Ενα φάντασμα επιστρέφει πάνω από το Μαξίμου: Το καλοκαίρι του 2015

Εγκλωβισμένη σε ένα σπιράλ που δείχνει να οδηγεί στην άβυσσο, εκτός και εάν η ίδια προχωρήσει ξανά σε νέες επώδυνες υποχωρήσεις, βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, το ΔΝΤ φέρεται να ζητά νέες εγγυήσεις -μεταξύ αυτών νομοθέτηση κάποιων μεταρρυθμίσεων που θεωρεί αναγκαίες, όπως τη μείωση του αφορολόγητου ή τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού- προκειμένου να δεχθεί να επιστρέψει στην Αθήνα για να διαπραγματευθεί την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Μέχρι πρότινος η Αθήνα ζητούσε ασμένως και επιμόνως την αποχώρηση του Ταμείου από το πρόγραμμα, φλερτάροντας με την φαντασίωση ότι σε μια τέτοια περίπτωση η αξιολόγηση θα έκλεινε αυτόχρημα και χωρίς νέα μέτρα. Οι δηλώσεις, ωστόσο, του κ. Σόιμπλε στο πρακτορείο Bloomberg δεν αφήνουν πολλά περιθώρια παρερμηνειών. Όπως ξεκαθάρισε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, εάν το Ταμείο αποφασίσει να μην συμμετάσχει στο πρόγραμμα, τότε πρόγραμμα δεν υπάρχει. Και νέο πρόγραμμα χωρίς το Ταμείο δεν περνά από την Bundestag. «Χωρίς το ΔΝΤ το πρόγραμμα τελειώνει. Και πρέπει να πάρουμε άδεια από τη Βουλή για να διαπραγματευτούμε ένα νέο πρόγραμμα. Δεν θα πρότεινα στους Έλληνες να δοκιμάσουμε να πάρουμε την άδεια του γερμανικού κοινοβουλίου» είπε με νόημα -και μια ισχυρή δόση ειρωνείας- ο γερμανός υπουργός Οικονομικών.

Δεδομένων των εξελίξεων, τα ζητήματα που αφορούν την αξιολόγηση δείχνουν να λαμβάνουν, ολοένα και περισσότερο, χαρακτήρα απόλυτου διλήμματος: Η κυβέρνηση είτε θα αναγκαστεί να υπαναχωρήσει, σε κάποιον τουλάχιστον βαθμό, για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του Ταμείου και να πετύχει μια συμφωνία. Είτε θα βρεθεί -αργά ή γρήγορα- εν κενώ, δηλαδή χωρίς πλαίσιο συμφωνίας και χωρίς δυνατότητα εξόδου στις αγορές. Το φάντασμα του καλοκαιριού του 2015 δείχνει να επιστρέφει δριμύτερο. Την ίδια στιγμή, η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης, δημιουργεί πιέσεις, αλλάζει δεδομένα, συνθήκες και δύναται να πυροδοτήσει, ανά πάσα ώρα και στιγμή, κρίσιμες εξελίξεις, ακόμα και εκλογές.

Η τακτική των καθυστερήσεων

Την τελευταία περίοδο, η ελληνική κυβέρνηση έδειχνε να επιλέγει την τακτική της κωλυσιεργίας στο θέμα της δεύτερης αξιολόγησης. Την ίδια στιγμή, έδειχνε με δάχτυλο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι σκληρές απαιτήσεις του οποίους «μπλόκαραν» κατά την Αθήνα τη διαπραγμάτευση.

Ένας από τους κεντρικούς λόγους για τον οποίο η κυβέρνηση επέλεξε την τακτική των καθυστερήσεων με προσωπική εντολή του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα είναι ότι θέλει πάση θυσία να αποφύγει την υπογραφή ενός νέου, έστω συμπληρωματικού, μνημονίου.

Μια τέτοια εξέλιξη θα την έφερνε σε εξαιρετικά δυσμενή θέση, τόσο σε κοινοβουλευτικό όσο και εν γένει σε πολιτικό επίπεδο και θα οδηγούσε σε εκλογές. Σε αυτό το φόντο, υπήρξαν κυβερνητικά στελέχη που εκτιμούσαν ότι ο γερμανός υπουργός Οικονομικών θα μπορούσε να πιεστεί από μία ενδεχόμενη αποχώρηση του ΔΝΤ. Και τούτο διότι σε αυτήν την περίπτωση, θα βρισκόταν – σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις ορισμένων κυβερνητικών στελεχών- σχεδόν μόνος απέναντι στους ευρωπαίους εταίρους σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του ελληνικού ζητήματος.

Κατά μια εκδοχή, όπως λένε σε συγκεκριμένα οικονομικά και πολιτικά κέντρα, μια τέτοια επιδίωξη της ελληνικής κυβέρνησης θα διαμόρφωνε ένα εκρηκτικό περιβάλλον καθώς θα δυναμίτιζε μια διαδικασία και ένα πλέγμα μηχανισμών που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη με επίκεντρο την Ελλάδα, από το 2010 και έπειτα.

Τα μηνύματα Σόιμπλε

Τις εκτιμήσεις αυτές ήρθε πάντως να διαψεύσει με πολύ σαφή τρόπο ο γερμανός υπουργός Οικονομικών. Ο κ. Σόιμπλε ουσιαστικά διαμήνυσε προς όλους τους τόνους ότι μια αποχώρηση του ΔΝΤ δεν θα οδηγήσει σε μαι βελτίωση του κλίματος προς όφελος της Αθήνας αλλά σε μια επιδείνωση της κατάστασης και θα ισοδυναμεί με μη τήρηση των υπεσχημένων. Ειδικότερα, ο κ. Σόιμπλε τόνισε αρχικά πως χωρίς το ΔΝΤ δεν υπάρχει πρόγραμμα. Αντιθέτως θα πρέπει να συμφωνηθεί ένα νέο και κατόπιν να εγκριθεί από τη γερμανική Βουλή. Κάτι που ο ίδιος, όπως άφησε να εννοηθεί, θεωρεί ότι δεν πρόκειται να συμβεί.

«Χωρίς το ΔΝΤ το πρόγραμμα τελειώνει. Και πρέπει να πάρουμε άδεια από τη Βουλή για να διαπραγματευτούμε ένα νέο πρόγραμμα. Δεν θα πρότεινα στους Έλληνες να δοκιμάσουμε να πάρουμε την άδεια του γερμανικού κοινοβουλίου» είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε:

«Το ελληνικό πρόγραμμα βασίστηκε από την αρχή στη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Εάν το ΔΝΤ αρνηθεί να συμμετάσχει, αυτό θα είναι ένα σημάδι ότι οι Έλληνες δεν τηρούν τις δεσμεύσεις τους. Το ΔΝΤ βλέπει ότι η Ελλάδα διστάζει να υλοποιήσει όσα συμφωνήθηκαν το Μάιο για αυτό δεν δέχεται να μπει στο πρόγραμμα».

Ο κ. Σόιμπλε τόνισε πως η Ελλάδα πρέπει να δείξει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς ότι σέβεται και τηρεί όσα συμφωνήθηκαν. «Για αυτό άλλωστε ο Τσίπρας έκανε εκλογές προκειμένου να εφαρμόσει κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που είχε υποσχεθεί και τις κέρδισε τις εκλογές. Επομένως δεν υπάρχει δικαιολογία για την Ελλάδα πρέπει να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα» είπε χαρακτηριστικά.

Και τα διλήμματα των Αθηνών

Ο πρωθυπουργός πάντως θα βρεθεί όπως όλα δείχνουν σε νέα δύσκολα διλήμματα. Οι επιλογές έτσι όπως φαίνεται να προδιαγράφονται είναι δύο:

Η πρώτη επιλογή είναι να επιμείνει στην θέση ότι η αποχώρηση του ΔΝΤ, με την ελπίδα ότι το πολιτικό κλίμα θα βελτιωθεί κάποια στιγμή. Σε αυτήν την περίπτωση βεβαίως είναι υπαρκτός ο κίνδυνος το πρόγραμμα να βρεθεί στον αέρα.

Η δεύτερη επιλογή είναι να υποχωρήσει στις απαιτήσεις του ΔΝΤ προκειμένου να επιτύχει μια συμφωνία. Μια συμφωνία είναι πλέον σαφές που θα περιλαμβάνει επώδυνα μέτρα και αυξημένες εγγυήσεις για να καλυφθεί το ΔΝΤ.

Υπάρχει βεβαίως και μια τρίτη επιλογή. Να συνεχίσει την τακτική των καθυστερήσεων μέχρι τα πράγματα να φτάσουν σε ένα τόσο οριακό σημείο, ώστε το πολιτικό βάρος της μιας επιλογής να εμφανίζεται πιο ελαφρύ μπροστά στις αρνητικές συνέπειες της άλλης επιλογής. Αυτή είναι άλλωστε μια τακτική που ο πρωθυπουργός έχει εφαρμόσει πολλάκις στο παρελθόν.

Πρέπει, τέλος, να σημειωθεί ότι από την αξιωματική αντιπολίτευση μεταδίδεται ότι δεδομένης της πολιτικής αβεβαιότητας στην Ευρώπη και της γενικευμένης αντιευρωπαϊκής διάθεσης που καταγράφεται σε πολλές χώρες όπου επίκεινται και εκλογικές αναμετρήσεις, η προσδοκία της κυβέρνησης για διαμόρφωση ευνοϊκού κλίματος υπέρ της Ελλάδας κρίνεται μάλλον αβάσιμη.

Γι’ αυτό και ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν αποκλείει να υπάρξουν ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις, δηλαδή εκλογές. Τονίζει μάλιστα σε συνομιλητές του ότι ο Αλέξης Τσίπρας ενδεχομένως να επιδιώξει την καλλιέργεια της έντασης ώστε, αν οι σχεδιασμοί του στο πεδίο της διαπραγμάτευσης δεν προχωρήσουν όπως επιθυμεί, να επενδύσει πολιτικά στην πόλωση και στο αντιευρωπαϊκό κλίμα σε περίπτωση που οι εξελίξεις τον φέρουν μπροστά σε ένα εκλογικό δίλημμα.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr