Στην Κέρκυρα οι «Μπότηδες», στην Κάλυμνο οι δυναμίτες, σε άλλες περιοχές της χώρας το κάψιμο του Ιούδα και στην Καλαμάτα ο σαϊτοπόλεμος είναι μερικά μόνο από τα έθιμα τα οποία δίνουν ένα ξεχωριστό χρώμα στον τρόπο που η Ελλάδα γιορτάζει το ορθόδοξο Πάσχα.
Τα περισσότερα από τα έθιμα αυτά, προερχόμενα από παραδόσεις που χάνονται στο βάθος του χρόνου ανά περιοχή, έρχονται με τη σειρά τους να τονίσουν το πνεύμα των ημερών, «καλώντας» τις τοπικές κοινωνίες να συμμετέχουν με ένα ξεχωριστό τρόπο στην Ανάσταση και την γιορτή του Πάσχα. Ιδού μερικά απ' αυτά:
Οι Μπότηδες στη Σπιανάδα
Η Κέρκυρα, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου «βουλιάζει» από το πλήθος των πιστών, αλλά και τουριστών, που έρχονται στο νησί για να παρακολουθήσουν μεταξύ άλλων το έθιμο «Μπότηδες», που λαμβάνει χώρα στην καρδιά του νησιού στην πλατεία Σπιανάδα.
Σύμφωνα με το έθιμο, με την πρώτη Ανάσταση στις 12 το μεσημέρι, οι κάτοικοι της Κέρκυρας, που έχουν στολίσει τα ψηλά παραθυρόφυλλά τους με κόκκινα εμβλήματα και λουλούδια, πετάνε τους «Μπότηδες». Πρόκειται για πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους, δεμένα με κόκκινες κορδέλες. Για το εν λόγω έθιμο που αποτελεί ένα συνδυασμό ενετικών παραδόσεων και ορθόδοξων εθίμων, υπάρχουν διαφορετικές θεωρίες για το πώς ξεκίνησε.
Μία απ' αυτές το θεωρεί μεσαιωνικό έθιμο, κατάλοιπο της Ενετοκρατίας. Οι Βενετοί, ως καθολικοί, έσπαγαν τις παλιές στάμνες την Πρωτοχρονιά, στη μεγαλύτερη γιορτή τους ως «φόρο» στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει καινούργια αγαθά στο σπιτικό τους. Οι ορθόδοξοι «μετακόμισαν» το έθιμο χρονικά και το μετέφεραν στη δική τους μεγαλύτερη γιορτή, το Πάσχα. Μια δεύτερη εκδοχή, με μεσαιωνικές ρίζες κι αυτή, αναφέρει ότι πρόκειται για προσπάθεια να εκδιωχθούν τα «μολύσματα», τα κακά και μοχθηρά πνεύματα που έβαζαν σε πειρασμό τους ανθρώπους την προηγούμενη χρονιά. Η τρίτη εκδοχή κάνει λόγο για παγανιστική προέλευση. Ο οργασμός της φύσης και η συλλογή των φρέσκων καρπών, απαιτούν νέα κανάτια και δοχεία για την αποθήκευση τους με αποτέλεσμα τα παλιά να πετιούνται και, μάλιστα, όσο πιο τελετουργικά, τόσο πιο αποδοτική θα είναι και η νέα συγκομιδή. Σύμφωνα με τη θρησκευτική μας παράδοση, το σπάσιμο των «Μπότηδων» αναπαριστά με τους κρότους, την οργή για τη προδοσία του Ιούδα.
Το έθιμο συνοδεύουν οι βροντεροί κανονιοβολισμοί που ακούγονται από το Παλιό Φρούριο της Κέρκυρας, αλλά και οι φιλαρμονικές του τόπου που παίζουν θρησκευτικά εμβατήρια. Οι παρευρισκόμενοι στο έθιμο σπεύδουν να μαζέψουν τα κομμάτια από τα σπασμένα πήλινα κανάτια, να τα πάρουν σπίτι τους και να τα φυλάξουν στο εικονοστάσι τους, καθώς σύμφωνα με τους Κερκυραίους φέρουν τύχη και ευημερία.
Από τις σούβλες στους λάκκους
Απ' άκρη σ' άκρη στη Ρούμελη ακόμα και σε χωριά με λιγοστούς κατοίκους τις άγιες μέρες της Πασχαλιάς αποκτούν ζωή. Τα πασχαλινά έθιμα στη Ρούμελη έλκουν την καταγωγή τους από τον περασμένο αιώνα και όχι μόνο δεν ξεθωριάζουν με το πέρασμα του χρόνου, αλλά ζωντανεύουν όλο και περισσότερο, καθώς οι νεότερες γενιές συμμετέχουν με ιδιαίτερο μεράκι και κέφι, τόσο στην προετοιμασία του «λάκκου» της φωτιάς και στο σούβλισμα, όσο και στο πασχαλινό γλέντι που ακολουθεί. Αν βρεθείτε Πάσχα στη Λαμία, μην παραλείψετε να παρακολουθήσετε την περιφορά και, κυρίως, τη συνάντηση των Επιταφίων στην Πλατεία πάρκου της πόλης τη Μεγάλη Παρασκευή, με τη συμμετοχή της φιλαρμονικής και χιλιάδων κατοίκων και επισκεπτών.
Όλη η γειτονιά ένα τραπέζι
Στην Αμφίκλεια, η κάθε οικογένεια δεν ψήνει μόνη της το πατροπαράδοτο αρνί, αλλά όλη η γειτονιά μαζί, συντηρώντας μια παράδοση ετών. Στις γειτονιές και τα σταυροδρόμια της Αμφίκλειας βλέπεις να ψήνονται 10-15, ίσως και περισσότερα, αρνιά στη σειρά. Πριν ο καθένας πάρει τον δρόμο για το γιορτινό τραπέζι του σπιτιού του, θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί το γλέντι στην παρέα, έστω και αν «θυσιάσουν» ένα μέρος απ' το αρνί. Μάλιστα, πολλές από τις παρέες που συνατιούνται έχουν ριζώσει σταθερά, φροντίζουν να εξασφαλίσουν «ρεφενέ» ένα μικρό αρνί για να βγει από την φωτιά πρώτο και να συνοδεύσει το γλέντι της παρέας.
Στη Λιβαδειά, οι κάτοικοι της πόλης μένουν σχεδόν άγρυπνοι το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου για να φτιάξουν τον «λάκκο» και πριν ακόμη ξημερώσει να έχουν ετοιμάσει το σημείο και τον σωρό με τα κλαδιά. Ο μεγαλύτερος της οικογένειας ή της παρέας, αφού κάνει τον σταυρό του, ανάβει τη φωτιά με τη λαμπάδα της Αναστάσεως.
Με αρκετή υπομονή, ραντίσματα νερού και χτυπήματα στα φλεγόμενα κλαδιά, η θράκα ετοιμάζεται και μπαίνουν επάνω τα αρνιά. Στον δημοτικό «λάκκο», που στήνεται στην περιοχή της Κρύας, προσφέρονται δωρεάν σουβλιστό αρνί, μεζέδες και κρασί στους επισκέπτες και στους παρευρισκομένους, ενώ συμμετέχουν παραδοσιακά χορευτικά συγκροτήματα.
Τα «Δάκρυα της Παναγιάς»
Στην Άμφισσα, λαμβάνει χώρα ένα ενδιαφέρον πασχαλινό έθιμο της Ρούμελης. Ονομάζεται «Δάκρυα της Παναγιάς». Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής σύμπασα η Άμφισσα κάθεται σε καφενεία, μεζεδοπωλεία κι εστιατόρια για να καταναλώσει σαρακοστιανά χωρίς λάδι και μεγάλες ποσότητες τσίπουρου και ούζου, που είναι τα εν λόγω ...δάκρυα!
Στην Αρκίτσα, την δεύτερη ημέρα του Πάσχα συναντάμε το έθιμο της Ρωμάνας. Γυναίκες με τοπικές ενδυμασίες τραγουδώντας το τραγούδι της Ρωμάνας, συγκεντρώνουν χρήματα και υλικά για να φτιάξουν παραδοσιακές πίτες. Το ίδιο απόγευμα στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής προσφέρουν τις πίτες που ετοίμασαν.
Στην Αράχοβα ανήμερα του Πάσχα γίνεται η περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου, την οποία συνοδεύουν περί τα 500 άτομα ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές. Την επόμενη ημέρα πραγματοποιείται αγώνας δρόμου των γερόντων (ανηφορικός δρόμος), οι οποίοι ξεκινούν από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και φτάνουν στον λόφο.
Ο Ιούδας καίγεται
Στην Υπάτη, το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, μετά την Αγάπη, πραγματοποιείται το «κάψιμο του Ιούδα», έθιμο που χάνεται στα βάθη του παρελθόντος, ενώ στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγ. Νικολάου, ο παπάς σέρνει τον αναστάσιμο χορό, ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη». Κάθε χρόνο αυτή την ημέρα, σύσσωμος ο λαός της Υπάτης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, αναβιώνει και κρατάει ζωντανό το πανάρχαιο αυτό έθιμο.
Οι γιορτές συνεχίζονται έως και την Τετάρτη μετά το Πάσχα με τη μεγάλη πορεία των αντρών του χωριού της Υπάτης προς την Παναγία Αρσάλη. Το απόγευμα - μόνον οι άνδρες - ανεβαίνουν στην Παναγία Αρσαλή (Αγία Ιερουσαλήμ), διανύοντας με τα πόδια μια απόσταση περίπου δύο ωρών για να φτάσουν στην σπηλαιο-εκκλησιάς, όπου θα διανυκτερεύσουν. Το ίδιο βράδυ στην Υπάτη, οι γυναίκες και τα παιδιά ανάβουν φωτιές στο κεντρικό σταυροδρόμι και καίνε τα παλιά μαγιάτικα στεφάνια, χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακά μαγιάτικα τραγούδια. Όσοι αντέχουν, πηδούν πάνω από τις φωτιές.
Η Αγία Ιερουσαλήμ, είναι η Αγία των σπηλαίων και των βράχων και το έθιμο προέρχεται από τα αρχαία ελληνορωμαϊκά Ροζάλια (παγανιστικές εορτές της Άνοιξης). Κατά την Επανάσταση του 1821 η Αγία Ιερουσαλήμ υπήρξε ορμητήριο και σημείο συνάντησης των οπλαρχηγών της περιοχής.
Χριστός Ανέστη, χαλάζι να μην πέσει
Στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας τη νύχτα της Ανάστασης, ένας επίτροπος της Εκκλησίας παίρνει μια σκλίδα (καλάμι από βρίζα) αγιασμένη από τον αγιασμό των Φώτων, ανεβαίνει στο καμπαναριό ψηλά και την ανάβει για να προφυλάξουν ολόκληρη την περιοχή από το χαλάζι. Ο τόπος που θα δει το φως αυτής της σκλίδας δεν κινδυνεύει από χαλάζι.
Στo χωριό των Αγίων Αναργύρων Μουζακίου Καρδίτσας τη Μεγάλη Πέμπτη τα μεσάνυχτα, όπως αναφέρει ο π. Νικόλαος Δαλαγιώργος, τελείτε η Ιερά Παράκληση στην Οδό του Μαρτυρίου Του Ιησού Χριστού, ενώ την Μ. Παρασκευή μετά την περιφορά του επιταφίου αναβιώνει το έθιμο της αναπαράστασης της «Εις Άδου Καθόδου» του Κυρίου.
Την Κυριακή του Πάσχα, μετά τον εσπερινό της Αγάπης, οι κάτοικοι του χωριού και οι επισκέπτες τραγουδούν και χορεύουν πασχαλιάτικα τραγούδια, χωρίς όμως μουσική υπόκρουση όπως η παράδοση ορίζει. Τους χωριανούς καλωσορίζει ο π. Νικόλαος μαζί με τα παιδιά του Κατηχητικού, τα οποία τραγουδούν δίνοντας την δική τους νότα στην έναρξη της εκδήλωσης: «Χίλια Καλώς ορίσατε, φίλοι 'μ αγαπημένοι από καιρό χαρούμενοι και καλοκαρδισμένοι». Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα τιμάται ιδιαίτερα η Εφέστειος Εικόνα της Παναγίας Βασίλισσας, η οποία λιτανεύεται μετά τη Θεία Λειτουργία στο χωριό.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Φέρεντς Πούσκας: Η δισέγγονή του, Ανε, πόζαρε με τη φανέλα του Παναθηναϊκού [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu365x532/0,173,365,378/crop/both/b5/b5d1a3a4d1504b58863959b9de688734.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Βερολίνο: Ακτιβιστές κρέμασαν πανό και σημαίες για την Παλαιστίνη στην Πύλη του Βρανδεμβούργου [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x406/0,16,608,357/crop/both/46/46f2d401102149459e7773ac03001107.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κυριαζίδης: Δεν βγαίνω με τα 5.000 ευρώ της βουλευτικής αποζημίωσης - Ευτυχώς η σύζυγός μου δουλεύει [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/crop/both/2e/2edd140ae75945cf81ebfc1cae90b9aa.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ανθρωποκυνηγητό μετά από ληστεία στον Άγιο Δημήτριο: Ληστές εμβόλισαν και τραυμάτισαν αστυνομικούς στη Δάφνη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x208/25,0,550,208/crop/both/7c/7c63c9c9fb5b4c2bbd0a84b9de856e96.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μοναδικές εικόνες στο Ναύπλιο: Ο μαγικός χορός 50 φλαμίνγκο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x353/0,5,608,346/crop/both/2d/2d50bc5e55424b55b5f0d8eda46108ce.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τα αρνείται όλα η 52χρονη και τα "ρίχνει" στους ψευτοπαπάδες: "Είμαι χρήστρια, ο πατέρας Παρθένιος με παρέσυρε" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x343/0,0,608,341/crop/both/0a/0a7dd3bc47ed40d0ae4838926d34c9ae.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Στέφανος Κασσελάκης: Το Πάσχα στις Σπέτσες και η βοήθεια του Τάιλερ σε ζευγάρι που είχε ατύχημα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,33,608,374/crop/both/89/895e305a3af94fd2bfe877e49ba92c03.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τα πρώτα του λόγια του Αρη Μουγκοπέτρου μετά τον ακρωτηριασμό από κροτίδα - "Έχασα ό,τι πιο πολύτιμο είχα" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu609x316/0,15,609,256/crop/both/73/735ca19af8254b6cb67a984dc154542e.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ζέτα Μακρυπούλια: Το ξεχωριστό Πάσχα με την οικογένειά της στην Ποταμούλα Αγρινίου [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x377/0,17,608,358/crop/both/5f/5fd04f6422254e068dcd1323622b0ccc.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ταλαιπωρία για χιλιάδες οδηγούς η επιστροφή στην Αττική - Ουρές χιλιομέτρων στην Αθηνών - Κορίνθου [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/0,22,608,263/crop/both/16/16453a32298a474883271effde370ef8.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Άρης Μουγκοπέτρος: Τραυματίστηκε σοβαρά από έκρηξη κροτίδας σε γλέντι στην Αχαΐα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/d9/d99dc892c9f4411990431d61bcf13568.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χαμός στην Κεφαλονία - Παπάς άναψε... δυναμιτάκι με το Άγιο Φως μετά το "Χριστός Ανέστη" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu609x437/0,84,609,426/crop/both/15/154afcbaf5e54885b51ca142369fc099.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κύπρος: Αντί για τον Ιούδα έκαψαν τα αρχικά "LGBT" σε εκκλησία [εικόνα]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu360x532/0,200,360,402/crop/both/23/230a1962692d43918a3be69d29694b10.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χίος: Βρόντηξε και φέτος ο Βροντάδος με τον ρουκετοπόλεμο [Εικόνες - Βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/5b/5b9ae75838cc465194ae2af9f4e06a20.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Στην Αγία Τριάδα Καρδιανή Τήνου έκαναν Ανάσταση ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Μαρέβα Γκραμπόφσκι [Εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/62/62b1869813a54b3c90b603fbe86c859f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Τραγωδία στην Κύπρο: Νεκρός 22χρονος στις ετοιμασίες του εθίματος της λαμπρατζιάς στη Λευκωσία [εικόνες-βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x373/0,15,608,356/crop/both/2d/2de0c17b2f874dd19dac8e0086e797d8.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Άδειασε η Αθήνα: Περιορισμένη η κίνηση στους δρόμους λόγω Πάσχα, μόνο τουρίστες στο κέντρο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x313/25,0,583,313/crop/both/3d/3d6456ef938948fbb578ec4f2aa3806f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Η εντυπωσιακή Τελετή Αφής του Αγίου Φωτός στα Ιεροσόλυμα - Το βράδυ φτάνει στην Ελλάδα [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x400/0,44,604,383/crop/both/b6/b6f037f6e7da4a9e9f5080c3ddd42735.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Το εντυπωσιακό έθιμο με τους μπότηδες στην Κέρκυρα - Το αδιαχώρητο στο νησί [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/22,86,608,318/crop/both/a4/a413501180874fb6a54b49eded52015c.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σε κλίμα κατάνυξης η Τελετή Αφής του Αγίου Φωτός στα Ιεροσόλυμα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,32,608,373/crop/both/8a/8ad034d9208049249329972ef1864f10.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ιησούς από τη Ναζαρέτ: Αυτή είναι η κομμένη σκηνή της Ανάστασης που γυρίστηκε αλλά δεν την είδαμε ποτέ [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/17,25,557,328/crop/both/56/569d69c1c5ce457d95e347ffcd441d94.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρώτη Ανάσταση στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Τήνου [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,32,608,373/crop/both/fe/fe4628d7aa7a4a9eb8b79cb775b4dca5.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χίος: Εγινε η ξεχωριστή πρώτη Ανάσταση με τον "ιπτάμενο" ιερέα [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/30,23,569,325/crop/both/3a/3a61192c29814b48a7ed3450e89d8e67.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Πώς βάφει ο Σάκης Ρουβάς τα πασχαλινά αβγά: Μας δείχνει τον πιο φυσικό τρόπο χωρίς χημικά [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/crop/both/db/db19fe2e36274b79911761f965e53abf.jpg?quality=60&404=default&v=2)
