Στην εξάρθρωση ενός εκ των μεγαλύτερων κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας, του οποίου η δράση περιλάμβανε και την Ελλάδα, εξάρθρωσαν οι Αρχές της Βουλγαρίας με την υποστήριξη της Europol.
Στις επιχειρήσεις συμμετείχαν αστυνομικές και δικαστικές Αρχές από την Αλβανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι επιχειρησιακές ενέργειες συντονίστηκαν από κέντρα στη Σόφια και την Eurojust, ενώ η έρευνα συνεχίζεται, καθώς πρόκειται για ένα πολυδαίδαλο κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας, με πωλήσεις αντικειμένων εντός αλλά και εκτός Ευρώπης.
Η υπόθεση ξεκίνησε μετά από έφοδο σε κατοικία το 2020 στη Βουλγαρία, όπου οι Αρχές κατάσχεσαν περίπου 7.000 πολιτιστικά αντικείμενα ανεκτίμητης ιστορικής και χρηματικής αξίας. Τα ευρήματα ήταν κυρίως ελληνορωμαϊκές αρχαιότητες με σημαντική ιστορική βαρύτητα.
Κατά την τελευταία φάση της επιχείρησης, τη 19η Νοεμβρίου, οι Αρχές προχώρησαν σε:
- 35 συλλήψεις στη Βουλγαρία,
- 131 έρευνες σε σπίτια, οχήματα και θυρίδες (μια στην Αλβανία, 120 στη Βουλγαρία, τρεις στη Γαλλία, τρεις στη Γερμανία και τέσσερις στην Ελλάδα),
- κατασχέσεις άνω των 3.000 αντικειμένων, ανάμεσά τους χρυσά και ασημένια αρχαία νομίσματα και άλλες αρχαιότητες, με εκτιμώμενη αξία άνω των 100 εκατ. ευρώ, έργα τέχνης, όπλα, έγγραφα, ηλεκτρονικός εξοπλισμός, πάνω από 50.000 ευρώ σε μετρητά και χρυσό.
Η δράση του κυκλώματος αρχαιοκαπηλίας
Το κύκλωμα χρηματοδοτούσε παράνομες ανασκαφές στη Βουλγαρία, στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες βαλκανικές χώρες και στην Ιταλία.
Τοπικοί λαθρανασκαφείς που δρούσαν για λογαριασμό μεσαζόντων, συνδεδεμένων με την ηγεσία του κυκλώματος, φαίνεται πως είχαν βασικό ρόλο στις παράνομες δραστηριότητες.
Η συλλογή που κατασχέθηκε το 2020, περιλαμβάνει μοναδικά αντικείμενα, κάποια από τα οποία χρονολογούνται στο 2000 π.Χ., όπως μάσκες, πολεμικό εξοπλισμό, κοσμήματα, αγγεία, ρυτά και κύπελλα από τον θρακικό και τον ελληνορωμαϊκό κόσμο.
Οι περισσότερες αρχαιότητες δεν είχαν καθόλου χαρτιά προέλευσης, ή είχαν αμφίβολα έγγραφα από οίκους δημοπρασιών σε Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ.
Οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα
Για την Ελλάδα, η ευρωπαϊκή εντολή έρευνας αφορά σε αξιόποινες πράξεις 14 ατόμων βουλγαρικής υπηκοότητας, για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα, καθώς και παράνομης διακίνησης αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένων αρχαιοτήτων και έργων τέχνης.
Από τις βουλγαρικές Αρχές διενεργείται προκαταρκτική εξέταση προς διακρίβωση τέλεσης των ανωτέρω αξιόποινων πράξεων, στο πλαίσιο της οποίας ζητείται από το Τμήμα Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιοτήτων, η διενέργεια ερευνών και κατασχέσεων τεσσάρων Ελλήνων πολιτών, προκειμένου να διαπιστωθεί η πιθανή εμπλοκή τους, στη δράση της εγκληματικής οργάνωσης.
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 19ης Νοεμβρίου ξεκίνησε διεθνής αστυνομική επιχείρηση συντονισμένη από τις αρμόδιες εισαγγελικές Αρχές με την συμμετοχή Αστυνομικών Υπηρεσιών από τις εξής χώρες: Αλβανία, Αυστρία, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιταλία.
Η εν λόγω ευρεία επιχείρηση περιλάμβανε έρευνες σε οικίες, οχήματα, τραπεζικούς λογαριασμούς και περιουσιακά στοιχεία. Οι ανωτέρω έρευνες έγιναν ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες καθώς υπήρχε άμεση ενημέρωση και επικοινωνία μεταξύ συνδέσμων και τεχνικών μέσων (συντονιστικά κέντρα).
Οι έρευνες στα σπίτια τεσσάρων Ελλήνων έγινα ταυτόχρονα στο κέντρο της Αθήνας, τη Σαρωνίδα Αττικής, στη Μαλέσίνα Φθιώτιδας και σε περιοχή της Χαλκιδικής παρουσία δικαστικών λειτουργών, αρχαιολόγων και κλιμακίου της ΔΕΕ, κατά τις οποίες κατασχέθηκαν τα ακόλουθα:
- 474 αρχαία αντικείμενα (Ελληνιστικών και Μυκηναϊκών χρόνων, ειδώλια γυναικείων και αντρικών μορφών),
- 4 αρχαία νομίσματα,
- 1 ξύλινη εικόνα του Αγίου Αντωνίου που εμπίπτει στον νόμο περί αρχαιοτήτων,
- 1 όχημα,
- 3 κινητά τηλέφωνα,
- 5 φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές,
- 8 σκληροί δίσκοι,
- 4 ψηφιακά μέσα αποθήκευσης (usb),
- 1 ψηφιακός εκτυπωτής τριών διαστάσεων (3d printer),
- πλήθος ελληνικών και ξένων τραπεζικών εγγράφων που περιγράφονται συναλλαγές όπως και υπόλοιπα λογαριασμών,
- 2 ζυγαριές ακριβείας,
- πλήθος φωτογραφιών αρχαίων αντικειμένων,
- πλήθος βιβλίων που απεικονίζουν αρχαιότητες και δημοπρασιών αρχαίωναντικειμένων,
- πλήθος εγγράφων που αναφέρονται τα διερευνόμενα πρόσωπα,
- 2 τραπεζικές κάρτες από ίδρυμα του εξωτερικού,
- το χρηματικό ποσό των τριών χιλιάδων διακοσίων 3.200 ευρώ.