Dark Tourism

Σίγουρα, ακόμη και οι πιο αστοιχείωτοι από εμάς, κάπου έχουμε ακούσει ή/και διαβάσει για τη Σκοτεινή Ύλη (Dark Matter), την αόρατη μα και κυρίαρχη μορφή ύλης στο Σύμπαν ή για το Σκοτεινό Διαδίκτυο (Darknet), όπου έχεις υψηλό βαθμό δυσκολίας κατά την πρόσβαση, αλλά κι επιβραβεύεσαι με προϊόντα της πιο νοσηρής εγκληματικότητας.

Πόσοι όμως έχουμε ακούσει/διαβάσει για τον Σκοτεινό Τουρισμό (Dark Tourism), η ιστοσελίδα του οποίου βρίσκεται αμέσως στη διάθεσή μας με την πληκτρολόγηση στον υπολογιστή των δύο αυτών μαγικών λέξεων; Τόσο απλά. Όχι μονάχα ηθικά, αλλά και νόμιμα –για να θυμηθούμε μια άλλη πονεμένη ψυχή…

Δημιουργός και αποκλειστικός διαχειριστής της εν λόγω ιστοσελίδας είναι ένας Γερμανός, ο Peter Hohenhaus, ένας πανεπιστημιακός που, κατά δήλωσή του, εγκατέλειψε νωρίς-νωρίς την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία. Ο Hohenhaus υπογράφει όλα τα λήμματα στην ιστοσελίδα του, καθώς κι έναν "Άτλαντα Σκοτεινών Προορισμών" (Atlas of Dark Destinations) που κυκλοφόρησε το 2021 και πλασάρεται στην Amazon ως ακολούθως:

"Προσεγγίζοντας ορισμένες από τις σκοτεινότερες γωνιές της υφηλίου, αυτή είναι μια συλλογή ταξιδιωτικών προορισμών όπως καμιά άλλη. Ο συγγραφέας Peter Hohenhaus έχει επισκεφθεί σχεδόν όλα τα μέρη που παρουσιάζονται στο βιβλίο και μεταφέρει γνώση από πρώτο χέρι στον αναγνώστη. Ο σκοτεινός τουρισμός έχει γνωρίσει αύξηση της δημοτικότητάς του την τελευταία δεκαετία, καθώς οι άνθρωποι επιζητούν μια πλουσιότερη ταξιδιωτική εμπειρία, επιλέγοντας μια ενσυνείδητη εμπλοκή στην πιο αμφιλεγόμενη κληρονομιά [της χώρας που επισκέπτονται] παρά απλώς "διακοπές απόδρασης” [από τη δική τους καθημερινότητα]. Αυτό είναι το πρώτο βιβλίο που συγκεντρώνει 300 προορισμούς σε έναν αξιανάγνωστο και συναρπαστικό οδηγό, από πυρηνικά καταφύγια και τόπους καταστροφής έως αλλόκοτα ιατρικά μουσεία και μυστηριώδεις κατακόμβες".

Πώς σας ακούγονται όλα αυτά; Η Αμερικανίδα συγγραφέας Σούζαν Σόνταγκ (1933-2004), στο περίφημο δοκίμιό της "Παρατηρώντας τον πόνο των άλλων" (Scripta, 2003), θα μας έλεγε ότι η επιχειρηματολογία τύπου Hohenhaus προσφέρει έτοιμο στο πιάτο το τέλειο άλλοθι σε όποιον επιθυμεί εκ του ασφαλούς να "πάρει μάτι" και (ακόμη και αν δεν το ομολογήσει ούτε στον ίδιο του τον εαυτό) να "αντλήσει ηδονή" από την παγκόσμια φρίκη, για όσο διάστημα και σε όποια δοσολογία εκείνος επιλέξει. Συνεπίκουρο σε μια ανάλογη ανάγνωση είναι και το Σκοτεινόμετρο (Darkometer), μια βαθμολόγηση από το 1 έως το 10 που επισυνάπτει ο Hohenhaus δίπλα σε κάθε σκοτεινό ταξιδιωτικό προορισμό.

Αντιγράφω ενδεικτικά: "Από το 1 έως το 3: Μονάχα ήπια σκοτεινό, ίσως ένα μνημείο ή ένα μουσείο με κάποια σκοτεινή "περιστροφή”, αλλά όχι με έναν συναισθηματικά ζόρικο τρόπο. – Από το 4 έως το 6: Μετρίως σκοτεινό, πιο απαιτητικό συναισθηματικά, ίσως να μην πρέπει να πάρετε τα παιδιά σας μαζί […] – Από το 7 έως το 9: Είναι πραγματικά σκοτεινά μέρη, ορισμένα από τα οποία μπορεί να παραείναι σκοτεινά για τη διάθεση [αντοχή] κάποιων. Είναι μέρη που θα πρέπει να επισκεφθείτε συναισθηματικά προετοιμασμένοι […] – 10: Τα πιο σκοτεινά από τα σκοτεινά. Ορισμένα από τα βαθμολογημένα με 10 είναι πολύ σκληρά για κάποιους –από την άλλη πλευρά, μπορεί να ασκούν μεγαλύτερη τουριστική έλξη ακριβώς επειδή είναι τόσο σκοτεινά (βλέπε Άουσβιτς). Διανέμω με φειδώ τέτοια βαθμολογία".

Σε κάθε περίπτωση, ο Hohenhaus δείχνει να έχει πλήρη επίγνωση των νοσηρών κινήτρων που μπορεί να ωθήσουν κάποιον ώστε να επισκεφθεί την ιστοσελίδα του ή/και να διαβάσει το βιβλίο του (καθώς και διάθεση εκ μέρους του να ικανοποιήσει αυτή την αρρωστημένη περιέργεια), αλλά –εάν δούμε το ποτήρι μισογεμάτο- δεν θα πρέπει να του στερήσουμε και το τεκμήριο της αθωότητας, ότι προσπαθεί, τουτέστιν, να δώσει μια χείρα βοηθείας σε όποιον τουρίστα θελήσει να δει κάτω από την χαζοχαρούμενη "επιφάνεια" του τόπου που τον φιλοξενεί.

Κάτι τέτοιο καθίσταται ιδιαίτερα φανερό στο λήμμα του για την Ελλάδα. "Με τουριστικούς όρους", γράφει μεταξύ άλλων, "η Ελλάδα πολύ συχνά συσχετίζεται με καλοκαίρι, ήλιο, σουβλάκι και συρτάκι ή, εναλλακτικά, με μεγάλα μνημεία της αρχαιότητας, όπως η Ακρόπολη […] Αλλά η Ελλάδα έχει επίσης μια σύγχρονη ιστορία γεμάτη με πολύ σκοτεινά κεφάλαια. Ένα από αυτά ήταν η στρατιωτική δικτατορία υπό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο από το 1967 έως το 1973 κι έπειτα υπό τον Δημήτριο Ιωαννίδη έως το 1974 (που είχε αντίκτυπο και στην Κύπρο)".

Από τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όπως και από την προγενέστερη μετεμφυλιακή, ο Hohenhaus προτείνει δύο σκοτεινούς τουριστικούς προορισμούς: την Γυάρο και την Μακρόνησο. For the record βαθμολογεί την Γυάρο με 8 και την Μακρόνησο με 7.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr