Η πελατειακή σχέση

Από τους "Χαλασοχώρηδες" (1892) του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη έως το "Υπάρχει και φιλότιμο" (1965) του Αλέκου Σακελλάριου και από την "Τζένη, Τζένη" (1966) του Ασημάκη Γιαλαμά έως τις "Δάφνες και πικροδάφνες" (1979) των Δημήτρη Κεχαϊδη – Ελένης Χαβιαρά, η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος και το θέατρο μας δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή να ασχολούνται με τον πλέον ανθεκτικό διαχρονικό δεσμό μεταξύ του Έλληνα πολιτευτή και του Έλληνα ψηφοφόρου: την πελατειακή σχέση.

Ο "κοσμοκαλόγερος των γραμμάτων μας", στην πιο απροκάλυπτα πολιτική νουβέλα του, την οποία ο ίδιος προσδιορίζει ως "μικρά μελέτη", καταγράφει με βιτριολική ακρίβεια τα κοινοβουλευτικά ήθη των ημερών του που –για δες σύμπτωση- είναι τάλε κουάλε με τα κοινοβουλευτικά ήθη των ημερών μας: οι παρίες ενός χωριού συνασπίζονται έναντι των "χαλασοχώρηδων" (έτσι βαφτίζει ο Παπαδιαμάντης τους πολιτευτές, υπό την έννοια ότι είναι εκείνοι που σπέρνουν τη διχόνοια και καταστρέφουν την –προφανώς ιδεατή, αν όχι ολότελα ανύπαρκτη- σύμπνοια των χωρικών) και αποφασίζουν να ψηφίσουν όποιον τους δωροδοκήσει με τα περισσότερα· η πελατειακή σχέση στην ωμότερη εκδοχή της.

Ο Αλέκος Σακελλάριος που, κατά τη διάρκεια της χούντας, έβγαλε τα ματάκια του με τα χεράκια του αρθρογραφώντας στον "Ελεύθερο Κόσμο" του σταθερού υμνητή και συνεργάτη των συνταγματαρχών Σάββα Κωνσταντόπουλου, προδικτατορικά πρόλαβε κι έδωσε αξιομνημόνευτα δείγματα γραφής για το αμοιβαίο όφελος από την πελατειακή σχέση "διαφθορέων" και "διεφθαρμένων", σε θεατρικά έργα μεταποιημένα κατόπιν σε ταινίες όπως "Θανασάκης ο πολιτευόμενος" (1953) [σε συνεργασία με τον Χρήστο Γιαννακόπουλο] και "Ένας ήρως με παντούφλες" (1958), με αποκορύφωμα τον θρυλικό Μαυρογιαλούρο στο "Υπάρχει και φιλότιμο" που, αν δεν ήταν μια σπαρταριστή κωμωδία, θα μπορούσε να είναι κάλλιστα ένα αιχμηρό πολιτικό δοκίμιο.

Ο Ασημάκης Γιαλαμάς στη "Τζένη, Τζένη" και το ζεύγος Κεχαϊδη – Χαβιαρά στις "Δάφνες και πικροδάφνες" επέμειναν πιο πολύ στην… ανθρώπινη διάσταση τόσο των "διαφθορέων" όσο και των "διεφθαρμένων", παραδίδοντάς μας "περσόνες" με τα ιλαροτραγικά παθήματα των οποίων μπορούσαμε να ταυτιστούμε συναισθηματικά ευκολότερα, από όποια "πλευρά του λόφου" και αν ανήκαμε οι ίδιοι. Εν κατακλείδι; Σε όλα τα έργα τέχνης που καταπιάστηκαν με το
συγκεκριμένο "αντικείμενο", από τα πιο επιδερμικά έως τα πιο διεισδυτικά, η διαπίστωση ήταν κοινή: κομμουνισμοί, σοσιαλισμοί, φιλελευθερισμοί, φασισμοί κ.ο.κ. έρχονται και παρέρχονται, ιδεολογίες μπορούμε να αλλάζουμε πιο συχνά και από πουκάμισα, αλλά στη νεοελληνική μας συνείδηση (για την ακρίβεια, στην απουσία της) η πελατειακή σχέση παραμένει πιο ακλόνητη και από την πυραμίδα του Χέοπα.

Από το αχαμνό επίδομα που θα μας μοιράσουν παραμονές των εκλογών έως πιο μακροχρόνιες οικονομικές διευθετήσεις που θα "μαγειρέψουν" (με όχι πάντοτε νόμιμο τρόπο), το προσωπικό μας "συμφέρον" τίθεται υπεράνω όλων. "Μαύρη γάτα, άσπρη γάτα, αρκεί να πιάνει ποντίκια", έλεγε ο μακαρίτης καιροσκόπος Ντενγκ Σιάο Πινγκ.

Όχι όποια και όποια ποντίκια –προσθέτουμε εκ των υστέρων εμείς. Μονάχα τα ποντίκια που κόβουν βόλτες στο δικό μας υπόγειο. Για τα υπόλοιπα, χεστήκαμε.

Το αναδυόμενο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ που, καθώς φαίνεται, θα μας απασχολήσει ποικιλοτρόπως τους επόμενους μήνες και με αχαρτογράφητες εν πολλοίς ακόμη τις οδυνηρές συνέπειες για την κυβέρνηση, μας υπενθύμισε μια άλλη πικρή αλήθεια: η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, δεν ήταν ευθύς εξαρχής παρά μια πρόσφορη "αγελάδα για άρμεγμα".

Θα μου πείτε: μονάχα εμείς φερθήκαμε συμφεροντολογικά και κουτοπόνηρα απέναντι στη Μεγάλη Κυρία, όλα τα υπόλοιπα μέλη της στάθηκαν "υπεράνω"; Θα ήταν ανεπίτρεπτα αφελές να ισχυριστούμε κάτι τέτοιο (το διαψεύδουν άλλωστε και τα χοντρά πρόστιμα που η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιράζει αφειδώς δεξιά και αριστερά για ανάλογες παραβάσεις), αλλά εμείς ήμασταν οι "δακτυλοδεικτούμενοι" και πριν από την αποκάλυψη του σκανδάλου. Είναι αυτό που λένε: "Να μη σου βγει το όνομα".

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr