Λίγες μόνο εβδομάδες μετά την ανάληψη καθηκόντων της νέας κυβέρνησης, ο υπουργός Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Αριστείδης Μπαλτας, φρόντισε να προειδοποιήσει σε σχέση με τη διεκδίκηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα και μάλιστα στους Times: «Η εκστρατεία μας θα συνεχιστεί, αλλά η στρατηγική και το πώς θα κινηθούμε μπορεί να αλλάξει, αν αυτό χρειαστεί». Σύμφωνα με τον ίδιο, «μέσα στις επόμενες εβδομάδες ψάχνουμε τις λεπτομέρειες και αν δούμε ότι χρειάζεται να τις αλλάξουμε, θα το κάνουμε».
Η δήλωση ήχησε ως καμπανάκι. Τα δημοσιεύματα που ακολούθησαν ήταν φυσιολογικό να εγείρουν το ερωτηματικό: «Αυλαία για τη νέα κυρία Κλούνεϊ;» Χαρακτηριστικό το άρθρο της Daily Mail σύμφωνα με το οποίο «η δικηγορική εταιρεία της Αμάλ μπορεί να απομακρυνθεί από σύμβουλος αναφορικά με τα “Ελγίνεια” από τη στιγμή που η αριστερή νέα κυβέρνηση της Ελλάδας αναθεωρεί τις συμφωνίες».
Μας... τελείωσε η Αμάλ;
Επί της ουσίας δεν είχε γίνει καμία συμφωνία. Απλώς η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ποντάρει μάλλον υπέρ το δέον στη μάχη των εντυπώσεων με το διάσημο δικηγορικό γραφείο Doughty Street Champers και με μεγάλο του ατού την Αμάλ Αλαμουντίν, σύζυγο του Τζορτζ Κλούνεϊ, που πρότεινε τη δικαστική «οδό» διεκδίκησης των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Η επίσκεψη των μελών του γραφείου για τη παροχή νομικών συμβουλών και η περιήγηση της κυρίας Κλούνεϊ στο πλημμυρισμένο από Αττικό φως Μουσείο Ακρόπολης είχε κάνει το γύρο του κόσμου φέρνοντας στο διεθνές προσκήνιο μια εκστρατεία που ξεκίνησε το 1982 όταν η τότε υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών, Μελίνα Μερκούρη, προέβαλλε το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα σε Γενική Διάσκεψη της Unesco. Η περίφημη φράση της Μελίνας «…Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ…» είχε γίνει motto του αγώνα για επιστροφή των Γλυπτών εκεί όπου ανήκουν, ένας αγώνας που βρήκε συμμάχους πολλές προσωπικότητες με τελευταίο τον Τζορτζ Κλούνεϊ να δηλώνει τον Μάρτιο του 2014 ότι είναι «σωστό» και «δίκαιο» να επιστραφούν τα Μάρμαρα σε συνέντευξη τύπου της 64ης Μπερλινάλε.
Αλλιώς ερμηνεύει το BBC κι αλλιώς ο Guardian:
Η αλλαγή της στρατηγικής που μίλησε ο κ. Μπαλτάς είχε, άραγε, να κάνει με τις δηλώσεις του αν. υπουργού Πολιτισμού, Ν. Ξυδάκη; Ο τελευταίος ανέφερε ότι ο δικαστικός δρόμος απορρίπτεται και ότι «η οδός για τη διεκδίκηση της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι η διπλωματική και η πολιτική». Η δήλωση αυτή έδωσε αφορμή σε κάποια βρετανικά μέσα να … πανηγυρίσουν με προκλητικά δημοσιεύματα: «Η ελληνική κυβέρνηση τελικά αναγνώρισε ότι το Βρετανικό Μουσείο είναι νόμιμος ιδιοκτήτης των "Ελγίνειων" Μαρμάρων». Ετσι ξεκινούσε το άρθρο με το οποίο η βρετανική πολιτική εφημερίδα Daily Telegraph σχολίασε τη δήλωση.
Και η εφημερίδα συνέχιζε: «Με το τέλος της μήνυσης της Αμάλ Κλούνεϊ κατά της κυβέρνησής μας, το Βρετανικό Μουσείο μπορεί να συνεχίσει την τεράστια προσφορά του στον κόσμο». Και σε προκλητικούς τόνους κατέληγε: «Δεν πρόκειται για έκπληξη καθώς -αντίθετα με την ευρέως διαδεδομένη παρανόηση- δεν υπάρχει τίποτα παράνομο στον τρόπο που ο Λόρδος Έλγιν έσωσε τα Γλυπτά του Παρθενώνα».
«Η Ελλάδα εγκαταλείπει την υπόθεση των Ελγίνειων Μαρμάρων» ανέφερε ο εξωτερικός τίτλος θέματος του BBC. Στο ρεπορτάζ, ωστόσο, ξεκαθαρίστηκε ότι η Ελλάδα αποκλείει την ανάληψη νομικής δράσης για το θέμα.
Ο βρετανικός Guardian, πάλι, έσπευσε να υπερασπιστεί την Ελλάδα, λέγοντας ότι τα «Γλυπτά του Παρθενώνα αποτελούν θαύματα της γλυπτικής, σύμβολα του ελληνικού έθνους». Σύμφωνα με τη δημοσιογράφο Σαρλότ Χίγκινς, η Ελλάδα «απέρριψε ήσυχα την πιθανότητα ανάληψης νομικής δράσης [...] η επιθυμία να τα δει κανείς πίσω στην Αθήνα παραμένει πιο έντονη από ποτέ».
Ξυδάκης: Δεν δεσμευτήκαμε ότι θα ακολουθήσουμε τη δικαστική οδό
Νέες ανακοινώσεις από το υπουργείο Πολιτισμού, πάντως, ήρθαν να δώσουν περισσότερες εξηγήσεις στο θέμα: «Οι νομικές γνωματεύσεις είναι εξαιρετικά χρήσιμες και ενισχύουν την επιχειρηματολογία της Ελλάδας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση ουδέποτε δήλωσε ότι δεσμεύεται στο άμεσο μέλλον να ακολουθήσει τη δικαστική οδό».
Ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού πρόσθεσε ότι η δικαστική οδός «είναι μια από τις πολλές οδούς που ανοίγονται μπροστά μας».
«Ο πολυετής αγώνας με πολιτικά και διπλωματικά μέσα με σκοπό τη διαφώτιση της διεθνούς κοινής γνώμης έχει φέρει ήδη εντυπωσιακά αποτελέσματα. Το μεγαλύτερο μέρος της κοινής γνώμης, και μάλιστα στη Βρετανία, διάκειται ευνοϊκά στην επιστροφή των Γλυπτών» ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού.
Και προσέθεσε: «Σε κάθε περίπτωση η ελληνική Κυβέρνηση, αξιοποιώντας την πλούσια πείρα του παρελθόντος, επιλέγει τα προσφορότερα μέσα, τους όρους και το πεδίο για την επίτευξη των στόχων της».
Το βρετανικό όχι στην πρόταση της Unesco για διαμεσολάβηση
Ηδη, ωστόσο, από τις 26 Μαρτίου, η ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Βρετανικού Μουσείου έκανε και επίσημο το βροντερό «όχι» της βρετανικής πλευράς στην περίφημη σύσταση της Unesco να εξετάσει μια πρόταση διαμεσολάβησης. Και δεν υπερασπίστηκε μόνο την αποστολή του θεού ποταμού-Ιλισσού από το αέτωμα του Παρθενώνα στο Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης αλλά άφηνε και νύξεις δανεισμού των Μαρμάρων και στην Αθήνα.
Ο Sir Richard Lambert, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Βρετανικού Μουσείου καλούσε μάλιστα σε άμεση διεξαγωγή συζητήσεων με σκοπό το δανεισμό των μαρμάρων καθώς «είναι σημαντική η προβολή τους σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι άνθρωποι του Βρετανικού Μουσείου θα ήθελαν να προσκαλέσουν τους συναδέλφους τους στα ελληνικά Μουσεία να διερευνήσουν νέους τρόπους ώστε όλος ο κόσμος να δει, να μελετήσει και να απολαύσει τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Ανοιχτό το ενδεχόμενο να μας δανείσει το Βρετανικό Μουσείο τα Μάρμαρα;
Ως γνωστόν η θέση της Αθήνας στο δανεισμό των Μαρμάρων ήταν αρνητική διότι αυτό, σύμφωνα με κάποια επιχειρήματα, συνεπάγεται τη σιωπηρή αποδοχή της αξίωσης του Βρετανικού Μουσείου ότι κατέχει την κυριότητα επί των αρχαίων έργων τέχνης.
Ωστόσο σε συνέντευξη που παραχώρησε προσφάτως ο αν. υπουργός Πολιτισμού, Νίκος Ξυδάκης, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο δανεισμού. Θα ήσασταν ανοιχτός στο ενδεχόμενο να δανειστεί η Ελλάδα τα Γλυπτά του Παρθενώνα ήταν η ερώτηση που δέχτηκε; «Ναι, δεν μπορώ να το απορρίψω αλλά δεν μπορώ να το δεχτώ και προκαταβολικά χωρίς να ξέρω ποιο είναι το περιβάλλον, οι συνθήκες αυτής της σύμβασης», απάντησε.
Επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα: μια εκστρατεία που συνεχίζεται
«…πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για μας. Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας…», είχε πει η Μελίνα Μερκούρη κατά τη διάρκεια της ακάματης εκστρατείας της για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Μια εκστρατεία που όπως δείχνουν τα πράγματα συνεχίζεται με διαφορετικά πρόσωπα αλλά με το μνημείο – σύμβολο του Δυτικού πολιτισμού στο επίκεντρο. Όπως, άλλωστε, ανέφερε δημοσίευμα της Guardian, κατά τη διάρκεια των αιώνων τα Γλυπτά απέκτησαν νέα νοήματα που δεν θα μπορούσε κανείς να τα αφαιρέσει...
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr