Ακρωτηριασμός άκρου στη γάτα μας: Τι σημαίνει για το αγαπημένο μας ζωάκι

Ορισμένες γάτες γεννιούνται (ή προκύπτουν) με ειδικές ανάγκες όμως με την στήριξη του ιδιοκτήτη τους, μπορούν να έχουν μία ευτυχισμένη ζωή. Οι γάτες προσαρμόζουν την καθημερινότητά τους σε κάθε "πιθανό εμπόδιο" και ο τρόπος που αντιμετωπίζουν την όποια αναπηρία αποτελεί παράδειγμα για όλους.

Ένα από τα μεγαλύτερα προτερήματά τους, είναι ότι έχουν εξαιρετική αίσθηση ισορροπίας. Η απώλεια άκρου λοιπόν μπορεί να ακούγεται τρομακτική όμως οι γάτες προσαρμόζονται και παραμένουν δραστήριες.

Γενικότερα, γατάκια που έχουν γεννηθεί με ακρωτηριασμένο άκρο, μπορούν να ζήσουν την υπόλοιπη ζωή τους ευτυχισμένα, χωρίς προβλήματα.

Ο χρόνος προσαρμογής εξαρτάται από τη γάτα αφού θα πρέπει να αντισταθμίσει το χαμένο άκρο. Ομως είναι βέβαιο πως θα βρει τις ισορροπίες της όπως και εναλλακτικές λύσεις.

Να είστε προετοιμασμένοι ωστόσο ότι την περίοδο εκείνη μικροτραυματισμοί μπορεί να είναι αναπόφευκτοι.

Είναι σημαντικό για τις γάτες που έχουν υποστεί κάποιο ακρωτηριασμό, να μην παίρνουν βάρος και να έχουν εύκολη πρόσβαση σε ότι είναι απαραίτητο, όπως είναι το νερό η τροφή και η τουαλέτα.

Ο χρόνος παίζει σημαντικότατο ρόλο στην εξέλιξη των περιστατικών και πρέπει να παρέχεται χωρίς φειδώ.

Εννέα απαντήσεις στις αγωνίες για την ψιψίνα μας

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που μπορεί να καθιστούν τον ακρωτηριασμό ενός άκρου σε ένα ζώο απαραίτητο. Ένας από τους πιο συχνούς λόγους είναι το σοβαρό τραύμα ή η αντιμετώπιση κάποιου είδους καρκίνου στα πόδια.

Κατά γενικό κανόνα, οι γάτες ανταποκρίνονται πολύ καλύτερα στον ακρωτηριασμό απ’ ότι νομίζουμε, και μάλιστα πολύ καλύτερα και από εμάς που η απώλεια ενός ποδιού σημαίνει μόνο ένα λειτουργικό άκρο. Οι γάτες έχουν τέσσερα πόδια, οπότε η απώλεια ενός αντισταθμίζεται από τρία λειτουργικά πόδια.

Θα είναι αισθητή η απώλεια του άκρου στη γάτα μας;

Οι ιδιοκτήτες συχνά υποθέτουν ότι οι γάτες βιώνουν τα ίδια συναισθήματα με εμάς, ωστόσο αυτό μπορεί να μην ισχύει. Ας μην ξεχνάμε ότι οι γάτες είναι εξαιρετικά καλές στο να προσαρμόζονται σε νέες καταστάσεις. Πολλοί κτηνίατροι με μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση ζώων που έχουν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό, αναφέρουν ότι αυτά τα ζώα δεν παρουσιάζουν κανένα σημάδι συναισθηματικής διαταραχής μετά την επέμβαση. Οι περισσότερες γάτες στις οποίες έχει ακρωτηριαστεί ένα άκρο, συνήθως ανακουφίζονται στις περιπτώσεις που πρόκειται για μια σοβαρή, συχνά απειλητική για τη ζωή τους, ασθένεια. Σχεδόν πάντα αυτά τα ζώα αντιμετωπίζουν μια εξαιρετικά επώδυνη κατάσταση που επηρεάζει το πόδι που πρόκειται να αφαιρεθεί. Σε πολλές περιπτώσεις οι γάτες είναι ήδη πιο χαρούμενες και πιο ήρεμες αμέσως μετά τον ακρωτηριασμό.

Πόσο καιρό θα χρειαστεί η γάτα μου για να αναρρώσει από το χειρουργείο;

Είναι εκπληκτικό το πόσο γρήγορα τα περισσότερα ζώα αρχίσουν να κινούνται κανονικά μετά τον ακρωτηριασμό ενός ποδιού. Τα ζώα που δεν έχουν άλλα προβλήματα κινητικότητας, όπως για παράδειγμα οστεοαρθρίτιδα, θα πρέπει να κινούνται μέσα στο κρεβατάκι/κλουβί τους εντός 24 ωρών από την επέμβαση. Μάλιστα, οι νεαρές γάτες αναμένεται να αρχίσουν να περπατούν με τρία πόδια μετά από μόλις 12 ώρες.

Μετά τον ακρωτηριασμό, η γάτα μας θα χρειαστεί πιθανά να παραμείνει στο κτηνιατρείο για λίγες ημέρες μετά την επέμβαση. Ο κτηνίατρος θα χρειαστεί να εξετάζει τακτικά τη χειρουργημένη γατούλα, ώστε να διασφαλίσει ότι η πληγή επουλώνεται σωστά, αλλά και για να παρέχει την κατάλληλη φροντίδα ανακουφίζοντας το κατοικίδιό μας από τον πόνο. Αυτό το χρονικό διάστημα αποτελεί μια πρώιμη προσαρμοστική περίοδο για τη γάτα μας στο να στέκεται και να περπατά στα τρία πόδια. Μέσα σε τρεις ημέρες από την επέμβαση, οι περισσότερες γάτες θα μπορούν μέχρι και να τρέξουν ελαφρώς για 5-10 μέτρα.

Για δύο εβδομάδες μετά το χειρουργείο, η κινητικότητα της γάτας μας θα πρέπει να περιοριστεί σημαντικά, ώστε να μπορέσει να γίνει η επούλωση της πληγής μετά το χειρουργείο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η γάτα μας επιτρέπεται να πηγαίνει στον κήπο ή στην αμμολεκάνη για να ουρήσει/αφοδεύσει και να περπατήσει λίγο, το πολύ για 5-10 λεπτά. Η γάτα μας θα αρχίσει να προσαρμόζεται και να κινεί τους μυς της με διαφορετικό τρόπο.

Πώς θα είναι η γάτα μου μετά την επέμβαση;

Μόλις η γάτα μας επιστρέψει σπίτι μετά τον ακρωτηριασμό, θα έχει μια μεγάλη ξυρισμένη περιοχή, με μια σειρά από ράμματα, στο σημείο της επέμβασης. Συχνά υπάρχουν μώλωπες κάτω από το δέρμα, όπου μπορεί να έχει κυλήσει αίμα κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Αυτό δεν είναι επώδυνο, όπως οι κανονικοί μώλωπες.

Θα πονάει η γάτα μου μετά την επέμβαση;

Όπως και κάθε άλλη χειρουργική επέμβαση, έτσι και ο ακρωτηριασμός θα ήταν επώδυνος εάν δεν χορηγούνταν τα κατάλληλα αναλγητικά. Ο κτηνίατρός μας λογικά θα μας συνταγογραφήσει κάποιο ισχυρό παυσίπονο. Τα παυσίπονα συνήθως χορηγούνται πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να εμποδίσουν το αίσθημα του πόνου και ακολούθως συνεχίζουν να χορηγούνται για κάποιο χρονικό διάστημα και μετά την επέμβαση, σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου μας, για να μην πονάει ο μικρός μας φίλος. Τα ζώα στα οποία είναι καλά σχεδιασμένο το χορηγούμενο σχήμα αναλγητικών, για την ανακούφιση του πόνου, είναι πολύ ήρεμα καθ' όλη τη διάρκεια της ανάρρωσης.

Πώς θα πρέπει να διαχειριστούμε την πληγή μετά την επέμβαση του ζώου μας;

Θα πρέπει να παρατηρούμε την πληγή κάθε μέρα και να ελέγχουμε για σημάδια φλεγμονής ή πόνου. Αυτά περιλαμβάνουν ερυθρότητα, οίδημα (πρήξιμο), τοπική αύξηση της θερμοκρασίας στην περιοχή, εκκρίσεις (αν τρέχει υγρό) και πόνο. Ο έλεγχος αυτός πρέπει να γίνεται μετά από κάθε χειρουργική επέμβαση, καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο εμφάνισης μετεγχειρητικής αιμορραγίας ή μόλυνσης του σημείου της επέμβασης. Η έγκαιρη αναγνώριση των παραπάνω ενδείξεων ελαχιστοποιεί τις συνέπειες για τον μικρό μας φίλο. Εάν ανησυχούμε για την εικόνα της πληγής, θα πρέπει να επικοινωνήσουμε με τον κτηνίατρό μας. Είναι καλύτερα να ρωτήσουμε και να διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, από το να αφήσουμε να εξελιχθεί μια κατάσταση με δυσμενείς συνέπειες για το κατοικίδιό μας.

Πρέπει να κάνουμε κάποια τροποποίηση στο χώρο του σπιτιού;

Κάποιες γάτες δεν είναι ιδιαίτερα δραστήριες και πριν από τον ακρωτηριασμό, επομένως αυτό δεν αλλάζει ούτε μετά την επέμβαση. Οι μόνες τροποποιήσεις που μπορεί να είναι απαραίτητες για να απολαμβάνουν οι μικροί μας φίλοι μια καλή ποιότητα ζωής μπορεί να είναι απλώς να διασφαλίσουμε ότι το αγαπημένο τους κρεβάτι θα τους είναι εύκολα προσβάσιμο, ώστε να μην αντιμετωπίσουν δυσκολίες να πάνε σε αυτό, ούτε να χρειαστεί να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν από ύψος. Οι πιο δραστήριες γάτες μπορεί να απαιτούν λίγο περισσότερη φαντασία από την πλευρά του ιδιοκτήτη τους, για να διασφαλίσουν ότι μπορούν ακόμα να απολαμβάνουν ένα ψηλό σημείο στο σπίτι, χωρίς όμως να χρειαστεί να από πλευράς τους να ζοριστούν για να το φτάσουν (ίσως κάποια μορφή ράμπας χωρίς μεγάλη κλίση να βοηθούσε). Βραχυπρόθεσμα, λίγες εβδομάδες μετά την επέμβαση, κάποιο μικρό κουτί θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως σκαλάκι για να βοηθήσουμε τη γάτα μας να σκαρφαλώσει σε ένα αγαπημένο της σημείο στο κρεβάτι, στον καναπέ ή κάπου αλλού.

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να μπορέσουν πάλι να περπατούν και να τρέχουν κανονικά;

Για τις περισσότερες γάτες η σωματική άσκηση είναι περιορισμένη για τις δύο πρώτες εβδομάδες μετά την επέμβαση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι γάτες προσαρμόζονται τέλεια στο να κινούνται στα τρία τους πόδια και μέχρι το τέλος των δύο εβδομάδων θα μπορούν να κινούνται ικανοποιητικά εντός του σπιτιού. Οι λεπτές γάτες χωρίς άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως άλλους τραυματισμούς, θα μπορούν να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν τις σκάλες μετά από δύο εβδομάδες. Οι παχύσαρκες γάτες χρειάζονται περισσότερο χρόνο αποκατάστασης και προσαρμογής λόγω βάρους. Τόσο για την υγεία και ευζωία τους, όσο και για το βάρος που επωμίζονται τα υπόλοιπα άκρα τους, η απώλεια βάρους αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα στην αποκατάστασή τους.

Ο ακρωτηριασμός ασκεί υπερβολική πίεση στα υπόλοιπα άκρα;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι από τη στιγμή που ένα ζώο υποβληθεί σε ακρωτηριασμό, τα υπόλοιπα πόδια αντισταθμίζουν τη λειτουργικότητά του. Η γάτα μας θα χρειαστεί να προσαρμόσει τον τρόπο με τον οποίο στέκεται και κινείται και αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ως ένα βαθμό, την ανακατανομή του βάρους της. Οι τραυματισμοί των μυών ή των τενόντων είναι εξαιρετικά σπάνιοι σε ζώα που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό. Οι παχύσαρκες γάτες έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης, παθήσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η οστεοαρθρίτιδα, σε σχέση με τις γάτες που έχουν φυσιολογικό βάρος. Η απώλεια βάρους είναι ένα κρίσιμο μέρος της μετεγχειρητικής αντιμετώπισης των παχύσαρκων γατών που έχουν κάποιο άκρο ακρωτηριασμένο.

Υπάρχουν παράγοντες αποφυγής του ακρωτηριασμού; Ποια η διαχείρισή τους;

Για να μπορέσει μια γάτα να ανταποκριθεί καλά μετά τον ακρωτηριασμό, πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμοστεί στην καθημερινότητα με τρία πόδια. Οι γάτες με προβλήματα στη σπονδυλική στήλη συνήθως δεν μπορούν να το κάνουν αυτό. Επίσης, οι παχύσαρκες γάτες και οι γάτες που έχουν σακχαρώδη διαβήτη δεν είναι καλοί υποψήφιοι για ακρωτηριασμό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση εάν αυτό απαιτείται και είναι ζωτικής σημασίας.

Ο νευρώνας ή νευρικό κύτταρο

Η κατανόηση του μηχανισμού πρόκλησης και αποκατάστασης της νευρικής βλάβης βοηθάει στην καλύτερη διαχείριση των περιστατικών.

Οι κακώσεις των περιφερικών νεύρων είναι αρκετά συχνές και παρατηρούνται σε ζώα κάθε ηλικίας. Μεγαλύτερη κλινική σημασία έχουν οι κακώσεις των νεύρων που καταλήγουν στα πρόσθια και στα οπίσθια άκρα, οι οποίες συχνά επιβάλλουν τη διενέργεια σωστικών χειρουργικών επεμβάσεων.

Ο νευρώνας ή νευρικό κύτταρο αποτελεί τη βασική ανατομική μονάδα του νευρικού συστήματος. Ένα τυπικό νευρικό κύτταρο έχει επίμηκες σχήμα με πλήθος αποφυάδων, οι οποίες ανάλογα με την κατεύθυνση στην οποία μεταβιβάζουν τη νευρική ώση διακρίνονται στον νευράξονα και τους δενδρίτες. Οι δενδρίτες είναι συνήθως πολλαπλοί και μεταφέρουν τη διέγερση σε γειτονικά νευρικά κύτταρα, ενώ ο νευράξονας ή νευρική ίνα είναι μονήρης και ευθύνεται για τη μεταφορά της στoυς υποδοχείς. Οι νευρικές ίνες διακρίνονται σε αμύελες και εμμύελες. Οι τελευταίες περιβάλλονται από το έλυτρο της μυελίνης που στο περιφερικό νευρικό σύστημα σχηματίζεται από τα κύτταρα του Schwann, τα οποία καλύπτουν περιμετρικά τον νευράξονα (έλυτρο του Schwann ή νευρείλημα). Οι συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων του Schwann ονομάζονται κόμβοι Ranvier και εξασφαλίζουν ταχύτερη μεταγωγή της νευρικής ώσης. Αντίθετα, η μεταφορά της διέγερσης στους αμύελους νευράξονες γίνεται με μικρότερη ταχύτητα, επειδή το ηλεκτρικό δυναμικό διασπείρεται σε όλο το μήκος τους.

Κάθε νευράξονας (νευρική ίνα) περιβάλλεται εξωτερικά από το ενδονεύριο. Πρόκειται για χαλαρό συνδετικό ιστό που αποτελείται από ίνες κολλαγόνου, ινοβλάστες και τριχοειδή αγγεία, τα οποία είναι υπεύθυνα για την παροχή θρεπτικών συστατικών στον εκάστοτε νευράξονα. Οι νευράξονες οργανώνονται σε δεσμίδες ποικίλου πάχους. Καθεμία περιβάλλεται από το περινεύριο, το οποίο είναι πλέγμα ινώδους συνδετικού ιστού που σχηματίζεται από κολλαγόνο και ελαστικές ίνες και παρέχει προστασία και δομική στήριξη. Τέλος, διάφορος αριθμός δεσμίδων συγκροτούν ένα νεύρο, το οποίο περιβάλλεται από το επινεύριο. Το εξωτερικό αυτό στρώμα συνδετικού ιστού αποτελείται από ίνες κολλαγόνου αραιότερης δόμησης συγκριτικά με τα δύο εσωτερικότερα.

Οι κακώσεις των περιφερικών νεύρων διακρίνονται, με αύξουσα σειρά σοβαρότητας, σε νευραπραξία, αξονότμηση και νευρότμηση. Νευραπραξία ονομάζεται η προσωρινή διακοπή της φυσιολογικής μεταβίβασης της νευρικής ώσης, η οποία συνήθως οφείλεται σε αλλοίωση της μυελίνης και παρέρχεται αυτόματα σε διάστημα 3-6 εβδομάδων. Η αξονότμηση αφορά στην καταστροφή διάφορου αριθμού νευραξόνων με διατήρηση, ωστόσο, ακέραιων των υπόλοιπων ενδονεύριων σχηματισμών. Σε αυτή την περίπτωση η επαναφορά της φυσιολογικής νευρικής λειτουργίας επιτυγχάνεται και πάλι αυτόματα, αλλά ύστερα από μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τέλος, νευρότμηση καλείται η διατομή του νεύρου, στην οποία σπάνια μόνο συναντάται αυτόματη επαναφορά της αρχικής λειτουργίας του, λόγω της σοβαρής καταστροφής και της δυστροφικής εξαλλαγής των κολοβωμάτων του νεύρου. Η τελευταία οφείλεται σε υπερανάπτυξη συνδετικού ιστού, κυττάρων του Schwann και νευραξόνων, με αποτέλεσμα την απώλεια της γνωστής οργάνωσης και λειτουργίας του νεύρου.

Οι κακώσεις των περιφερικών νεύρων, ανάλογα με τη βαρύτητά τους, έχουν ταξινομηθεί και σε αναλυτικότερη πεντάβαθμη κλίμακα. Σύμφωνα με αυτή, πρώτου βαθμού θεωρούνται οι κακώσεις που προκαλούν διαταραχή στην παραγωγή και μεταβίβαση της νευρικής ώσης, χωρίς ωστόσο να συνυπάρχουν ανατομικές βλάβες του νεύρου. Οι κακώσεις δεύτερου βαθμού χαρακτηρίζονται από καταστροφή νευραξόνων και δευτερογενή εκφύλιση (κατά Waller), ενώ οι τρίτου βαθμού συνοδεύονται από καταστροφή και του ενδονεύριου. Στις κακώσεις τέταρτου βαθμού διατηρείται ακέραιο μόνο το επινεύριο, ενώ στις πέμπτου βαθμού επέρχεται πλήρης διατομή του νεύρου.

H οξεία κάκωση των περιφερικών νεύρων στα ζώα συντροφιάς είναι συνήθως αποτέλεσμα τραυματισμού. Στα συνηθέστερα αίτια αναφέρονται τα τροχαία ατυχήματα, οι πυροβολισμοί, τα δήγματα, τα διατιτραίνοντα τραύματα και οι ιατρογενείς κακώσεις, κυρίως κατά την πορεία χειρουργικών επεμβάσεων, την εφαρμογή ναρθήκων ή επιδέσεων και την ενέσιμη χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών.

Οι τραυματικές κακώσεις των περιφερικών νεύρων των άκρων συνήθως συνοδεύουν ορθοπαιδικά προβλήματα (π.χ. κατάγματα, εξαρθρήματα) της πυέλου, της ωμοπλάτης και των μακρών οστών.

Οι κακώσεις των περιφερικών νεύρων διακρίνονται σε ανοικτές και κλειστές. Οι πρώτες, προκαλούνται συνήθως από διατιτραίνοντα τραύματα και συχνά συνοδεύονται από εκτεταμένη κάκωση και φλεγμονή των παρακείμενων ανατομικών δομών. Αντίθετα, οι κλειστές κακώσεις, είναι συνήθως αποτέλεσμα σύνθλιψης, συμπίεσης, θλάσης ή υπερέκτασης νεύρου.

Σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε προκειμένου να βρεθεί ο βαθμός της υπερέκτασης που μπορεί να υποβληθεί ένα νεύρο χωρίς να υποστεί μόνιμη βλάβη, διαπιστώθηκε ότι το περονιαίο νεύρο της γάτας είναι ανθεκτικό σε έκταση έως 100% του αρχικού μήκους του, διατηρώντας την ικανότητα πλήρους λειτουργικής αποκατάστασης ύστερα από 14 ημέρες.

Πληροφορίες από την Ελληνική Εταιρεία Κτηνιατρικής Ζώων Συντροφιάς (hjcam.hcavs.gr), ktiniatriki.gr, vetlexicon.com

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr