Γρηγόρης Βαλτινός: «Το καλό με τον έρωτα είναι ότι δεν ρωτάει»

Από τη «φτωχή τέχνη» του θεάτρου μέχρι τη ζωή, από τον έρωτα μέχρι τα παιδιά, από την πολιτική μέχρι τη ματαίωση, από το «μεγάλο μάθημα» μέχρι το επιμύθιο.

Ο Γρηγόρης Βαλτινός στο TheTOC με αφορμή την κωμωδία «Ήρθες και θα μείνεις» -την οποία σκηνοθετεί και στην οποία πρωταγωνιστεί στο θέατρο «Ιλίσια»- για όλους και όλα.

-Λέω να ξεκινήσουμε ήπια, μιλώντας για τον έρωτα. Αντέχει ο έρωτας με διαφορά ηλικίας; H άφραγκη ηθοποιός και ο σκηνοθέτης των ονείρων της, στην παράσταση σου, το «Ήρθες και θα μείνεις» μία τέτοια περίπτωση είναι.

Ναι. Θα έλεγα ότι καμιά φορά αντέχει και περισσότερο. Δεν ξέρω εάν μπορεί να αντέξει μέχρι το τέλος, γιατί από ένα σημείο και μετά η διαφορά γίνεται βασανιστική και αρχίζει να είναι προβληματική, αλλά εάν ένα ζευγάρι «πετύχει» μία συγκεκριμένη ηλικιακή διαφορά, διαπιστώνει ότι είναι αυτό που θέλει ο ένας από τον άλλον.

Ο νέος άνθρωπος θέλει την εμπειρία, την ωριμότητα, τη σταθερότητα, τη σοφία και την επιτυχία, ενδεχομένως -τη βάζω τελευταία- ο δε, μεγαλύτερος, τη νεανική ορμή, τη διάθεση για αγάπη και ξεγνοιασιά. Ο συνδυασμός των δύο μπορεί να είναι τρομερά δυνατός. Αυτό δεν το λέω επειδή με συμφέρει στην ηλικία που είμαι, το έλεγα και νεότερος.

-Οι έπαινοι σου για τη Ζέτα Μακρυπούλια «πασπαρτού, χαμαιλέων, πολύ ευέλικτη…» ήταν εντυπωσιακοί. Σαν να κουβαλάει ένα ρεπερτόριο περίπου σαν το δικό σου. Γιατί αυτή η γενναιοδωρία;

Οι κρίσεις μου για τη Ζέτα δεν οφείλονται σε αυτά που έχει παίξει. Οφείλονται σε αυτά που μπορεί να κάνει. Δεν μίλησα ούτε για το ρεπερτόριο της, ούτε για τον ρόλο της παρουσιάστριας. Μίλησα για αυτό που είδα γνωρίζοντας την. Για τον οίστρο, τη θεατρική ευφυία, τις ικανότητες -στον χορό, το τραγούδι- τη λάμψη επάνω στη σκηνή, την ευελιξία της, το χιούμορ και το δόσιμο της και επειδή αυτά που έχω πει έχουν προβληθεί πολύ από πέρυσι, καλώ όλους όσοι έχουν κάποια αντίρρηση να τη δουν σε αυτήν την παράσταση.

-Επίσης, έχεις πει «δεν κουράστηκα ως σκηνοθέτης μαζί της», προφανώς εννοώντας να της διδάξεις τον ρόλο.

... Και θα πω κάτι που το λέω πρώτη φορά, ότι πολλές σκηνοθετικές αποφάσεις που πάρθηκαν είναι και ιδέες της Ζέτας. Κάθε φορά που σκηνοθετώ κάνω μία προετοιμασία, αλλά και από κει και πέρα πηγαίνω στην πρόβα άγραφο χαρτί. Κάνω την πρόταση μου, κατεβάζω το... νομοσχέδιο και περιμένω την κρίση και τις διορθώσεις.

-Γράφεις στο σημείωμα σκηνοθέτη για τη μοναξιά που ουρλιάζει μέσα ένα άδειο δωμάτιο και το «κάτι εξαιρετικά δυνατό» που μπορεί να σε κρατήσει στη ζωή μέχρι νεωτέρας. Η μελαγχολία της εποχής αφήνει περιθώριο στον έρωτα;

Το καλό με τον έρωτα είναι ότι δεν ρωτάει. Έρχεται, όπως έρχεται ένα φυσικό φαινόμενο. Ένας σεισμός, ένα τσουνάμι, ένας κομήτης. Από κει και πέρα, είναι θέμα προσωπικότητας και συγκυρίας -πώς θα σε βρει.

Όντως αυτή την εποχή ο έρωτας βρίσκει τους Έλληνες τραυματισμένους. Και ίσως, δεν αντέχουν και τα δικά του βέλη, δεν αντέχουν και άλλους τραυματισμούς. Όμως, εάν δώσουμε δέκα λεπτά την ημέρα στον εαυτό μας, θα καταλάβουμε ότι αυτά τα βέλη είναι αλλιώτικα. Ευεργετικά. Και ότι το αίμα που θα βγει από τον έρωτα πιθανόν, μας γεμίσει ενέργεια, πείσμα, όρεξη για ζωή. Ο έρωτας είναι κάτι που έχει επιλέξει η ίδια η φύση.

-Η δήλωση «έχω χάσει πολλά χρήματα, ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια», τί αφορά;

Πήρα το θέατρο «Ιλίσια». Έγινε μία επένδυση –ανακαίνιση αίθουσας, μηχανήματα (ντίμερ, κονσόλες, προβολείς), αλλαγή προσωπικού. Λόγω κρίσης η επένδυση δεν έχει κάνει απόσβεση.

-Μετάνιωσες;

Ούτε στιγμή. Έχω αποφασίσει εδώ και χρόνια ότι το θέατρο είναι μία φτωχή τέχνη και ότι, δεν θα βγάλω ποτέ χρήματα από αυτήν. Στην Ελλάδα το θέατρο είναι μία φτωχή τέχνη. Γιατί εάν αυτά που κάνει ένας πρωταγωνιστής -και δευτεραγωνιστής και τριταγωνιστής και… πεμπταγωνιστής, ένας ηθοποιός που έχει πέμπτο ρόλο σε μία ταινία, της πλάκας- τα κάνει στο εξωτερικό, μπορεί να ζήσει σε όλη του τη ζωή. Εδώ, δεν μπορεί να ζήσει ούτε τη σεζόν που έπαιξε και θεωρητικά, έβγαλε τα χρήματα. Γιατί επιπροσθέτως, δεν θα πληρωθεί. Θα πληρωθεί όποτε θέλει ο παραγωγός και εάν θέλει. Βλέπεις, στις χώρες του... τρίτου κόσμου, όπως η Ελλάδα, δεν υπάρχουν συμβόλαια. Εννοώ, δεν έχουν ισχύ. Όταν αποφασίσει ο άλλος ότι δεν θα σε πληρώσει, τελείωσε.

-Και εάν πάει εισπρακτικά καλά η παραγωγή;

Τότε θα πληρώσει τους προηγούμενους ή, θα βάλει τα χρήματα στην τσέπη. Τόσο απλά. Σε μία πρόσφατη συμμετοχή μου σε μεγάλο μιούζικαλ, αυτό συνέβη. Οι παραγωγοί τα έχουν σχεδόν προαποφασίσει αυτά. Και εάν ο ηθοποιός καταλήξει σε δικαστικό αγώνα, θα πρέπει να βρει δικηγόρο, να τον πληρώσει και να περιμένει έως και πέντε χρόνια τα ελληνικά δικαστήρια.

-Είναι σα να λες στους νέους, μακριά από το σανίδι.

Αυτή η τέχνη, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, δεν είναι για βιοπορισμό. Εάν έχουν τρόπο να ζήσουν, τότε, ναι. Να το κάνουν.

-Λίγο ταξικό αυτό… Δηλαδή, είναι μόνο για πλούσιους;

Όλα είναι μόνο για πλούσιους. Και η πολιτική είναι μόνο για πλούσιους. Έχεις δει κανέναν από τις φτωχογειτονιές του Αιγάλεω να καταλαμβάνει αξιώματα; Παιδιά της αστικής τάξης είναι, που αποφασίζουν να βάλουν μέσα στα χόμπι τους και την πολιτική. Και κάποια λαμόγια που μπαίνουν στην πολιτική, για να εξαπατήσουν και να κλέψουν. Άλλωστε, στην Ελλάδα, δεν έχουμε πολιτικούς άνδρες. Το μεγαλύτερο ποσοστό -ποτέ δεν μιλάμε για το σύνολο, ποτέ δεν μιλάμε για τους τριακόσιους, μιλάμε για το μεγαλύτερο ποσοστό- είναι ψεύτες και απατεώνες. Και επί της ουσίας, το μόνο που συμβαίνει είναι ότι επανερχόμαστε σταθερά σε συζητήσεις καφενείου. Αλλά, δυστυχώς, δεν έχει να συζητήσει κάτι άλλο ο Έλληνας. Διαβάζοντας τον Σουρή, τον Λασκαράτο, τον Κορομηλά, διαπιστώνει κανείς ότι πάντα έτσι ήταν.

-Στα χρόνια της κρίσης, πότε ένιωσες περήφανος, πότε ντράπηκες.

Περήφανος νιώθω όποτε βλέπω τους ανθρώπους να πηγαίνουν τρόφιμα και κοφίνια με ψωμί στα προσφυγόπουλα. Στη Μυτιλήνη, στην Κω. Άλλη στιγμή, δεν ένιωσα περήφανος. Φάνηκε η κενότητα της φυλής. Ο πανικός, η έλλειψη υποδομής... Ως κουλτούρα λαού πήραμε μηδέν. Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που περιμένουν από τον ΣΥΡΙΖΑ να τους σβήσει το δάνειο, να τους γλιτώσει από τις δόσεις στην εφορία. Εννοώ, ψήφισαν θεωρώντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα τους κάνει τα «κόλπα». Οι κυβερνήσεις που βγαίνουν στην Ελλάδα, αρκετά χρόνια τώρα, είναι διαχειριστές. Όποιος νομίζει ότι ψηφίζει κόμματα και κυβερνήσεις είναι επιεικώς, ανόητος. Καμιά φορά με ρωτάνε, τι ψηφίζω. Και απαντώ, συνήθως ψηφίζω κάποιον που είναι απέναντι στους διαχειριστές. Μήπως και υπάρξει αντίλογος. Οι κυβερνήσεις βγαίνουν από το σύστημα. Αφού προσκυνήσαμε το σύστημα, πλέον κυβερνά αυτό. Οι κυβερνήσεις είναι αόρατες.

-Τα παιδιά σου;

Ο Νικηφόρος είναι στα 26, ο Γιάννης στα 22. Ο Νικηφόρος έχει σπουδάσει media communication, έχει κάνει και ένα μάστερ στις ΗΠΑ, ο Γιάννης είναι στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

-Κανείς από τους δύο στον δρόμο του θεάτρου.

Ναι και μου κάνει εντύπωση. Δόξα τω Θεώ. Ίσως, βλέπουν πόσο βασανίζομαι σε πρακτικό επίπεδο με το θέατρο.

-Όταν συζητάς με τους γιους σου, τι σου λένε; Σκέπτονται να φύγουν στο εξωτερικό;

Η σκέψη της δραπέτευσης υπάρχει πάντα. Και η μητέρα τους (σ.σ. η σύζυγος του Γρηγόρη Βαλτινού, η καλή συνάδελφος Εύα Μπίθα) προς αυτήν την κατεύθυνση τους σπρώχνει. Είναι ένα σοφό πρόσωπο η μητέρα τους και μου κάνει τρομερή εντύπωση το γεγονός ότι, μία μάνα σπρώχνει τα παιδιά της «προς τα έξω». Σα να έχει πάρει φωτιά ένα κτίριο και θέλει να τα σώσει. Αυτή την αίσθηση έχω.

-Στις 7 Αυγούστου έκλεισες τα 60. Ποιό το «μεγάλο μάθημα»;

Νομίζω, η προσωπική εργασία. Να μην χαλαρώνεις ποτέ σε ό,τι έχει να κάνει με την παρατήρηση, την προετοιμασία,να μην αφήνεις τίποτα ανεκμετάλλευτο, ειδικά τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Σαν να είσαι σε αγώνα ταχύτητας. Να ωριμάζεις πριν η ζωή το απαιτήσει... Γιατί η ζωή θα το απαιτήσει. Με αυτόν τον τρόπο ποτέ δεν θα καταφέρει να σε αιφνιδιάσει, θα είσαι πάντα ένα βήμα μπροστά.

-Η πρώιμη ωριμότητα δεν είναι πολύ κουραστική υπόθεση;

Η μόνιμη εγρήγορση, όσο και αν ακούγεται κουραστικό να είναι κανείς συνέχεια στη τσίτα, είναι το μόνο που μπορεί να σε φέρει λίγο πιο κοντά στην ευτυχία. Θυμάμαι πόση ενέργεια σπαταλούσα μικρότερος για τα πράγματα... Από άγνοια, από νευρικότητα, από ανασφάλεια... Βέβαια, έτσι είναι τα νιάτα, αλλά καλό είναι να κοιμάται δίπλα στα νιάτα μία ώριμη προσωπικότητα και να την ξυπνήσουν τα νιάτα όποτε αποφασίσουν αυτά.

-Η σκέψη του γήρατος σε απασχολεί; Ένας ωραίος άνδρας πώς το διαχειρίζεται;

Νομίζω ότι ένας ωραίος άνθρωπος -μην το περιορίσουμε στον άνδρα, το ίδιο ισχύει και για μία γυναίκα- παραμένει ωραίος και στα γεράματα. Εκείνο που πρέπει να φροντίζει κάποιος είναι να ομορφαίνει και εντός του. Πέρα από το σχήμα, από αυτό που έχει δώσει η φύση ως κατασκευή. Υπάρχουν άνθρωποι τόσο γλυκείς -που αντικειμενικά δεν είναι όμορφοι, ούτε το σώμα τους είναι υπέροχο, ούτε οι γωνίες του προσώπου τους- όμως, τόσο ερωτικοί, που θα μπορούσες να ζήσεις μαζί τους ακόμη και μέχρι το τέλος της ζωής σου.

-Όμως, εσύ είσαι ηθοποιός.

Δεν με ενοχλούν τόσο τα γεράματα, όσο η έλλειψη υγείας. Εάν γεράσω υγιής –ακούγεται οξύμωρο, γιατί τα γεράματα είναι μια αρρώστια- και έχω μυαλό και σώμα σε καλή κατάσταση, δεν θα με πειράξει πολύ. Εντάξει, θα ήθελα να μην γεράσω…

… -Όλοι μας

… Ναι, αλλά από τη στιγμή που αυτό είναι νόμος της φύσης, καλό είναι να μην τα βάλω μαζί του, γιατί όποιος τα βάζει μαζί του, γελοιοποιείται. Αρχίζει και «τραβιέται», βάφει μαλλί, δουλεύει με πλάγια δάνεια…

… -Που σημαίνει;

Δεν ξέρεις τι είναι το «πλάγιο δάνειο»; Δεν έχεις καθόλου μαλλιά από τη μία πλευρά και παίρνεις τα μαλλιά που έχεις από την άλλη πλευρά για να καλύψεις το κενό (γέλια)

-Πάντως, θέλει…στομάχι για έναν πρωταγωνιστή ο χρόνος που περνάει.

Εγώ... έκανα στομάχι λόγω ηλικίας (γέλια). Ο,τι είχα υποχρέωση να κάνω λόγω ηλικίας το έχω κάνει. Ασπρίσαν τα μαλλιά μου…

-Το επιμύθιο;

«Σε όλη μου τη ζωή ήμουν πάντα γειωμένος, δεν απογειώθηκα ποτέ. Υπό την έννοια ότι, δεν αποκόπηκα ποτέ από το παρελθόν μου, φρόντιζα να παρατηρώ όλες τις τάξεις, τους πιο ευνοημένους, τους λιγότερο ευνοημένους, τους πλούσιους, τους πάμπλουτους. Εάν κάποιος αποκοπεί από κάτι, έστω και αν πρόκειται για ένα από αυτά, δεν μπορεί να κάνει θέατρο. Είχαμε -η Εύα και εγώ- πάντα επαφή με κανονικούς ανθρώπους κι αυτό είναι ένα από τα μυστικά μου. Ποτέ δεν είχα φίλους μόνο από το θέατρο. Ούτε μόνο από μία τάξη. Είχα φίλους που τρώγαμε χοτ ντογκ στο Πεδίον του Άρεως καθισμένοι στα σκαλάκια και φίλους που τρώγαμε χαβιάρι στη βίλα τους. Η δική μου θέση δε, κοινωνικά, οικονομικά ήταν δεδομένη. Ήξερα ότι με το θέατρο δεν θα αλλάξει ποτέ. Το αποφάσισα πολύ νωρίς αυτό. Ποτέ δεν είχα την αγωνία, το στρες να γίνω κάτι «κοινωνικά ανώτερο», να πιστεύω ότι με το θέατρο θα «αλλάξω τάξη». Και ήμουν ήρεμος γι αυτό. Αυτό που άλλαξα μέσα από το θέατρο, ήταν διανοητική, πνευματική τάξη –εάν μπορώ να το πω έτσι. Κι αυτό μου έδωσε χαρά....

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr