Με άδεια χέρια, τουλάχιστον ως προς το θέμα του χρέους, επέστρεψε από τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών ο Αλέξης Τσίπρας. καθώς η γερμανίδα καγκελάριος του έδειξε για ακόμη μία φορά την πόρτα του... Eurogroup. Ενδεικτική του κλίματος είναι η διαρροή που έγινε το απόγευμα της Παρασκευής, σύμφωνα με την οποία η κ. Μέρκελ φέρεται να είπε στον έλληνα πρωθυπουργό ότι αρμόδιος για το θέμα του χρέους είναι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων που είχε ο κ. Τσίπρας με την κ. Μέρκελ, τον κ. Ολάντ, τον Μ. Σουλτς και τον Ζ-Κ Γιούνκερ, επεδίωξε να θέσει στους συνομιλητές του τα δύο βασικά ζητήματα στα οποία η κυβέρνηση έχει επενδύσει την προοπτική μιας θετικής εξέλιξης για την ελληνική οικονομία. Την ταχεία ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και τον προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Σύμφωνα με το «καλό σενάριο» που επιδιώκει να προβάλει η ελληνική κυβέρνηση, τα δύο αυτά στοιχεία θα καταστήσουν εφικτή τη συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης του Μάριο Ντράγκι, δίνοντας «δημοσιονομικό χώρο» και «αναπτυξιακή προοπτική» στην οικονομία.
Το σενάριο αυτό επανέλαβε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μετά το πέρας της Συνόδου, ζητώντας από τους εταίρους την τήρηση των συμφωνηθέντων. «Η Ελλάδα τηρεί τις υποχρεώσεις της και έχει μάλιστα πολύ θετικές επιδόσεις στην οικονομία. Αυτό που έχει ανάγκη είναι να δοθεί ένα ισχυρό σήμα προς την επενδυτική κοινότητα. Δεν μπορεί να δοθεί ένα τέτοιο σήμα με αναβολές και καθυστερήσεις σε όσα έχουν συμφωνηθεί. Πρέπει το συντομότερο η Ελλάδα να ενταχθεί στο QE και έτσι να γίνει πόλος επενδύσεων. Οι συνομιλητές μου κατανόησαν αυτήν την ανάγκη. Κανείς δεν επιθυμεί νέες αναταράξεις στην Ευρώπη», είπε ο έλληνας πρωθυπουργός. Εκτίμησε μάλιστα ότι είναι δυνατή μια συμφωνία-πακέτο για β' αξιολόγηση και χρέος μέχρι το τελευταίο Eurogroup του έτους.
Τι έχει όμως πραγματικά συμφωνηθεί; Και τι κρύβεται πίσω από την επιμονή του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης στην επίλυση του θέματος του χρέους μέχρι τα τέλη του 2016; Μια επιμονή που κατά καιρούς εκφράζεται μάλιστα μέσω κυβερνητικών διαρροών στις οποίες επισημαίνεται ότι τυχόν αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις για το συγκεκριμένο ζήτημα μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρες κάλπες;
Οι δύο υπογραφές
Θα άξιζε ίσως να ανατρέξει κανείς στο ακριβές περιεχόμενο των δηλώσεων και των αποφάσεων ευρωπαϊκών οργάνων για το ελληνικό χρέος που συνυπέγραψε η ελληνική κυβέρνηση
Στην απόφαση της Συνόδου Κορυφής της 12ης Ιουλίου του 2015, την περίφημη Σύνοδο της 17ωρης διαπραγμάτευσης, υπάρχει μια συγκεκριμένη αναφορά στο θέμα του ελληνικού χρέους.
«Υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Αυτό οφείλεται στη χαλάρωση των πολιτικών που ακολουθήθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων δώδεκα μηνών, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την πρόσφατη επιδείνωση του εσωτερικού μακροοικονομικού και χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος. Η σύνοδος κορυφής για το ευρώ υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη της ευρωζώνης έχουν θεσπίσει κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών μία αξιοσημείωτη δέσμη μέτρων προς υποστήριξη της βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας, η οποία εξομάλυνε την πορεία εξυπηρέτησης του χρέους της Ελλάδας και μείωσε το κόστος σημαντικά» αναφέρεται στη δήλωση και προστίθεται:
«Με αυτά τα δεδομένα και στο πλαίσιο του πιθανού μελλοντικού προγράμματος του ΕΜΣ, καθώς και σύμφωνα με το πνεύμα της δήλωσης της Ευρωομάδας του Νοεμβρίου του 2012, η Ευρωομάδα παραμένει έτοιμη να εξετάσει, εάν χρειαστεί, πιθανά πρόσθετα μέτρα (πιθανή παράταση των περιόδων χάριτος και αποπληρωμής), για να εξασφαλιστεί ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες παραμένουν σε βιώσιμο επίπεδο. Τα μέτρα αυτά θα εξαρτώνται από την πλήρη υλοποίηση των μέτρων τα οποία πρόκειται να συμφωνηθούν σε πιθανό νέο πρόγραμμα και θα εξεταστούν μετά την πρώτη θετική ολοκλήρωση επανεξέτασης. Η σύνοδος κορυφής για το ευρώ τονίζει ότι δεν μπορούν να αναληφθούν απομειώσεις της ονομαστικής αξίας του χρέους».
Οι ανωτέρω κατευθύνσεις εξειδικεύτηκαν περαιτέρω με την απόφαση του Eurogroup της 24ης Μαΐου του 2016 για το χρέος. Σε αυτήν, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης επαναλαμβάνουν για ακόμη μια φορά ότι ονομαστικό κούρεμα χρέους αποκλείεται, ενώ παραθέτουν διάφορες άλλες τεχνικές -όπως χαμηλότερα επιτόκια, επιμήκυνση κ.α.- προκειμένου οι ακαθάριστες δανειδοτικές ανάγκες της χώρας να παραμείνουν κάτω από ένα συγκεκριμένο ποσοστό του ΑΕΠ (15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και 20% του ΑΠΕ μακροπρόθεσμα).
Κάνουν δε λόγο για μια προοδευτική εφαρμογή μέτρων που θα διακρίνεται σε τρία στάδια: Πρώτον, το βραχυπρόθεσμο που ορίζεται από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος (δηλαδή του τρίτου μνημονίου) όπως η εξομάλυνση των λήξεων των δανείων του EFSF και ορισμένες διευκολύνσεις στα περιθώρια επιτοκίου. Δεύτερον, το μεσοπρόθεσμο στάδιο όπου το Εurogroup αναμένει ένα πιθανό δεύτερο πακέτο μέτρων το οποίο θα ακολουθήσει την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος του ESM. Αυτά τα μέτρα θα εφαρμοστούν εάν μια επικαιροποιημένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, η οποία θα εκπονηθεί από τους θεσμούς στο τέλος του προγράμματος, δείξει ότι είναι απαραίτητα, για να ικανοποιούνται τα κριτήρια των ακαθάριστων δανειακών αναγκών του 15% και του 20%. Τρίτον, το μακροπρόθεσμο στάδιο το οποίο περιλαμβάνει την υιοθέτηση ενός μόνιμου προληπτικού μηχανισμού που θα ενεργοποιείται όταν χρειάζεται για να κρατά τις χρηματοδοτικές ανάγκες στα επίπεδα που έχουν ορισθεί χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές όπως αναβολή πληρωμής επιτοκίων, επιμήκυνση δανείων και άλλα.
Κυβερνητικές αντιφάσεις και πολιτικά ερωτήματα
Η απόφαση, λοιπόν, είναι σχετικά σαφής ως προς το χρονοδιάγραμμα για την ελάφρυνση του χρέους. Αναφορικά με τα μέτρα του μεσοπρόθεσμου σταδίου -τον προσδιορισμό των οποίων επιδιώκει άμεσα ο έλληνας πρωθυπουργός- η συζήτηση θα γίνει το καλοκαίρι του 2018, μετά τη λήξη του Μνημονίου και όταν θα συνταχθούν και οι επικαιροποιημένες εκθέσεις βιωσιμότητας του χρέους, στη βάση των οποίων θα εκτιμηθεί εάν και ποια μέτρα θα απαιτηθούν.
Αντιστρόφως, στη απόφαση του Eurogroup, δεν υπάρχει κανένα χρονική αναφορά στο τέλος του 2016 για τον προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων. Το χρονοδιάγραμμα αυτό προέκυψε ως ανάγκη, την οποία επικαλείται η ελληνική πλευρά, για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, διότι το ΔΝΤ το είχε θέσει ως ορόσημο για να αποφασίσει εάν θα συμμετάσχει ή όχι στο ελληνικό πρόγραμμα. Δεύτερον, διότι ο Αλέξης Τσίπρας αντιλαμβάνεται πως εάν πρέπει να περιμένει μέχρι το 2018 για τον προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων, η αβεβαιότητα θα διαιωνιστεί, ενώ δεν είναι καθόλου βέβαιο εάν οι πολιτικοί συσχετισμοί στην Ευρώπη θα είναι ευνοϊκότεροι.
Από τη μεριά του, το Βερολίνο αρνείται οποιαδήποτε συζήτηση για το θέμα πριν τις γερμανικές εκλογές του 2017, υποστηρίζοντας -και ορθώς υπό μία έννοια- ότι στη βάση των όσων έχουν συμφωνηθεί δεν έχει αναλάβει καμία δέσμευση να προχωρήσει τώρα στα όσα ζητά ο έλληνας πρωθυπουργός.
Το πολιτικό ερώτημα που προκύπτει από όλα αυτά δεν αφορά βεβαίως τόσο το Βερολίνο όσο την Αθήνα. Αν η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει πως τα μεσοπρόθεσμα μέτρα δεν συμπεριλαμβάνονται στις δεσμεύσεις που πρέπει τώρα να εκπληρώσουν οι εταίροι γιατί επιμένει με τόσο σθένος και επίταση; Ο μόνος τρόπος που μπορεί ίσως κανείς να επιχειρήσει να απαντήσει στο ερώτημα είναι με εικασίες ή σενάρια.
Ένα πρώτο ενδεχόμενο είναι ότι ο πρωθυπουργός επιδιώκει να επηρεάσει και να επισπεύσει τις εξελίξεις, αντιλαμβανόμενος ότι έχει εγκλωβιστεί στις συμπληγάδες του πολιτικού αδιεξόδου ανάμεσα στο Βερολίνο και το ΔΝΤ για το ελληνικό χρέος. Το αδιέξοδο αυτό κινδυνεύει να αναβάλει για ακόμη μία χρονιά όλες τις σημαντικές αποφάσεις για την Ελλάδα.
Ένα δεύτερο ενδεχόμενο είναι ότι η κυβέρνηση επιμένει στο συγκεκριμένο ζήτημα, διαπλάθοντας επιμελώς ένα μαχητικό αφήγημα για τη διεκδίκηση των μέτρων για το χρέος για λόγους εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης. Αυτοί σχετίζονται είτε με το εσωτερικό του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, είτε με την προσπάθεια αύξησης της όλο και μειούμενης δημοφιλίας του πρωθυπουργού, μέσω της προβολής ενός διεκδικητικού προφίλ. Στο πλαίσιο της εξέτασης των πιθανών σεναρίων, κανείς βεβαίως δεν μπορεί να αποκλείσει και το ενδεχόμενο μιας εξόδου, στην περίπτωση που το αφήγημα των τελευταίων μηνών δεν ευδοκιμήσει.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Σοκ στα Γλυκά Νερά: Απήγαγαν και ξυλοκόπησαν 16χρονο για χρέος από διακίνηση ναρκωτικών [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x406/0,82,608,323/crop/both/47/47efdf1d61ff4dc5817401eed290e484.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Χάος στην Πορτογαλία από την καταιγίδα Κλαούντια - Προκάλεσε τον θάνατο ενός ανθρώπου και πολλούς τραυματισμούς [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x372/0,11,608,352/crop/both/6b/6b101bd89db44113b9a7caeb79a96337.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Στο Πολυτεχνείο Πάνος Ρούτσι και Ηλίας Παπαγγελής - "Να μην υπάρξει ποτέ ξανά άλλος σταθμός που θα γίνει τάφος" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x406/0,19,608,360/crop/both/97/970801eaefb9459a859f141b5b416ef8.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![ΑΕΚ - Παναθηναϊκός: Ντέρμπι με τα όλα του στις γυναίκες - Γκολ, ανατροπή και... ξύλο μεταξύ των παικτριών [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,27,608,368/crop/both/5e/5e621ab17e024f7f8d3061bfdaf35a69.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Αλέξης Τσίπρας: Η ξεκαρδιστική ατάκα στον Δημήτρη Τζανακόπουλο - "Γεια σας κ. Σαμαρά, σαν να αραίωσαν τα μαλλιά σας" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x417/0,10,608,351/crop/both/42/424613d4fdd746f2b0003f3566c62d6d.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γεωργιάδης: "Η Κωνσταντοπούλου πίσω από την επίθεση στην Καρυστιανού - Ανησυχεί για πιθανό κόμμα" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,44,608,385/crop/both/ca/ca5800ef059a4f70ada01dfe7f14b971.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Τσίπρας στην ηχογράφηση της "Ιθάκης" με τον Χειλάκη - "Δεν ακούγεται σαν να είμαι εγώ, εσύ;" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/0,0,608,341/crop/both/c4/c470e6e3ae6e45a791027f0992ba0f86.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Τσίπρας διαβάζει... Τσίπρα: "Ώρα να ακουστεί και η δική μου φωνή" - Ποιος γνωστός ηθοποιός δίνει τη φωνή του στο βιβλίο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x361/0,9,608,350/crop/both/dc/dcc9247a2499495898dad1efacb272c7.jpg?quality=60&404=default&v=2)
