κι εκδικούνται όσους τα γυρεύουν, γοργόνες ακοίμητες, γολέτες και φρεγάτες που παλεύουν με τα κύματα στον Κάβο Μαλιά, η μοίρα του ναυτικού, η μυστική έλξη που του ασκεί η θάλασσα κι η αποστροφή του για την τακτοποιημένη ζωή. μούτσοι κακοφτιαγμένοι που ζωντανεύουν με το αθάνατο νερό, κι άλλοι -ναύκληροι, κουρσάροι και θερμαστές- που κεντάνε μνήμες ανείπωτες... Αυτός είναι ο κόσμος του Ανδρέα Καρκαβίτσα, που κατάφερε μέσα σ' αυτή τη συλλογή διηγημάτων -η οποία εκδόθηκε το 1899, γραμμένη σε μια θαυμαστή δημοτική γλώσσα- να δώσει ζωή στον κόσμο της θάλασσας, στις δοξασίες, στις δεισιδαιμονίες και στις προκαταλήψεις των ανθρώπων που τη λατρεύουν, τη μισούν, την υπηρετούν.
Μπορείτε να βρείτε όλα τα βιβλία στο www.public.gr
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr