Οτσαλάν: 21 χρόνια από την κινηματογραφική αρπαγή στην Κένυα

Συμπληρώνονται 21 χρόνια σήμερα από την αρπαγή του Αμπτουλάχ Οτσαλάν από την Κένυα. ¨Ενα θρίλερ με πολιτικές διαστάσεις και δράση κατασκόπων με ελληνική εμπλοκή.

Ωστόσο 21 χρόνια μετά επιρροή του Κούρδου ηγέτη έχει συρρικνωθεί καθώς όπω αναφέρουν ειδικοί, για τους νέους Κούρδους «ο Οτσαλάν είναι περισσότερο ένα σύμβολο που τείνει να ξεχαστεί. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του βρισκόταν στη φυλακή, όπου και συνέχιζε να γράφει». Από τη φυλακή ο Οτσαλάν δεν μπορεί να συνεχίσει να κινεί τα νήματα του ΡΚΚ, επισημαίνει ο ειδικός.

Το 1978 όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Τότε ο Οτσαλάν και ένας μικρός αριθμός ομοϊδεατών του δημιούργησαν το εργατικό κόμμα ΡΚΚ. Στόχος τους η δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, με σοσιαλιστικό προσανατολισμό. Το 1984 ο Οτσαλάν κάλεσε σε ένοπλη μάχη και έτσι ξεκίνησε μια ιστορία βίας μεταξύ του ΡΚΚ και του τουρκικού στρατού, που στοίχισε τη ζωή 40.000 ανθρώπων.

Μόνο μετά την κινηματογραφική σύλληψη του Οτσαλάν στις 15 Φεβρουαρίου 1999 μπροστά στην ελληνική πρεσβεία στην Κένια, το ΡΚΚ άλλαξε τους στόχους του.

Η «Οδύσσεια» του Κούρδου ηγέτη

Στις 15 Δεκεμβρίου 1995, το P.K.K. κήρυξε μονομερή κατάπαυση πυρός στο Κουρδιστάν. Ο Οτσαλάν κάλεσε το τουρκικό κράτος σε διάλογο προκειμένου να εξευρεθεί ειρηνική πολιτική λύση.

Όμως δεν έλαβε απάντηση, αντίθετα η Τουρκία κατέστρωσε σχέδια για τη σύλληψή του. Διαθέτοντας στρατιωτική υπεροπλία απείλησε τη Συρία, όπου βρισκόταν ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, με τη διπλωματική υποστήριξη των Η.Π.Α. και του Ισραήλ.

Η Συρία αρχικά αντέδρασε αλλά στην συνέχεια οπισθοχώρησε.

Στις 21 Σεπτεμβρίου 1998 ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν εγκατέλειψε τη Συρία προς άγνωστη κατεύθυνση, μετά τις πιέσεις που άσκησαν Αμερικανοί και Τούρκοι στη Δαμασκό για να σταματήσει να παρέχει υποστήριξη στο Ρ.Κ.Κ. και τον ηγέτη του. Από εκεί αρχίζει μια περιπλάνηση, η οποία καταλήγει, σχεδόν πέντε μήνες μετά, στη παράδοση και τη «σύλληψή» του από τους Τούρκους.

Στις 9 Οκτωβρίου 1998 αεροσκάφος των Συριακών Αερογραμμών προσγειώνεται στο Ελληνικό προερχόμενο από τη Δαμασκό. Οι επιβάτες του, και κυρίως ο ένας από αυτούς, ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν προκαλούν αναστάτωση στην ελληνική κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας αρνείται κατηγορηματικά να τον δεχτεί. Έτσι, τo αεροσκάφος του ανεφοδιάζεται και αναχωρεί για τη Μόσχα.

Στις 12 Οκτωβρίου 1998 ο ηγέτης του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος αναχωρεί από τη Μόσχα για τη Ρώμη, αφού προηγουμένως έχουν γίνει πολλές μυστικές διαπραγματεύσεις με πολλές ευρωπαϊκές χώρες που αρνούνται να τον δεχτούν. Τελικά δεν παραμένει στη Ρώμη, αλλά τα ίχνη του χάνονται για σχεδόν ένα μήνα. Οι ενδείξεις, σύμφωνα με τον τύπο, συγκλίνουν στο συμπέρασμα πως εξακολουθεί να παραμένει κρυμμένος στη Ρωσία και τη Λευκορωσία.

Στις 12 Νοεμβρίου του ίδιου έτους ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν προσγειώνεται στο Φιουμιτσίνο της Ρώμης και συλλαμβάνεται, από την ιταλική Αστυνομία. Αρχικά ανακοινώνεται η σύλληψή του από τον υπουργό Εξωτερικών Λαμπέρτο Ντίνι, ως καταζητούμενου για παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου, ενώ την ίδια στιγμή στη Ρώμη και άλλες πόλεις χιλιάδες Κούρδοι διαδηλώνουν υπέρ του ηγέτη τους. Η Τουρκία απειλεί ευθέως πλέον την Ιταλία με διπλωματικό επεισόδιο και ζητά την έκδοσή του, κατηγορώντας τον για θάνατο 30.000 αμάχων.

Τέσσερις μέρες μετά στις 16 Νοεμβρίου ξεσπά διπλωματική κρίση μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας, ενώ ο πρωθυπουργός Μάσσιμο Ντ’ Αλέμα εμφανίζεται αρχικά αποφασισμένος να μην υποκύψει στις πιέσεις και κάνει σκληρή δήλωση κατά των τουρκικών παρεμβάσεων.

Στις 20 Νοεμβρίου ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, που μέχρι τότε βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό στη Ρώμη, μπορεί πλέον να κυκλοφορεί ελεύθερος, καθώς οι ιταλικές αρχές απέρριψαν το αίτημα της Τουρκίας για έκδοση, με την αιτιολογία ότι το ιταλικό Σύνταγμα απαγορεύει την έκδοση ατόμων σε χώρα που εφαρμόζει ακόμη τη θανατική ποινή.

Η ένταση μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας κορυφώνεται. Στις 22 Νοεμβρίου η τουρκική κυβέρνηση απειλεί ευθέως με μποϊκοτάζ των ιταλικών προϊόντων αν δεν παραδοθεί ο Οτσαλάν στην Τουρκία.

Ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Σαντέρ αντιδρά στις τουρκικές δηλώσεις και στις 24 Νοεμβρίου 1998 απειλεί με αντίποινα τους Τούρκους, αν υπάρξει μποϊκοτάζ στα ιταλικά προϊόντα. Η Γερμανία κάνει έκκληση για ενότητα. Τελικά η ένταση εκτονώνεται, ο Οτσαλάν δίνει κάποιες συνεντεύξεις, στις οποίες αφήνει αιχμές για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης. Από εκεί και έπειτα τις κινήσεις του Κούρδου πολιτικού καλύπτει ένα πέπλο μυστηρίου. Κανείς δεν ξέρει πού βρίσκεται ή αν παραμένει στην Ιταλία, ως τις 15 Ιανουαρίου, ημέρα που αναχωρεί αιφνιδιαστικά από την ιταλική πρωτεύουσα προς άγνωστη κατεύθυνση. Ακούγονται πολλά για την επίσκεψη του στη Ρωσία, την Εσθονία, την Αρμενία και αλλού.

Στις 29 Ιανουαρίου ο απόστρατος πλοίαρχος Π.Ν. Αντώνης Ναξάκης, σύμφωνα με δική του ομολογία, αναλαμβάνει από μόνος του, χωρίς να έχει καμία έγκριση, την πρωτοβουλία να μεταφέρει τον Οτσαλάν και τους συντρόφους του στην Ελλάδα με ιδιωτικό τζετ αεροσκάφος από το Μινσκ της Λευκορωσίας. Ο Ναξάκης ειδοποιεί τον τότε Έλληνα Υπ-Εξ Θεόδωρο Πάγκαλο κατόπιν εορτής ( δηλαδή μετά την παράνομη άφιξη του Οτζαλάν στη χώρα) και στη συνέχεια κρύβει τον Οτσαλάν στο σπίτι του, αφού προηγουμένως φιλοξενείται για ένα βράδυ σε σπίτι στη Νέα Μάκρη.

Στις 31 Ιανουαρίου μια νέα οδύσσεια ξεκινά για τον Κούρδο ηγέτη. To αεροπλάνο που τον μεταφέρει περιφέρεται και πάλι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ζητώντας άδεια προσγείωσης από διάφορες χώρες, την οποία δεν παίρνει. Η Ολλανδία τον διώχνει, το ίδιο και η Ελβετία. Από το Μινσκ ξαναγυρίζει στην Ελλάδα για να οδηγηθεί τελικά στην Κένυα.

Στις 2 Φεβρουαρίου 1999 ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν βρίσκεται στην Κένυα και κρύβεται στην κατοικία του Έλληνα πρέσβη μαζί με τους συντρόφους του. Τον συνοδεύει και ο Έλληνας ταγματάρχης της Ε.Υ.Π. Σάββας Καλεντερίδης ως σωματοφύλακάς του. Την ίδια μέρα η κυβέρνηση της Άγκυρας καλεί τους πρεσβευτές της Σερβίας, της Νορβηγίας και του Βελγίου και τους ζητά να μη δεχτούν τον Οτσαλάν, ο οποίος εκείνη τη χρονική στιγμή είναι άγνωστο πού βρίσκεται. Στις 13 Φεβρουαρίου στην Κένυα φτάνει ο έλληνας δικηγόρος του Οτσαλάν Φ. Κρανιδιώτης, ο οποίος συζητά με τον Κούρδο ηγέτη και τον Έλληνα πρέσβη και επιστρέφει στην Ευρώπη για να ζητήσει βοήθεια. Ο Οτσαλάν σκέφτεται να παραδοθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Οι πρώτες πρωινές ώρες της 16ης Φεβρουαρίου βρίσκουν τον κούρδο ηγέτη να μεταφέρεται με χειροπέδες στην Τουρκία με ένα ιδιωτικό αεροσκάφος. Η Άγκυρα πανηγυρίζει και στα Μ.Μ.Ε. κυκλοφορούν βίντεο της μεταφοράς του.

Τι συνέβη στην ελληνική πρεσβεία

Όπως έγραφε στην έκθεσή του ο Έλληνας πρέσβης στο Ναϊρόμπι, Γιώργος Κωστούλας, από την τρίτη ημέρα, οι Αμερικανοί γνώριζαν για τη διαμονή του Οτσαλάν στην Ελληνική πρεσβεία. Ο Κούρδος ηγέτης έμεινε στην Ελληνική πρεσβεία, για 14 ημέρες, πριν ξεκινήσει η μεταφορά του στο αεροδρόμιο του Ναϊρόμπι.

Οι πιέσεις των ΗΠΑ και της Τουρκίας προς την Ελλάδα δεν ήταν απλά έντονες. Το Ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ζητούσε από τον Καλεντερίδη «να πετάξουν έξω από την πρεσβεία» τον Οτσαλάν. Στο παιχνίδι της αρπαγής και της παράδοσής του, στους Τούρκους πράκτορες, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο οι Κενυάτες που ελέγχοταν από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Αυτοί διαβεβαίωσαν ότι διέθεταν αεροπλάνο στον Οτσαλάν για να πετάξει σε όποια χώρα επιθυμούσε. Έβαλαν μάλιστα τελεσίγραφο δύο ωρών για αναχώρηση. Ο Κούρδος ηγέτης, αν και αρχικά αρνήθηκε, τελικά είπε: «αρκετά προβλήματα προκάλεσα σε φίλους, δε θέλω να σας θέσω σε κίνδυνο» και δέχθηκε.

Οι Κενυάτες αρνήθηκαν να μεταφερθεί στο αεροδρόμιο με αυτοκίνητο της πρεσβείας και ανέλαβαν τη μεταφορά του με δικά τους οχήματα. Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ και το βιβλίο του Τούρκου δημοσιογράφου Μεχμέτ Αλί Μπιράντ «Τελευταίο Πραξικόπημα», η CIA παρέδωσε τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν στις Τουρκικές μυστικές υπηρεσίες.

«Περπατούσε προς το αεροσκάφος έχοντας στο ένα χέρι τη βαλίτσα και στο άλλο το κομπολόι, χωρίς να υποψιάζεται τίποτα. Είχε την πεποίθηση ότι θα μεταβεί στην Ολλανδία. Μόλις μπήκε μέσα έπεσαν πάνω του τρία άτομα και δεν μπόρεσε να αντιδράσει. Κατάλαβε τότε, ότι η περιπετειώδης διαδρομή του, που είχε αρχίσει από τη Συρία πριν από τέσσερις μήνες, είχε φτάσει στο τέλος της» όπως έγραψε ο Αλί Μπιράντ.

Με πληροφορίες από DW

Φωτογραφίες: EPA

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr