Δεν υπάρχουν ενδείξεις για στέλεχος του κορονοϊού SARS-CoV-2 με ελληνική προέλευση, ξεκαθαρίζουν ο επίκουρος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Γκίκας Μαγιορκίνης και ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Θάνος Δημόπουλος, πρύτανης του ΕΚΠΑ.
Η ονοματολογία των νέων στελεχών του κορoνοϊού SARS-CoV-2 αποτελεί μία αρκετά πολύπλοκη διαδικασία. Για να γίνει ωστόσο κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο ονοματίζονται τα στελέχη θα πρέπει να δούμε τον τρόπο με τον οποίο προκύπτουν, αναφέρουν οι δύο καθηγητές.
Σε κάθε αναπαραγωγή του ιού δημιουργούνται μεταλλάξεις, καθότι ο μηχανισμός πολλαπλασιασμού κάνει λάθη κατά την διαδικασία αντιγραφής του γενετικού υλικού. Να σημειωθεί ότι ο μηχανισμός πολλαπλασιασμού του συγκεκριμένου ιού, αντίθετα με άλλους κορονοϊούς, έχει μηχανισμούς επιδιόρθωσης. Παρόλη την επιδιόρθωση των λαθών, μεταλλάξεις εξακολουθούν να δημιουργούνται, αν και σε μικρότερο, ωστόσο, βαθμό από ό,τι σε άλλου ιούς RNA.
Οι ιοί λοιπόν που προκύπτουν φέρουν συνδυασμούς μεταλλάξεων οι οποίες συγκεντρώνονται σε βάθος χρόνου. Όταν ένας ιός καταφέρει, είτε από τύχη είτε λόγω πλεονεκτήματος, να επεκταθεί στον πληθυσμό και διαφέρει αρκετά από άλλους ιούς λόγω του συνδυασμού των μεταλλάξεων που κουβαλάει, τότε δημιουργεί έναν νέο εξελικτικό κλάδο και ονομάζεται ως στέλεχος.
Τι ονομάζεται στέλεχος των ιών
Η έννοια του "στελέχους" ως οντότητα έχει βιολογικό και εξελικτικό χαρακτήρα. Έτσι, στέλεχος ονομάζουμε το σύνολο των ιών που έχουν παρόμοιες ιδιότητες γιατί κουβαλάνε παρόμοιους συνδυασμούς μεταλλάξεων. Από την άλλη δείχνει την εξελικτική ιστορία του ιού και για αυτό συνηθίζεται τα στελέχη να ονοματίζονται από την περιοχή που απομονώθηκαν για πρώτη φορά.
Ωστόσο τα τελευταία χρόνια αποφεύγεται ο χαρακτηρισμός των στελεχών με γεωγραφική τοποθεσία γιατί δημιουργεί στίγμα με αρνητικές συνέπειες στην δημόσια Υγεία. Για αυτό το λόγο τα στελέχη ονοματίζονται με βάση τον εξελικτικό κλάδο που έχουν προκύψει σύμφωνα με συνδυασμό λατινικών γραμμάτων και αριθμών που αναπαριστούν την εξελικτική ιστορία του στελέχους.
Το στέλεχος Β.1.1.318 αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα στέλεχος που απομονώνεται στην ελληνική επικράτεια τους τελευταίους μήνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το στέλεχος απομονώθηκε για πρώτη φορά στη Νιγηρία αλλά ήδη απομονώνεται σε πλήθος άλλων χωρών σύμφωνα με την πλατφόρμα GISAID, όπως Ηνωμένο Βασίλειο, Βέλγιο, Αυστρία, Γερμανία, Σουηδία, Φινλανδία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Σλοβενία, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, Καναδάς, Αυστραλία, Ιαπωνία, Σιγκαπούρη, Μπαγκλαντές, Αργεντινή, Γκάμπια, Γκαμπόν και Τουρκία.
Ως εκ τούτου δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το συγκεκριμένο στέλεχος έχει ελληνική προέλευση ή κάποια ελληνική ιδιαιτερότητα για την οποία μπορεί να ονοματισθεί με αυτόν τον τρόπο, τονίζουν οι δύο καθηγητές. Προσθέτουν ότι, σχετικά με τις ιδιότητες του στελέχους, προς το παρόν δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για την μεταδοτικότητα, την ανοσολογική διαφυγή ή την παθογένειά της και για αυτό δεν έχει θεωρηθεί μέχρι στιγμής ως στέλεχος ανησυχίας (Variant of Concern).
Πώς αρχίσαμε να λέμε για "αθηναϊκή μετάλλαξη"
Πρώτη φορά για την λεγόμενη "αθηναϊκή μετάλλαξη" μίλησε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη τη Δευτέρα (17/5) ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ Δημοσθένης Σαρηγιάννης. Τονίζοντας μάλιστα ότι "η αθηναϊκή μετάλλαξη είναι πολύ ανησυχητική".
"Πρέπει να πάρουμε στοχευμένα μέτρα άμεσα" δήλωσε στον Real Fm 107,1 προτείνοντας στοχευμένο εμβολιασμό συγκεκριμένων κοινωνικο-οικονομικών ομάδων στην περιοχή όπου καταγράφονται τα κρούσματα της "αθηναϊκής" μετάλλαξης.
Για μετάλλαξη στο κέντρο της Αθήνας είχε μιλήσει και ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Αθανασιος Δημόπουλος, που όμως είχε αποφύγει να χρησιμοποιήσει τον όρο. Μιλώντας στον Σκάι είχε πει ότι στο κέντρο της Αθήνας δημιουργούνται νέες μεταλλάξεις του κορονοϊού και συγκεκριμένα ένα στέλεχος το οποίο φαίνεται ότι αυξάνει τη μετάδοση του.