Η κόντρα Σημίτη- Καραμανλή και τι δεν ειπώθηκε

Ηταν μια αντιπαράθεση για το παρελθόν αλλά και για το παρόν, και για όσους την παρακολούθησαν, είχε και μια κοσμιότητα του παρελθόντος.

Όχι του παρόντος. Οι δυο πρώην πρωθυπουργοί, Κώστας Σημίτης και Κώστας Καραμανλής, αντιπαρατέθηκαν για τη στρατηγική τους στα ελληνοτουρκικά, με αιχμές και καρφιά, αλλά χωρίς χτυπήματα κάτω από τη ζώνη για τον πατριωτισμό και το αίσθημα ευθύνης του μεν και του δε. Με σεβασμό. Σε μια εποχή συριζαϊκής κατάπτωσης και πολακικής υστερίας, ήταν μια ανάσα. Ενιωθε κανείς μια νοσταλγία. Μια νοσταλγία για την ευπρέπεια που οφείλει να έχει η πολιτική αντιπαράθεση.

Ο Κώστας Σημίτης υπερασπίστηκε τη στρατηγική του Ελσίνκι, που οδήγησε στην είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση -μια μεγάλη, αδιαμφισβήτητη διπλωματική επιτυχία- ενώ έθετε ως όρο για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, την επίλυση "όλων των συνοριακών διαφορών και συναφών ζητημάτων" με την Ελλάδα, μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Κατηγορούσε δε τον Κώστα Καραμανλή για αδράνεια, που οδήγησε σήμερα στη νέα κρίση στα ελληνοτουρκικά, αφού τα προβλήματα παραμένουν.

Δύσκολα μπορούμε να κάνουμε εκτιμήσεις για το αν η στρατηγική αυτή θα ήταν τελικά επιτυχής και θα οδηγούσε σε επίλυση των εκκρεμοτήτων με την Τουρκία, πόσο μάλλον που η Τουρκία τα επόμενα χρόνια απομακρύνθηκε από το σχέδιο για ένταξη στην Ευρώπη, την ίδια στιγμή που ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία, απέρριπταν αυτό το ενδεχόμενο, για λόγους εσωτερικής πολιτικής. Μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε.

Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα κριτική ήρθε όμως εκ των έσω. Από τον πρώην υπουργό της κυβέρνησης Σημίτη και μετέπειτα υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο. Που σημείωσε, ότι ναι μεν η επόμενη κυβέρνηση, η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, εγκατέλειψε τη στρατηγική του Ελσίνκι και έκανε δεκτή την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας χωρίς αυστηρές και ρητές προϋποθέσεις, αλλά είχε προηγηθεί το δημοψήφισμα και η απόρριψη του σχεδίου Ανάν από τους Ελληνοκυπρίους.

"Η σκέψη, έγραψε ο Ευάγγελος Βενιζέλος (Καθημερινή 11/04), ότι το πλαίσιο του Ελσίνκι αν παρέμενε σταθερό τον Δεκέμβριο του 2004, θα μπορούσε να οδηγήσει μέσω προσφυγής στη Χάγη, στην πλήρη εκκαθάριση των εκκρεμοτήτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώ στο μεταξύ η Κυπριακή Δημοκρατία είχε ενταχθεί στην Ε.Ε. και η ελληνοκυπριακή πλευρά είχε απορρίψει πανηγυρικά το σχέδιο Ανάν, είναι μια σκέψη πολύ αισιόδοξη." Δύσκολα μπορεί κανείς να διαφωνήσει.

Στην απάντησή του, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, πέραν της διάψευσης της συνάντησής του με τον Κώστα Σημίτη παρόντος του Πέτρου Μολυβιάτη -που πιθανώς από παραδρομή ανέφερε ο κ. Σημίτης- σημείωσε ότι η απόφαση του Συμβουλίου Κορυφής το 1999, επέτρεπε στην Τουρκία να προσφύγει μονομερώς στη Χάγη, ορίζοντας εκείνη και μόνο εκείνη τα επίδικα θέματα, ενώ επέμεινε στη πάγια θέση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής από το 1974 και μετά:

"Το Δεκέμβριο 2004, έγραψε ο Κώστας Καραμανλής, όταν κρινόταν η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας στις Βρυξέλλες, η δική μας προτεραιότητα ήταν πράγματι η απεμπλοκή μας από το τετελεσμένο του Ελσίνκι. Πίστευα και πιστεύω ότι, πέραν της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, τίποτε άλλο από όσα θέτει η Τουρκία δεν μπορεί να τεθεί υπό διαπραγμάτευση ή δικαστική αίρεση."

Η προσφυγή μονομερώς της Τουρκίας στη Χάγη, ελέγχεται ως ακραία υπόθεση εργασίας, αφού άλλωστε θα πρέπει να προηγηθεί συνυποσχετικό και να υπογραφεί μετά από διαπραγματεύσεις. Αλλά και η ουσία της τοποθέτησης του κ. Καραμανλή, περί της μίας και μοναδικής εκκρεμότητας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, που επαναλαμβάνουν οι ελληνικές κυβερνήσεις ως μάντρα εδώ και δεκαετίες, είναι η μισή αλήθεια.

Ας το εξηγήσουμε: Της προσφυγής στη Χάγη για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ πρέπει να προηγηθεί συμφωνία για τα χωρικά ύδατα. Αλλιώς χαράσσεται η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ αν τα χωρικά ύδατα είναι στα 6 μίλια και αλλιώς αν τα χωρικά ύδατα είναι στα 12 μίλια, αφού η γραμμή των χωρικών υδάτων είναι τα έσω σύνορα για την χάραξη της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Χωρίς συμφωνία για την αιγιαλίτιδα ζώνη, κανένα δικαστήριο δεν μπορεί να χαράξει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.

Και έτσι επιστρέφουμε στις δυο διαφορετικές στρατηγικές, που περιγράφουν οι δυο πρώην πρωθυπουργοί στα κείμενά τους.

Επί εποχής Σημίτη, είναι κοινό μυστικό ότι οι διπλωμάτες μας στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία, είχαν σχεδόν καταλήξει σε μια συμφωνία για τα χωρικά ύδατα. 12 μίλια στις ηπειρωτικές ακτές και από 6-8 ή 10 μίλια στο Αιγαίο.

Η συμβιβαστική και ευέλικτη αυτή προσέγγιση, άνοιγε τον δρόμο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ και στην επίλυση των διαφορών με την Τουρκία. Η έμφαση ήταν στην επίλυση των διαφορών εδώ και τώρα.

Αργότερα, επί εποχής Ευάγγελου Βενιζέλου, οι διπλωμάτες πήραν εντολή να σταματήσουν να συζητούν για τα χωρικά ύδατα και οι διαπραγματεύσεις ατόνισαν.

Σήμερα το θέμα προσεγγίζεται σαν ταμπού και φυσικά δεν επιτρέπει καμία εξέλιξη στα επίδικα θέματα. Θεωρούμε τα 12 ναυτικά μίλια για τα χωρικά μας ύδατα, εκτός από προφανές αποκλειστικό δικαίωμα που μας δίνει το Δίκαιο της Θάλασσας και θέμα περίπου εθνικής ταυτότητας και υπερηφάνειας. Ένα αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα, που οφείλουμε να βρούμε ευκαιρία να ασκήσουμε, κερδίζοντας κατά κράτος έτσι την Τουρκία. Η Τουρκία ας πρόσεχε, όπως έχει γράψει ο καθηγητής Αγγελος Συρίγος.

Ασχέτως αν το δικαίωμα αυτό δεν μπορούμε να το ασκήσουμε και δεν το έχουμε ασκήσει, αφού συνιστά casus belli για την Άγκυρα. Η έμφαση είναι στην αποφυγή επίλυσης των διαφορών, στο όνομα ενός καλύτερου αλλά μη ορατού και απροσδιόριστου μέλλοντος.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr