Brexit, το "Hotel California" της Μεγάλης Βρετανίας

Μπορεί να πετύχει η Βρετανία σε τρεις εβδομάδες αυτό που δεν πέτυχε σε τρία χρόνια; Την απάντηση θα κληθεί να δώσει το βρετανικό κοινοβούλιο την ερχόμενη εβδομάδα όταν η Τερέζα Μέι θα φέρει για τρίτη φορά προς ψήφιση μια πρόταση που έχει απορριφθεί, σε μια ύστατη προσπάθεια να απεγκλωβίσει την χώρα από το χάος του Brexit. Πιθανότατα από το βήμα της βουλής η Μέι θα επικαλεστεί τα λόγια της Μάργκαρετ Θάτσερ: Δεν υπάρχει εναλλακτική. Η Μέι όμως δεν είναι Θάτσερ, αν και αυτή ήταν η προσδοκία της, και το βέβαιο είναι ότι στις σελίδες της ιστορίας θα καταγραφεί ως η πρωθυπουργός που ταπείνωσε μαζί με συνεργούς... από όλο το πολιτικό φάσμα την άλλοτε υπερήφανη Γηραιά Αλβιώνα.

Οι πιθανότητες να υπερψηφιστεί η πρόταση της Τερέρζα Μέι από τους βρετανούς βουλευτές, προϋπόθεση για να δοθεί η παράταση στην διαδικασία του Brexit έως τις 22 Μαίου, μια ημέρα δηλαδή πριν από τις ευρωεκλογές, είναι περίπου 5%. Αυτό θεωρεί ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και άλλοι ηγέτες που συμμετείχαν στην Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη. Ο κίνδυνος του άκακτου Brexit με ό,τι αυτό θα σημάνει για τους Βρετανούς, τις επιχειρήσεις, το Σίτι αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη, είναι πιο κοντά από ποτέ.

Πώς όμως έφτασε η Βρετανία να αυτοεγκλωβιστεί στο χάος; Πριν από λίγες εβδομάδες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι μπορεί να υπάρχει «ιδιαίτερη θέση στην κόλαση» για εκείνους που προωθούσαν το Brexit χωρίς να έχουν «ούτε ίχνος σχεδίου»...

Πράγματι. Η Βρετανία αγκάλιασε τον Ιούνιο του 2016 μια πολιτική φαντασίωση όταν οι Βρετανοί, με ισχνή πλειοψηφία, αλλά πλειοψηφία, ψήφισαν στο δημοψήφισμα υπέρ της εξόδου της χώρας από την ΕΕ. Οι κάλπες στήθηκαν στις 23 Ιουνίου του 2016 με τον Νάιτζελ Φάρατζ και τον Μπόρις Τζόνσον να παρελαύνουν με πλοιάρια, λεωφορεία και ποδήλατα ζητώντας επιτακτικά την αποχώρηση από μια Ευρώπη που όπως υποστήριζαν εκμεταλλευόταν την ευρωστία της βρετανικής οικονομίας. Το Leave κέρδισε με 52% έναντι του 48% του Stay, δηλαδή 17,4 εκατ. Βρετανοί ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης και 16,1 εκατ. κατά. Ποτέ στο παρελθόν η βρετανική κοινωνία δεν ήταν τόσο διχασμένη και βαριά πληγωμένη.

Η προκήρυξη του δημοψηφίσματος όμως ήταν το αποτέλεσμα μιας μακράς εσωκομματικής σύγκρουσης στο κόμμα των Τόρις που ένιωθε την καυτή ανάσα των εθνικιστών του UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ. Ο τελευταίος είχε εκμεταλλευτεί την ενίσχυση των ευρωσκεπτικιστών, λαϊκιστών, ακροδεξιών και εθνικιστών σε ολόκληρη την Ευρώπη, εν μέσω της μεταναστευτικής κρίσης.

Η παρέα των ευρωσκεπτικιστών στο Συντηρητικό Κόμμα, υπό τον ατίθασο Μπόρις Τζόνσον, εκβίαζε τον πρώην πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον. Ο τελευταίος υπέκυψε στον εκβιασμό, υποσχόμενος δημοψήφισμα για το Brexit, με την προσδοκία ότι η ΕΕ θα υπαναχωρούσε ικανοποιώντας τις όποιες απαιτήσεις του Λονδίνου. Ο Κάμερον βαθιά μέσα του δεν πίστευε ποτέ ότι θα έφτανε στο σημείο να προκηρύξει το δημοψήφισμα, πόσο μάλλον να οδηγηθεί σε παραίτηση. Πήρε το ρίσκο, με το σκεπτικό της παραμονής του στην εξουσία, έχασε και άνοιξε τον Ασκό του Αιόλου.

Λίγο μετά τo δημοψήφισμα του Brexit οι αλήθεια άρχισε να αποκαλύπτεται. Το ψέμα των Brexiteers ότι η αποχώρηση από την ΕΕ θα απελευθέρωνε 350 εκατομμύρια λίρες την εβδομάδα για δαπάνες για το Εθνικό Σύστημα Υγείας - το οποίο σήμερα αντιμετωπίζει τεράστιες ελλείψεις προσωπικού, εν μέρει ως αποτέλεσμα των ορίων μετανάστευσης που έθεσε το Brexit, αποκαλύφθηκε. Το ίδιο και οι όροι της συμφωνίας Brexit. Η φαντασίωση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να διατηρήσει τα περισσότερα πλεονεκτήματα της παραμονής του στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, η οποία επιτρέπει την ελεύθερη εμπορία αγαθών και υπηρεσιών σε ολόκληρη την ήπειρο, χωρίς να πληρώνει στο ταμείο της ΕΕ ή να τηρεί τους κανονισμούς της, κάτι που υποστήριζαν οι ευρωσκεπτικιστές, ξεθώριασε. Ο Τζόνσον και η παρέα του ισχυρίζονταν ότι θα μπορούσαν να διαπραγματευτούν συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με άλλες χώρες για την προώθηση των βρετανικών εξαγωγών και τη μείωση του κόστους των εισαγωγών τους.

Ωστόσο, αξιωματούχοι της ΕΕ φοβούνταν ότι εάν το Ηνωμένο Βασίλειο είχε μια τέτοια συμφωνία, άλλες χώρες θα ακολουθούσαν το παράδειγμά του, δημιουργώντας έτσι μια υπαρξιακή απειλή για την Ενωση. Καμία πλευρά δεν ήθελε ένα σκληρό Brexit. Για την ΕΕ όμως το όποιο σχέδιο συμφωνίας είχε μια αρχή: ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έπρεπε να υποστεί ζημίες εάν έφυγε. Κι έτσι έγινε. Για κάποιο χρονικό διάστημα, το Λονδίνο πίστευε ότι θα έχει το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, η ΕΕ είχε το πραγματικό πλεονέκτημα: τα κράτη μέλη της μπορούν να ζήσουν πιο εύκολα χωρίς ελεύθερη πρόσβαση στις βρετανικές αγορές από ό, τι το Ηνωμένο Βασίλειο χωρίς ευρωπαϊκή πρόσβαση.

Πολύ σύντομα όλα όσα υπόσχονταν οι Brexiteers κατέρρευσαν. To μπλοκ των ευρωσκεπτικιστών των Τόρις στράφηκε πολύ σύντομα κατά της Τερέζα Μέι ισχυριζόμενοι ότι η συμφωνία της με τις Βρυξέλλες δεν ήταν τίποτα περισσότερο από «υποταγή» στην Ευρώπη.

Στα αριστερά, το Εργατικό Κόμμα προσπαθούσε να βρει ρυθμό και...κατεύθυνση. Ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν δεν ήταν ποτέ ενθουσιώδης για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και ο στόχος του κόμματός του ήταν να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στους ψηφοφόρους των Εργατικών που ψήφισαν υπέρ του Brexit και τους πολλούς υποστηρικτές της παραμονής στην ΕΕ. Ωστόσο, η πολιτική του κόμματος αποδείχτηκε ανόητη - άλλ μια φαντασίωση. Κι αυτό γιατί όπως έδειξε η πορεία της ηγεσίας των Εργατικών, το θέμα τους δεν ήταν το Brexit αλλά να υποχρεώσουν την Μέι σε παραίτηση και προκήρυξη εκλογών. Ο Κόρμπιν αποδείχτηκε κατώτερος των περιστάσεων...

Το τι ακολούθησε είναι λίγο πολύ γνωστό. Η ΕΕ πλέον έχει το πάνω χέρι σε αυτό την ατέρμονη διαδικασία, οι όροι για την Βρετανία δεν είναι καλοί, ο κίνδυνος ενός ατυχήματος παραμένει υπαρκτός και δεν αποκλείεται τελικά να προκηρυχθεί και δεύτερο δημοψήφισμα ή η όλη διαδικασία να ακυρωθεί μέσω πρόωρων εκλογών.

Η Βρετανία όμως έχει υποστεί βαρύ πλήγμα. Το πολιτικό σύστημα έχει τσαλακωθεί, η άλλοτε πανίσχυρη στερλίνα έχει αποδυναμωθεί, η οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά 2%. Οι απώλειες από το 2016 έως σήμερα υπολογίζονται σε 800 εκατ. στερλίνες την εβδομάδα, δηλαδή 4,7 εκατ. Στερλίνες την ώρα! Τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν ανακοινώσει σχέδια μεταφοράς 1,3 τρισ στερλινών σε άλλες χώρες της ΕΕ και χιλιάδες θέσεις εργασίας έχουν χαθεί. Και το Βrexit έγινε σαν το Hotel California . "You can check out any time you like but you can't really leave"...

Οι πρωταγωνιστές του χάους

Νάιτζελ Φάρατζ- πρώην ηγέτης του UKIP

Eίναι το κόμμα που έθεσε πρώτο επισήμως στον δημόσιο διάλογο το σενάριο αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ . Στα δέκα χρόνια που ο Φάρατζ βρισκόταν στην ηγεσία του UKIP έως το 2016 οπότε και διενεργήθηκε το δημοψήφισμα, έκανε τα πάντα για να διασπείρει το αίσθημα της ξενοφοβίας αλλά και fake news για την ΕΕ. Στις ευρωεκλογές του 2014 το UKIP πέτυχε έναν θρίαμβο για τα δεδομένα του κόμματος, ενθαρρύνοντας τη δεξιά πλευρά του Συντηρητικού Κόμματος να αγκαλιάσει τον Brexit και να πανικοβάλει τους ηγέτες του.

Ντέιβιντ Κάμερον- πρώην πρωθυπουργός και αρχηγός των Τόρις

Υπέκυψε στους αντάρτες, έσυρε την χώρα σε δημοψήφισμα και πλέον είναι εξαφανισμένος από την πολιτική ζωή του τόπου. Ο Κάμερον πίστευε ότι η ΕΕ θα άλλαζε όλα όσα απαιτούσε ώστε να κερδίσει το στρατόπεδο του Remain το δημοψήφισμα. Ενας πρωθυπουργός που έδρασε με αλαζονεία και την απόλυτη πεποίθηση ότι τίποτε δεν θα πάει στραβά. Αν κάποιος είναι υπεύθυνος για την νίκη του Brexit είναι αυτός.

Τζέρεμι Κόρμπιν – Ηγέτης των Εργατικών

Στο δημοψήφισμα του 2016 περισσότερα από τα 2/3 των ψηφοφόρων των Εργατικών τάχθηκαν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ. Και σήμερα, περισσότεροι από το 70% τάσσονται κατά του Brexit. O Kόρμπιν όμως επέλεξε να κρατήσει αποστάσεις... ασφαλείας. Πολλοί τον επικρίνουν, εντός και εκτός του κόμματός του, γι αυτή του την στάση καθώς θεωρούν ότι εάν ήταν διαφορετική η Βρετανία δεν θα είχε φτάσει στο σημείο μηδέν.

Μπόρις Τζόνσον- Πρώην υπουργός Εξωτερικών-Τόρις

Ο άνθρωπος που ονειρεύεται να γίνει ο επόμενος ηγέτης των Τόρις θεωρώντας ότι η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο. Συμμαθητής αλλά και εσωκομματικός αντίπαλος του Κάμερον, θεωρούσε ότι η θέση του αρχηγού του ανήκει. Χαρισματικός και πείσμων, ο Μπόρις Τζόνσον ηγήθηκε της ανταρσίας των Συντηρητικών και της καμπάνιας υπέρ του Brexit. Ο ψευδής ισχυρισμός του ότι το Brexit θα έφερνε στο βρετανικό ΕΣΥ, (NHS) επιπλέον £ 350 εκατομμύρια την εβδομάδα, δυστυχώς έπεισε πολλούς βρετανούς. Ακόμη και σήμερα ισχυρίζεται ότι το άτακτο Brexit δεν θα προκαλέσει κανένα πρόβλημα!

Τερέζα Μέι- πρωθυπουργός

Η Τερέζα Μέι κλήθηκε να οδηγήσει το καράβι του Brexit σε ασφαλές λιμάνι. Τελικά οδήγησε το καράβι στην τέλεια καταιγίδα, ως επικεφαλής μιας χαοτικής και καταστροφικής διαδικασίας. Αφοσιωμένη Remainer που ξέρει περισσότερο από οποιονδήποτε το οικονομικό, διοικητικό και κοινωνικό χάος που θα προκαλέσει ένα σκληρό Brexit, η Μέι επέτρεψε στον εαυτό της να γίνει όμηρος του κυβερνητικού εταίρου, του μικρού Δημοκρατικού Κόμματος της Βόρειας Ιρλανδίας και της σκληρής πτέρυγας των Brexiteer στους Τόρις. Το πώς θα μείνει στην ιστορία έχει ήδη κριθεί.

Φωτογραφία: Reuters

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr