Μια βραδιά για τον Νίκο Κούρκουλο, έναν αυθεντικό πολίτη, παντός καιρού

Η οικογένεια του Νίκου Κούρκουλου, η οικογένεια του Εθνικού Θεάτρου, φίλοι του θεάτρου και εργαζόμενοι, εργάτες του θεάτρου και καλλιτέχνες βρέθηκαν σε μια συνάντηση με απλό χαρατήρα, στην κατάμεστη σκηνή του Εθνικού θεάτρου, σε μια απλή τελετή, με την οποία κλείνει ένας κύκλος -σε συνέχεια της περσινής χρονιάς και της συγκινητικής εκδήλωσης για τα δέκα χρόνια από το θάνατο του Νίκου Κούρκουλου-, στην παρουσίαση ενός βιβλίου που εκδόθηκε με την φροντίδα της Μαριάννας Λάτση, του Ιδρύματος Λάτση, υπό την αιγίδα του Εθνικού θεάτρου, σε μια εκδήλωση για να θυμηθούν τη ζωή και το έργο του υπέροχου, σπάνιου ανθρώπου που διοίκησε με πυγμή και σοφία και όραμα το θέατρο και θεωρείται από όλους μας ο απόλυτος αναμορφωτής του.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με μια ταινία αφιερωμένη στη ζωή και την καριέρα του Νίκου Κούρκουλου, με προσωπικές στιγμές, στιγμές από συναντήσεις με διάσημους ομοτέχνους του και τη φωνή του να αντηχεί ξυπνώντας μνήμες στο ακροατήριο, ενώ στη συνέχεια πήρε το λόγο ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός.

“Δεν υπήρξα ποτέ υπερβολικά άνετος μαζί του, προφανώς μας ένωνε κάτι ουσιαστικό και αληθινό που είναι αρκετό και περικλείει τις ουσιαστικές θεατρικές σχέσεις. Το εξαίρετο βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα έχει και μια άλλη σημασία. Το να υπάρχει ένα βιβλίο τόσο λεπτομερές, είναι μια χειρονομία, ένα αντίδωρο αντάξιό του. Δεν είναι συνηθισμένο ένα βιβλίο για έναν άνθρωπο του θεάτρου. Με τη μνήμη έχουμε ένα θέμα, δε μας αρέσει να θυμόμαστε ή θυμόμαστε με νοσταλγία αλλά στην περίπτωση της θεατρικής μνήμης πρόκειται για μια σκυτάλη. Η περίπτωση του Κούρκουλου είναι μια βαριά σκυτάλη και μέσα στο βιβλίο προσπαθήσαμε να αποδώσουμε την επιρροή του στα πράγματα που σε μια καίρια στιγμή ήταν εξαιρετικά σημαντική και άφησε μεγάλο αποτύπωμα” είπε ανάμεσα σε άλλα ο Στάθης Λιβαθινός.

“Να μιλήσεις για το Νίκο είναι μόνο συγκίνηση και μόνο μνήμη αθάνατη” είπε η κ. Ελένη Αρβελέρ, παίρνοντας το λόγο. “Για μένα ο Νίκος, -είχα την τιμή και τη χαρά να τον γνωρίσω και να συνεργαστώ μαζί του για δέκα και πλέον χρόνια-, ήταν ο άνθρωπος που κράτησε το θέατρο ζωντανό, δεν ξέχασε ποτέ ότι το θέατρο είναι λέξη ελληνική σε όλες τις γλώσσες του κόσμου και έφερε το ελληνικό θέατρο ακόμα και στο αρχαίο θέατρο της Εφέσου. Για μένα ο Νίκος Κούρκουλος είναι μια αρετή που έχει χάσει ο ελληνικός κόσμος. Το λέω απλά. Η αρετή αυτή είναι η παρρησία. Δηλαδή να λες τα πράγματα όπως είναι, όχι όπως τα θέλουνε οι άλλοι, σε οποιονδήποτε, όποιος και αν είναι αυτός και όποτε και αν είναι αυτό. Ο Κούρκουλος ήταν όρθιος και ορθός. Δε μπορείς να φανταστείς κανένα θεατράνθρωπο πιο άνθρωπο από τον Κούρκουλο και κανέναν άνθρωπο να έχει αγαπήσει το θέατρο περισσότερο από αυτόν. Αν ζούσε ο Κούρκουλος, ξέρω ότι θα ήταν περήφανος για ένα κυρίως πράγμα, για τα παιδιά του. Ήταν περήφανος για τον Άλκη και το Φίλιππο, για τη Μελίτα και την Εριέτα. Όπως ήταν περήφανος για τη γυναίκα του, την οποία πάντα θαύμαζε. Το όνομα του Νίκου Κούρκουλου μου φέρνει στο νου δυο λέξεις: λεβεντιά και ρωμιοσύνη. Κανένας μας δε μπορεί να ξεχάσει τον Κούρκουλο”.

Η θεωρητικός και κριτικός θεάτρου Ελένη Βαροπούλου, στενή συνεργάτης του Νίκου Κούρκουλου, είπε παίρνοντας το λόγο: “Δεν ξεχνάμε τον Κούρκουλο, τον θυμάμαι και εγώ με αγάπη και ευγνωμοσύνη. Ο χρόνος φιλτράρει τις αναμνήσεις μας, μένει ένα απόσταγμα. Θέλω να μιλήσω για αυτό που έχει μείνει. Είναι ο υποδειγματικός διευθυντής ενός θεατρικού οργανισμού που ανήκει στο δημόσιο τομέα. Τον έζησα και είδα την αγωνία του να αποκαταστήσει πολλές πλευρές του Εθνικού και το κύρος του θεάτρου που δεν ήταν στην καλύτερη στιγμή όταν παρέλαβε όπως και το να δημιουργήσει νέες προοπτικές. Υπάρχουν ηθοποιοί που είναι και καλλιτεχνικοί διευθυντές και παράλληλα με τη δουλειά τους κάνουν και το έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή. Αυτό που χαρακτήρισε το έργο του Νίκου Κούρκουλου όλα αυτά τα χρόνια ήταν πως ήταν απόλυτα δοσμένος στο να δουλέψει γιαυτό το θέατρο, όχι να δουλέψει για τον εαυτό του. Θέλω να το τονίσω αυτό. Γιατί ήταν ένα δόσιμο απόλυτο για να ανοίξει όλες τις προοπτικές του Εθνικού προς όλες τις κατευθύνσεις.

Πώς να συμπυκνώσουμε όλα αυτά για το Νίκο Κούρκουλο; Θα πω μερικά χαρακτηριστικά του. Ο Κούρκουλος πήγαινε στις πρόβες των νέων συνεργατών του θεάτρου, ήταν παρών με μια διακριτική εποπτεία, ήθελε να ξέρει τι συμβαίνει σε κάθε γωνιά του θεάτρου και να βοηθά τους πάντες. Αυτή τη διακριτική παρουσία του θέλω να μνημονεύσω. Η αγωνία να είναι παρών στην προετοιμασία της δουλειάς των άλλων και να παρακολουθεί πως εξελίσεται το θέατρο μου έχει μείνει αλησμόνητη, ήταν ένα μάθημα. Δεύτερο μάθημα, η γενναιοδωρία. Μια φορά του ζητήσαμε να δανείσει τη φωνή του στο φεστιβάλ Άργους, να δανείσει τη φωνή του που όλοι την αναγνώριζαν από μίλια μακριά, και αυτός το έκανε χωρίς να ρωτήσει πολλά, δείχοντας εμπιστοσύνη. Κάποια φορά αργότερα με ρώτησε: “Πώς ήμουν, ακουγόμουν καλά;” Σε αυτή λοιπόν την ερώτηση διαπίστωσα άλλη μια φορά ότι ήταν καλλιτέχνης. Είχε την αγωνία του καλλιτέχνη. Και ένα τρίτο που τον χαρακτήριζε ήταν ο σεβασμός για τους δασκάλους του και η αγάπη για τον νέο άνθρωπο και τις προοπτικές που μπορεί να του ανοίξει. Ο Κούρκουλος σκεφτόταν για την παράδοση σε συνδυασμό με το να είναι ανοιχτός σε όλα, αυυτό είναι κάτι που θεωρώ σπουδαίο.

Ο Κούρκουλος είναι ένα εθνικό κεφάλαιο και για όσους δεν το ξέρουν είναι καιρός να πάρουν στα χέρια τους το βιβλίο αυτό, αν μπορέσουν να δουν τις ταινίες του, να θυμηθούν και να κρατήσουν τη φωνή του, να τη διατηρήσουν ως μνήμη. θέλω να ευχαριστήσω το θέατρο για αυτή την πρωτοβουλία να υπάρχει σήμερα αυτό το βιβλίο αλλά και τον Νίκο Κούρκουλο που μου έδωσε την ευκαιρία να είμαι δίπλα του και να πάρω τόσα μαθήματα από αυτόν”.

“Αυτή τη μνήμη δεν τελειώνει εύκολα, δε θα βάλουμε μια τελεία”, είπε κλείνοντας την εκδήλωση ο Στάθης Λιβαθινός, ευχαριστώντας ιδιαιτέρως την Μαριάννα Λάτση για τον τρόπο με τον οποίο στέκεται δίπλα στο Εθνικό Θέατρο όλο αυτό τον καιρό και για τον τρόπο με τον οποίο για άλλη μια φορά ανταποκρίθηκε στο γιγάντιο έργο της μεταστέγασης της σχολής και σε πολλά άλλα. “Είναι σημαντικό στο δρόμο μας να υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι που με τρόπο ήσυχο, λιγόλογο, γενναιόωρο, σεμνό να στέκονται κοντά σου και να σε βοηθούν να δημιουργήσεις κάτι”, είπε.

Ο Στάθης Λιβαθινός ευχαρίστησε όλους όσους ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και τίμησαν με την παρουσία τους τη μνήμη του Νίκου Κούρκουλου, ενώ λίγο αργότερα σε μια θερμή ατμόσφαιρα κρατώντας τον μεγάλης σημασίας τόμο στα χέρια τους μοιράστηκαν μεταξύ τους περισσότερες αναμνήσεις. Στην εκδήλωση παρέστησαν η κ. Εριέττα Λάτση, η Μαριάννα Λάτση, τα παιδιά του Νίκου Κούρκουλου, Μελίτα, Άλκης, Εριέττα και Φίλιππος, ο Διονύσης Φωτόπουλος, Η Ελένη Αρβελέρ, η Ελένη Βαροπούλου, ο Πέτρος Φιλιππίδης, ο Παντελής Βούλγαρης, ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος, ο Ρήγας Αξελός, ο Βασίλης Νικολαΐδης, η Κάτια Δανδουλάκη, Ο Λευτέρης Παυλόπουλος, η Εύα Νάθενα, η Λυδία Κονιόρδου, ο Μιχάλης Ρέππας, ο Θανάσης Παπαθανασίου, ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιώργος Κατσαρός, ο Θανάσης Παπαγεωργίου, η Κάρμεν Ρουγγέρη, εργαζόμενοι και συνεργάτες του Νίκου Κούρκουλου στο Εθνικό Θέατρο και πολλοί άλλοι.

“Το βιβλίο αυτό το επιμελήθηκα με πολλή φρονίδα και μνήμες τρυφερές”, γράφει στον πρόλογο του βιβλίου ο Διονύσης Φωτόπουλος. “Ο Νίκος Κούρκουλος ήταν φίλος καρδιάς δικός μου και του αδερφού μου. Τον αγαπούσα και τον καμάρωνα για το πείσμα να πετύχει τα όνειρά του και για το καθαρό του βλέμμα”.

Στις περίπου 500 σελίδες της έκδοσης υπάρχουν κείμενα συνεργατών του Νίκου Κούρκουλου, ανθρώπων του θεάτρου, πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τη θεατρική και κινηματογραφική διαδρομή του, εκατοντάδες φωτογραφίες προγράμματα και φίσες, σκηνές από την προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική του ζωή, συναντήσεις με διεθνείς προσωπικότητες, όλες οι στιγμές της καλλιτεχνικής του πορείας αλλά και της πορείας του στο Εθνικό Θέατρο στα χρόνια της καλλιτεχνικής του διεύθυνσης. Πρόκειται για μια σπάνια, πλήρως τεκμηριωμένη έκδοση που αφορά όχι μόνο ένα μεγάλο Έλληνα καλλιτέχνη αλλά και μια ολόκληρη εποχή του ελληνικού κινηματογράφου και θεάτρου.

* Το βιβλίο Νίκος Κούρκουλος, ένας αυθεντικός πολίτης παντός καιρού σχεδιάστηκε από τον Χάρη Σπυρόπουλο και κυκλοφορεί για λογαριασμό του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση.

Δείτε τις φωτογραφίες από την εκδήλωση:

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr