Πώς τα μικρά κράτη, όπως η Ελλάδα, που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια της νεότερης εποχής και αντιμετώπισαν αναπτυξιακές προκλήσεις διαφέρουν από τα μεγαλύτερα και ισχυρότερα; Γιατί ο λεγόμενος «ελληνικός κόσμος» σήμαινε πάντα πολύ περισσότερα από το νότιο άκρο της Βαλκανικής Χερσονήσου; Ποιες δυνάμεις και ποια γεγονότα διαμόρφωσαν την Ελλάδα και τους Έλληνες; Στο δρόμο για τη διακοσιοστή επέτειο της Επανάστασης του 1821, μπορούν να αναζητηθούν στο παρελθόν τα αίτια της κρίσης που πλήττει τη χώρα από το 2008;
«Νεότερη Ελλάδα. Από τον Πόλεμο τη Ανεξαρτησίας μέχρι τις μέρες μας»
Αν θεωρήσουμε ότι ένας μη Ελληνας θα μπορούσε με μεγαλύτερη αντικειμενικότητα να αφηγηθεί την ιστορία της Ελλάδας μέσα σε ένα χωρικό πλαίσιο ευρύτερο από τα όρια της χώρας αυτής καθαυτήν, τότε ο γνωστός φιλέλληνας Τόμας Γκάλαντ, ιστορικός με αρκετές μελέτες στο ενεργητικό του για την Ελλάδα, καθηγητής Ιστορίας της Νεότερης Ελλάδας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, είναι ίσως καταλληλότερος από έναν Ελληνα συνάδελφό του στο να εντάξει με νηφαλιότητα κι αξιοπιστία την ιστορία της χώρας μας στο βαλκανικό, το μεσογειακό, το ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο πλαίσιο που περιλαμβάνει και την ελληνική διασπορά. «Μ’ αυτό τον τρόπο, τοποθετώντας τα γεγονότα σε ένα συγκριτικό πλαίσιο, οι αναγνώστες να είναι σε θέση να κατανοούν ποιο στοιχείο είναι κοινό και ποιο μοναδικό στην ιστορία της χώρας», λέει στο TheTOC ο ίδιος με αφορμή το βιβλίο του «Νεότερη Ελλάδα. Από τον Πόλεμο τη Ανεξαρτησίας μέχρι τις μέρες μας» που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΠΕΔΙΟ. Για να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των ιστορικών γεγονότων, ο συγγραφέας παραθέτει σημαντικές πρωτογενείς πηγές (μαρτυρίες, ντοκουμέντα, λογοτεχνικές περιγραφές), ενώ διανθίζει τα κεφάλαια με φωογραφικό υλικό και γραφήματα.
Ενας άψογος «χειριστής» της ελληνικής γλώσσας
Με άψογο χειρισμό της ελληνικής γλώσσας, ο αμερικανός ιστορικός μας εξηγεί γιατί το βιβλίο αυτό – η ιστορία ουσιαστικά της Ελλάδας από το 1821 έως το 2015 - διαφέρει από άλλες παρόμοιες γενικές ιστορίες. Και γιατί μας βοηθά να κατανοήσουμε την πολυσύνθετη ιστορία του ελληνικού έθνους καθώς και τη θέση της χώρας μας στα Βαλκάνια, την Ευρώπη και τον σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας.
- Ποιος ήταν ο στόχος σας γράφοντας μια ακόμη γενική ιστορία της νεότερης Ελλάδας;
Ο στόχος μου ήταν να γράψω ένα βιβλίο που διαφέρει από άλλες γενικές ιστορίες της Ελλάδας που αναφέρονται στη συγκεκριμένη περίοδο σε αρκετά σημεία. Πρώτον, ξεκινά την αφήγηση πολύ νωρίτερα από άλλα βιβλία. Στόχος του είναι να δώσει στον αναγνώστη με πληρέστερο και πιο εμπεριστατωμένο τρόπο το υπόβαθρο των ιστορικών εξελίξεων που οδήγησαν στη δημιουργία των σύγχρονων εθνικών κρατών. Δεύτερον, η κοινωνική και πολιτισμική ιστορία είναι πλήρως ενταγμένη στο αφήγημα, με τρόπο που δεν υπάρχει σε άλλα βιβλία για την ίδια περίοδο. Τρίτον, εντάσσει τις εξελίξεις των τελευταίων 200 χρόνων στην Ελλάδα σε ένα διεθνές, συγκριτικό πλαίσιο. Τέταρτον, υιοθετεί ένα διεθνικό πλαίσιο, που ενσωματώνει στο αφήγημα της ελληνικής ιστορίας τη Διασπορά. Τέλος, το βιβλίο περιλαμβάνει πλήθος πρωτογενών πηγών, ώστε ο αναγνώστης να έρθει σε επαφή με τις φωνές του παρελθόντος με αμεσότητα.
- Με ποιο τρόπο θα θέλατε να επηρεάσει το βιβλίο σας το πώς αντιλαμβανόμαστε, Έλληνες και ξένοι, την νεότερη ιστορία της Ελλάδας, ειδικά ενόψει του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821;
Πέρα από το γεγονός ότι (το βιβλίο) δίνει μια διαφορετική οπτική στην ελληνική ιστορία, με τον τρόπο που παρέθεσα στην προηγούμενή μου απάντηση, ειδικά με την έμφαση που δίνεται στην κοινωνική ιστορία, θεωρώ ότι είναι σημαντικό τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ξένους να κατανοήσουν πώς τα μικρά κράτη που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια της νεότερης εποχής και αντιμετώπισαν αναπτυξιακές προκλήσεις διαφέρουν από αυτές των μεγαλύτερων και ισχυρότερων κρατών. Η Ελλάδα, όπως και άλλες μικρές χώρες, διαχρονικά παραμένει εγκλωβισμένη σε μία ασύμμετρη σχέση εξουσίας με μεγαλύτερη και ισχυρότερα κράτη και, πολύ πρόσφατα, με διακρατικούς θεσμούς. Κατά τη διάρκεια της παγκοσμιοποίησης υπήρξαν περίοδοι, όπως αυτή στα τέλη του 19ου αιώνα και μία πιο πρόσφατη χρονική περίοδος, κατά τις οποίες η χώρα γνώρισε ευημερία, έστω και προσωρινά. Όπως γνωρίζουμε, τα αποτελέσματα τότε και τώρα ήταν καταστροφικά. Η πιο σημαντική αρνητική συνέπεια του να είσαι ο πιο αδύναμος εταίρος σε μία ασύμμετρη σχέση είναι οι ποικίλες μορφές εξάρτησης. Παράλληλα θα ήθελα να τοποθετήσω την ιστορία της Ελλάδας σε ένα συγκριτικό πλαίσιο, ώστε οι αναγνώστες να είναι σε θέση να κατανοούν ποιο στοιχείο είναι κοινό και ποιο μοναδικό στην ιστορία της χώρας.
- Η ιστορία των 200 σχεδόν χρόνων τί απαντά ως προς τα αίτια της σημερινής κρίσης που πλήττει την χώρα;
Υπάρχουν πολλά αίτια της σημερινής κρίσης. Κατά τη γνώμη μου, ούτε κάποια συγκεκριμένη περίοδος υπάρχει ούτε κάποια συγκεκριμένη εξέλιξη την οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να εξηγήσουμε την κρίση. Όπως προσπάθησα να εξηγήσω στο βιβλίο, υπήρχαν δομικές εξελίξεις, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, που δημιούργησαν οικονομική και πολιτική αδυναμία καθώς και αδυναμίες που φάνηκαν πιο καθαρά στη συγκυρία της κρίσης του 2008. Μερικές από αυτές τις αδυναμίες διαμορφώνονταν για δεκαετίες, ενώ άλλες ήταν αποτέλεσμα πιο πρόσφατων εξελίξεων.
- Έχοντας μελετήσει σε βάθος την ιστορία της νεότερης Ελλάδας, ο σημερινός Έλληνας τι πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να κρατήσει και να θυμάται πάντα;
Είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθούν σήμερα οι Έλληνες, καθώς και όλος ο κόσμος εν προκειμένω, ότι η ιστορία πρέπει να γίνεται πλήρως κατανοητή, συμπεριλαμβανομένων και των θετικών και των αρνητικών συμβάντων. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να εξερευνήσουμε τι συνέβη και γιατί, και να καταλάβουμε πώς οι άνθρωποι βίωσαν τις εξελίξεις στο παρελθόν. Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία μου στην εισαγωγή του βιβλίου, η αντίληψή μας για το παρελθόν πρέπει να βασίζεται σε δύο αλληλένδετες έννοιες: το ιστορικό πλαίσιο και την ενδεχομενικότητα. Τοποθετώντας την ιστορία της Ελλάδας σε ένα συγκριτικό πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει τη Μεσόγειο, την Ευρώπη, και στην ουσία ολόκληρο τον κόσμο, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τι συνέβη και γιατί. Προβάλλοντας το γεγονός ότι όσα συνέβησαν στο παρελθόν ήταν εξαρτώμενα από ένα πλήθος παραγόντων, είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε ότι έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε το μέλλον.
Info:
THOMAS W. GALLANT
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ
Από τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας
μέχρι τις μέρες μας
Μετάφραση: Γιάννα Σκαρβέλη
Επιστημονική Επιμέλεια: Δήμητρα Λαμπροπούλου
& Κατερίνα Γαρδίκα Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Ο Λιάγκας έστειλε εξώδικο στον Λαζόπουλο: "Δεν έκανε το ρεπορτάζ του καλά!" - Live η απάντηση του κωμικού [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x377/0,10,608,351/crop/both/e2/e2f51dea562f42878bf296c114abc471.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κίμπερλι Γκίλφοϊλ: Στο ΣΕΦ για το Ολυμπιακός-Ζαλγκίρις ανάμεσα στους Αγγελόπουλους [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,63,608,404/crop/both/e9/e958de02641142b8a907801e6daeab93.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Νίκαια: Αυτή είναι η χειροβομβίδα που μπήκε στο ΙΧ σωφρονιστικού υπαλλήλου [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x340/1,0,607,340/crop/both/28/2875abb0b4de4ab3ab16c755a31eb722.jpg?quality=60&404=default&v=2)
