Τι οδήγησε στο κραχ

Είναι το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για πρόωρη απεμπλοκή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου η αιτία για το κραχ στο χρηματιστήριο και στην αγορά των ελληνικών ομολόγων; Φταίει η αντιπολίτευση; Το κλίμα πολιτικής αβεβαιότητας; Η αρνητική συγκυρία διεθνώς; Όλα αυτά μαζί;

Ένας χρηματιστής και ένας καθηγητής πανεπιστημίου καταθέτουν τις απόψεις τους και ερμηνεύουν το γιατί οδηγηθήκαμε στο διήμερο «ξεπούλημα» που προκάλεσε απώλειες 11,6% στον γενικό δείκτη του ΧΑ αλλά και εκτόξευση στην απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου στο επίπεδο του 7,94%.

Θέσαμε στον Χαράλαμπο Γκότση, καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, και στον Τάκη Ζαμάνη από την Beta Χρηματιστηριακή όλα τα επιχειρήματα που ακούγονται το τελευταίο διήμερο. Οι ερμηνείες που δίδονται είναι τριών ειδών:

1. Πολιτικές. Σε αυτές εντάσσονται οι αλληλοκατηγορίες της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ, η αβεβαιότητα των εκλογών ενόψει και της διαδικασίας εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και οι πολιτικές «κορώνες» περί φυγής κεφαλαίων στο εξωτερικό, αδειάσματος των ΑΤΜ κλπ.
2. Οικονομικές ερμηνείες με βάση τις εξελίξεις στο εσωτερικό. Κυριαρχούν στην ατζέντα η αβεβαιότητα για το αν θα υπάρξει αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, αν θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό της επόμενης χρονιάς και πώς, αν η Ελλάδα θα χρειαστεί να καταφύγει στις αγορές για να αντλήσει κεφάλαια άνω των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ και αν θα υπάρξει νέο μνημόνιο του εξωτερικού.
3. Υπάρχουν και οικονομικές ερμηνείες με βάση το τι συμβαίνει στο εξωτερικό. Οι προβλέψεις για μικρότερη ανάπτυξη παγκοσμίως το 2015 αλλά και οι εξελίξεις στην Ευρωζώνη με τα ελλείμματα της Γαλλίας και της Ιταλίας και την πορεία της γερμανικής οικονομίας, επηρεάζουν όλες τις αγορές και όχι μόνο τις ελληνικές.

Πώς λοιπόν επιδρούν αυτοί οι παράγοντες κατά την άποψη των δύο οικονομολόγων;

Χαράλαμπος Γκότσης - Καθηγητής οικονομικών Πανεπιστημίου Πειραιώς

Για άλλη μια φορά το πολιτικό μας προσωπικό φάνηκε κατώτερο των περιστάσεων. Κατάφερε με μια μόνο κίνηση να μας οδηγήσει πάλι εκεί από όπου είχαμε ξεκινήσει το 2010. Στην αναξιοπιστία και στις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων μας στο μνημονιακό ύψος του 7,5%.

Χ.Γκότσης: Για άλλη μια φορά το πολιτικό μας προσωπικό φάνηκε κατώτερο των περιστάσεων. Κατάφερε με μια μόνο κίνηση να μας οδηγήσει πάλι εκεί από όπου είχαμε ξεκινήσει το 2010

Και σαν να μην έφτανε το γεγονός, ότι προχωρήσαμε σε ενέργειες, όπως είναι η απαίτηση για έξοδο του ΔΝΤ από το πρόγραμμα, χωρίς να είναι έτοιμη η χώρα, απορρίψαμε a priori και την προληπτική γραμμή στήριξης απαιτώντας ένα «clean exit».

Το γεγονός, ότι η αξιολόγηση του προγράμματος δεν έχει τελειώσει (με οδυνηρές εκκρεμότητες), ότι εκκρεμούν τα stress tests των τραπεζών, ότι δεν έχουμε δρομολογήσει μια αξιόπιστη λύση για τα κόκκινα δάνεια, ότι η πραγματική οικονομία στενάζει από έλλειψη ρευστότητας, ότι οι εξαγωγές μας μειώνονται, ότι η βιομηχανική παραγωγή συρρικνώνεται, ότι τέλος η οικονομία έχει ανακάμψει μόνο στις δηλώσεις των πολιτικών, αποτελούν για την κυβέρνηση λεπτομέρειες που οι δανειστές και οι αγορές οφείλουν να αγνοήσουν.

Θα πρέπει να αντιληφθούμε, ότι οι αγορές για να τοποθετήσουν κεφάλαια με μακροπρόθεσμο ορίζοντα (10ετή ομόλογα), ώστε να καλύψουμε τα χρηματοδοτικά μας κενά με υποφερτά επιτόκια, δεν επηρεάζονται, ούτε από την πολιτική επικαιρότητα, αλλά ούτε και από προσωρινά πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό που κατά βάση υπολογίζουν, είναι οι δυνατότητες της χώρας να αποπληρώνει τα χρέη της στην ώρα τους. Αυτό με το χρέος στο 175%, τη διάρθρωσή του και την οικονομία στάσιμη, χωρίς προοπτικές ανάπτυξης λόγω της συνεχιζόμενης περιοριστικής πολιτικής, είναι απίθανο να συμβεί.

Η κυβέρνηση συνεπώς πρέπει συνολικά να ξεκαθαρίσει τη θέση της, αν πιστεύει στο πρόγραμμα που υλοποιεί, αν θεωρεί ότι δίνει λύσεις στα προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας, αν νομίζει ότι αποτελεί μονόδρομο, όπως συχνά αναφέρει ο υπουργός οικονομικών, τότε ας προχωρήσει στην ολοκλήρωσή του.

Αν όμως θεωρεί, ότι το πρόγραμμα μας έχει οδηγήσει σε αδιέξοδα χωρίς ούτε να αγγίξει τα βασικά μας προβλήματα, όπως φρονώ ότι συμβαίνει, τότε για να μην εκτεθεί απέναντι στους δανειστές και ενίοτε εταίρους, εμφανιζόμενη ανακόλουθη, θα πρέπει να προσφύγει στη λαϊκή ετυμηγορία για να κάνουμε όλοι μαζί μια καινούργια αρχή.

Τάκης Ζαμάνης - Συνδεδεμένος αντιπρόσωπος Beta Χρηματιστηριακή

Η αγορά τόσο των μετοχών όσο και των ομολόγων, αποτυπώνει τη διπλή αβεβαιότητα που κυριαρχεί στις τάξεις των επενδυτών. Από τη μία υπάρχει αβεβαιότητα για τα ευρήματα των τεστ αντοχής των τραπεζών αλλά και για την πιθανότητα να χρειαστούν νέα κεφάλαια οι τράπεζες για να καλύψουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Από την άλλη μετά και τις εξελίξεις στην Ουάσινγκτον αλλά και στο Eurogroup εντάθηκε η ανησυχία και για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η διευθέτηση του ελληνικού χρέους.

Τ.Ζαμάνης: Οι αγορές δείχνουν ότι θέλουν να γίνει βιώσιμο το χρέος και φέρονται να προκρίνουν την άποψη του ΔΝΤ η οποία εστιάζεται στο να υπάρξει κούρεμα του ελληνικού χρέους. Γι’ αυτό και οι αγορές φέρονται να αντιδρούν στην προοπτική πρόωρης αποχώρησής του ΔNT από την Ελλάδα

Οι αγορές δείχνουν ότι θέλουν να γίνει βιώσιμο το χρέος και φέρονται να προκρίνουν την άποψη του ΔΝΤ η οποία εστιάζεται στο να υπάρξει κούρεμα του ελληνικού χρέους. Γι’ αυτό και οι αγορές φέρονται να αντιδρούν στην προοπτική πρόωρης αποχώρησής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από την Ελλάδα. Από την άλλη, οι κινήσεις της κυβέρνησης με την επίσκεψη στην Ουάσινγκτον έδειξαν ότι έρχεται πιο κοντά μια «ευρωπαϊκού τύπου λύση» η οποία ρίχνει το βάρος στην επιμήκυνση και όχι και στη διαγραφή. Σίγουρα οι εξελίξεις σε πολιτικό επίπεδο κάθε άλλο παρά βοηθούν στο να αποκατασταθεί το κλίμα ηρεμίας και εμπιστοσύνης που χρειάζονται οι επενδυτές για να τοποθετηθούν. Στη παρούσα φάση, έχει δημιουργηθεί η άποψη στην αγορά ότι ακόμη και να ληφθούν αποφάσεις σε πολιτικό επίπεδο αυτές είναι πολύ πιθανό να ανατραπούν σε σύντομο χρόνο ανάλογα με τις πολιτικές εξελίξεις.

Η παγκόσμια συγκυρία, ασφαλώς και είναι αρνητική. Οι επενδυτές μειώνουν τις θέσεις τους σε μετοχές λόγω των δυσμενών προβλέψεων για την ανάπτυξη ειδικά στην Ευρωζώνη αλλά και στις ΗΠΑ. Παρατηρείται στροφή σε επενδύσεις μικρότερου ρίσκου. Όσο για τα μεγάλα ποσοστά πτώσης, δικαιολογούνται σε μεγάλο βαθμό και από το «βάθος» της ελληνικής αγοράς. Είναι ρηχό και μικρό το ελληνικό χρηματιστήριο κάτι που σημαίνει ότι αρκεί μια εντολή πώλησης από έναν ξένο θεσμικό της τάξεως των 10-20 εκατ. ευρώ για να προκαλέσει μεγάλες απώλειες όπως αυτές που είδαμε το τελευταίο διήμερο. Για τον ξένο θεσμικό αυτή η συναλλαγή μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό του χαρτοφυλακίου του. Για την ελληνική αγορά όμως που κάνει ημερήσιο τζίρο από 80-150 εκατ. ευρώ, αυτή η συναλλαγή αρκεί για να φέρει τα πάνω κάτω.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr